Huis te Millingen in Millingen aan de Rijn

Huis te Millingen (1638), uitsnede van een kaart van Isaac van Geelkercken.

Dicht bij de splitsing van de Rijn en de Waal ligt nu de gemeente Millingen aan de Rijn. Deze splitsing ligt tot de aanleg van het Pannerdens Kanaal verder naar het oosten. De streek rond Millingen wordt vaak getroffen door hoogwater, maar het graven van het Bijlandskanaal in 1771 verbetert de situatie. De twee kastelen daar, het huis te Millingen en het huis te Zeeland, gaan ten onder aan de vele overstromingen en de strijd tussen Gelre en Kleef om dit grensgebied.

Van het geslacht Van Bylandt naar Van den Bergh

In de dertiende eeuw belenen de graven van Kleef leden van het geslacht Van Bylant met de heerlijkheid Millingen. Het huis te Millingen ligt in de middeleeuwen ten noordwesten van het dorp Millingen in een uiterwaard van de Waal, die de naam Assweerde draagt. Dat gebied behoort nu tot de Millingerwaard. Sophia van Bylandt huwt in 1348 met Willem van den Bergh en zo komen de graven Van den Bergh in bezit van de heerlijkheid Millingen Zeven jaar later geeft Willem van den Bergh volgens een vermelding in het Berghse leenregister het huis te Millingen in achterleen.

Verwoestingen op rij

De heer van Millingen wordt vanaf 1470 vertegenwoordigd door een ambtman die zetelt in het huis te Millingen. Tijdens conflicten in 1499 tussen het sticht Utrecht en het hertogdom Kleef verwoesten Kleefse troepen het huis te Millingen. Elf jaar later, in 1510, wordt het huis pas herbouwd. Op een kaart van Isaac van Geelkercken uit 1638 wordt het huis te Millingen weergegeven in de uiterwaarden van de Waal, omgrensd door een gracht. In het beruchte rampjaar 1672 zijn het weer de Fransen die in hun drang naar natuurlijke grenzen, vele kastelen verwoesten in deze regio, dus ook het huis te Millingen.

Eindeloze overstromingen

Wanneer een natuurlijke grens steeds verandert, betekent dat het meebewegen van de bebouwing erlangs. Als deze niet zo soepel aan te passen is, dan is het einde in zicht. In 1768 hebben overstromingen er mede toe bijgedragen dat alleen de belangrijkste muren van het Huis te Millingen er nog staan. Het laatste overblijfsel van de voorburcht wordt rond 1930 afgebroken. Het terrein wordt afgegraven en deze grond wordt gebruikt om de laatste grenzen van de burcht, de grachten, te dempen.

Bronnen:

Jan Vredenburg (eindred.), Kastelen in Gelderland, Uitgeverij Matrijs, Utrecht 2013, p. 324.
A.G. Schulte, Het Rijk van Nijmegen. Oostelijk gedeelte en de Duffelt. Staatsuitgeverij, Den Haag / Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist 1983, p. 98.(http://www.dbnl.org/tekst/schu211rijk01_01/schu211rijk01_01.pdf )