Kasteel Oud Spaensweert bij Steenderen

Van kasteel naar versterkt huis 'Spijker'

Kasteel Oud Spaensweert op de kaart "Den Ysselstroom van Isseloort tot voor de stad Deventer" (1719)

Aan beide zijden van de toenmalige loop van de IJssel, bij Steenderen en Brummen, strekt zich in de middeleeuwen het goed Spaensweert uit. Het goed is een Gelders leen en behoort tot het kerspel (kerkgemeente) Brummen. In de veertiende eeuw ligt bij Steenderen al een kasteel. Hiervan is slechts een sterk verbouwd restant bewaard gebleven onder de naam 'Spijker'.

De naam blijft, maar het bezit niet

De uit Duitsland afkomstige edelman Johan van Spaen ontvangt in 1326 van de Graaf van Gelre het goed Spaensweert als leen en is dus de eerste bezitter van het kasteel. Zijn dochter Aleid trouwt met Godert Cloeck en zo raakt de familie, die haar naam aan het goed gegeven heeft, het bezit weer kwijt. De familie Cloeck houdt het goed tot de zeventiende eeuw in handen, maar verliest in 1592 het deel ten westen van de IJssel. De nieuwe eigenaar Johan van Goltstein sticht daar de 'halve Spaensweerd'.

Niet toegelaten tot de Ridderschap van Zutphen

De eigenaren van Oud Spaensweert doen moeite om toegelaten te worden tot de Ridderschap van Zutphen. Het bezit van een erkende havezate, een versterkte hofstede, is een voorwaarde. Het is mogelijk dat het Hendrik Cloeck wel gelukt is om toegelaten te worden tot de Ridderschap. De latere eigenaren slagen er echter sowieso niet in om Oud Spaensweert te laten behoren tot de zesendertig havezaten die recht geven op zitting in de Ridderschap van het graafschap Zutphen.

Verlaten door de adel

In 1653 worden goed en kasteel overgedragen aan leden van de familie Van Löben Sels, die Oud Spaensweert in de achttiende en negentiende eeuw verpachten aan bewoners die niet van adel zijn.

Constant van Löben Sels laat in 1893 Oud Spaensweert veilen in verschillende delen. Daarbij wordt de boerderij bij de oude kasteelplaats gekocht door de familie Kermelink, die al honderdvijftig jaar eerder het goed in pacht heeft gekregen. De 'spijker' of graanschuur die is overgebleven van de verbouwde resten van Oud Spaensweert liggen op een heuvel waar omheen nog resten van een overgebleven droge gracht te zien zijn.

Bronnen:

- Jan Vredenburg (eindred.), Kastelen in Gelderland, Uitgeverij Matrijs, Utrecht 2013, p. 160-161.