IJzeren geldkist of archiefkist

Uit de bijzondere collectie van de Eusebiuskerk

Schilderij Johan Mekkink, Poortje van de Eusebiuskerk (1932)

De bijzondere kist is gemaakt in Nuremberg (Duitsland, Nederlandse naam: Neurenberg) in de 16e en 17e eeuw. Zulke kisten werden ‘Nurembergse kisten’ genoemd tot de Victorianen de term ‘Armada kist’ begonnen te gebruiken. Zij veronderstelden namelijk dat de kisten gebruikt werden om het Spaanse goud te beschermen. Armada kisten hebben een ingewikkeld sluitmechanisme vaak met verbogen sleutelgaten, valse panelen of zijn te openen door een bepaalde volgorde van handelingen uit te voeren.

Kist in de Eusebiuskerk

In de kapel van de Eusebiuskerk staat een grote metalen kist. Op het eerste oog lijkt de kist zeer donker en van hout, maar als men de kist van dichterbij bekijkt, is de bijzonderheid van de kist zichtbaar. De geldkist of archiefkist is vervaardigd van metaal met brede metalen banden. Op de voorkant van de kist zit een vals sleutelgat met aan weerszijde uitstekende overslagbeugels welke over de uitstekende krammen aan de deksel geschoven kunnen worden. De deksel is te openen met behulp van een sleutel welke gestoken wordt in het sleutelgat, geplaatst centraal op de deksel. De schatkist is nog ongeopend, over de inhoud is dus nog niks bekend. Aan weerszijde van de kist bevindt zich een zwaar hengsel, halverwege gedraaid. De schatkist is aan de buitenzijde beschilderd met bloemen op een donkere achtergrond. De kist staat op een houten onderstel met accoladevormige onderrand. Deze is mogelijk later toegevoegd.

Onderstel

Het onderstel is beschilderd met bladmotief, bloemen en besjes op een groene ondergrond. IJzeren kisten in kerken werden gebruikt als geld- of archiefkist. In de kist werden belangrijke documenten en waardevolle spullen van de parochie bewaard. Tot wanneer de kist in de Eusebiuskerk is gebruikt, is onbekend. Net als de inhoud. Doordat de sleutel lang geleden is verdwenen is er niets bekend over de inhoud. Tot de Slag om Arnhem had de Eusebiuskerk twee kisten. De kist heeft moet nodig gerestaureerd worden waardoor de inhoud van de kist (en het slotmechanisme) en de beschilderingen weer beter zichtbaar worden.