Huis Enghuizen in Zevenaar

Een rijk vertakt geslacht

In de stichtingsoorkonde van het augustijnenklooster Betlehem staat de naam van Gerard I Palike. Deze grootgrondbezitter in de omgeving van Zevenaar schenkt rond 1200 aan het klooster een akker in ‘Sevenharen’. Hij is de mogelijke stamvader van verschillende geslachten Palick, die alle de naam aannemen van het goed waarop ze wonen. Zo komen we Palick van Sevenaer, Palick van Camphuysen en ook Palick van Enghuysen tegen. Van dat geslacht Palick van Enghuysen is vanaf 1433 enkele malen sprake.

Vele Duitse bezitters

Het adellijke geslacht Van Loe komt oorspronkelijk uit Recklinghausen in Westfalen. Johan van den Loe koopt de havezate Enghuysen in 1450. Ruim een eeuw, tot 1558, woont zijn familie daar. Weer een eeuw later neemt de familie Von Hasenkampf bezit van huis Enghuysen. Deze adellijke familie komt uit het graafschap Mark, dat behoort tot de Nederrijns-Westfaalse Kreits binnen het Heilige Roomse Rijk. Rond 1700 volgt de familie Bruggeney, die zich ook Hasenkamp laat noemen, als bezitter van Enghuysen.

Afbraak en opbouw

Enghuysen beslaat in de achttiende eeuw ongeveer 33 hectare met inbegrip van bezittingen in Oud-Zevenaar en Duiven. In 1745 koopt Rutger von Carnap, geboren in 1709 in Elberfeld, een stadsdeel van de Duitse stad Wuppertal, het omvangrijke goed waar zware schulden op drukken. Hij laat huis Enghuysen afbreken tot op de middeleeuwse kelders en bouwt daar een nieuw huis op. De artsenfamilie Pelgrom koopt het huis in 1799. Pastoor Carel Hendrik Pelgrom is de laatste bezitter uit deze familie. Hij richt bij testament de Pelgromstichting op, die in Zevenaar een tehuis biedt aan hulpbehoevenden en bejaarden. Na zijn overlijden gaat Enghuizen in 1873 naar zijn neef Reynout von Motz. Het testament verplicht de familie min of meer zich voortaan Pelgrom von Motz van Enghuizen te noemen.

Schade door de oorlog

De familie Von Motz bouwt naast het huis een achthoekige toren en woont er tot in de twintigste eeuw. Enghuizen loopt tijdens een bombardement in maart 1943 grote schade op, die leidt tot afbraak in 1947. De voormalige fabriek Turmac Tobacco vestigt op het terrein van Enghuizen een gebouw dat tot voor kort als stadhuis van Zevenaar diende.

Bronnen en verleden:

• Liemersverleden, Pastor Pelgrom en de Pelgromstichting.
• Jan Vredenburg (eindred.), Kastelen in Gelderland (Utrecht 2013), p. 533. 
• Een aantal ansichtkaarten van Huis Enghuizen vind je op CollectieGelderland.

Rechten

Ben Boersema, CC-BY-NC