Het einde van de Franse bezetting in Zutphen in 1813

Op 13 november 1813 hoort luitenant Guillegot, dat er Kozakken in Bathmen waren. Hij trok er ’s morgens vroeg met zijn dragonders heen, viel achter het Joppe (onder Gorssel) in een hinderlaag en werd gevangengenomen. Slechts één wachtmeester kwam 's avonds zonder paard weer terug in Zutphen.

Kozakken in Warnsveld

De Kozakken-majoor Van Brakel, eist op 17 november vanuit Warnsveld de stad op. Dan schrijven de commandant en de burgemeester, elkaar een brief. De burgemeester schrijft: ‘… dat de Fransen in Zutphen, zich uitstekend gedragen hebben’. En de commandant schrijft: ‘… dat de maire van Zutphen alles heeft gedaan om de soldaten te ondersteunen’. Op 24 november trekken Kozakken vanuit Warnsveld op.

Tegenaanval

Diezelfde dag staan er Pruisen op de Mars. Vanaf het Melkbrugje op de Mars, (waar later de spoorwegovergang van de Burgemeester Dijckmeesterweg naar de Mars lag), schoten Pruisische jagers twee Franse soldaten dood. De Franse luitenant Von Leschen doet daarop een uitval. Zijn manschappen doodde daarbij een geachte kapitein van de Pruisen. Zij snijden een stuk uit het dikst van zijn been en dragen dat in triomf, op de punt van een sabel, de stad binnen.

Druk van de Pruisen

Vanaf de overkant van de IJssel op de Kanonsdijk, opent om twaalf uur veldartillerie het vuur. Een paar kogels bleven steken in de muren van huizen. Daarop komen tegen twee uur, twee Pruisische officieren om in de Kroon op de markt te onderhandelen. Zonder resultaat. Dan klinkt kanonvuur, nu vanaf de Mars. Nu wil Latour wel onderhandelen. De Buiten-Marschpoort gaat open om de beide nog geblinddoekte onderhandelaars naar buiten te laten. Dan wringen Pruisische Uleanen zich door de poort naar binnen.

Bevrijd

Om vijf uur staat de markt vol met de Berlijnse Jagers, Neumärkische landweer, artilleristen en Kozakse ruiterij, alles tezamen 4.000 man. Zutphen was bevrijd van de Fransen. De bevolking diende voor 12.000 gulden rekeningen in van leveringen aan de Franse bezetting. De stadsontvanger moest melden dat hij slechts 3.000 gulden kon opbrengen. De gemeente kon echter zonder de belasting te verhogen, in snel tempo de schulden aflossen.

Bronnen

• dr. W.J.A. de Wit Huberts de Zutphense Courant van 17 november 1863
• J. Gimberg archivaris, publiceerde in 1933 uit het Historisch Gedenkboek 1813 deel 4.

Rechten

Joop Tangerink, CC-BY-NC-SA