Het kerklabyrint van de St. Martinuskerk

Kerklabyrinten

In de middeleeuwen worden de kerkvloeren gedecoreerd met labyrinten als teken dat de kerk de gelovigen de enige juiste weg wijst. Tijdens de gotiek worden er in Italiaanse en Franse kerken vloerlabyrinten aangelegd, waarvan de ontwerpen zijn teruggevonden in manuscripten die bewaard werden in kloosters. Het oudste exemplaar bevindt zich in de kathedraal van Chartres. Het werd aangelegd in de periode 1200-1210 en geldt als een voorbeeld van veel latere vloerlabyrinten.

Pierre Cuypers

In Nederland is het pas eind negentiende eeuw mode om vloerlabyrinten aan te brengen en waarschijnlijk meer ter decoratie dan religieus. Vooral bij de kerkrestauraties van neogotische kerken door de architect Pierre Cuypers (1827-1921) worden regelmatig vloerlabyrinten aangebracht. Hij is dan rijksbouwmeester en restaurateur. Deze restauraties gaan vaak gepaard met uitbreidingen en/of metamorfose in ‘Cuypers’ stijl.

St Martinuskerk

De St Martinuskerk in Oud Zevenaar dateert uit de veertiende eeuw. In 1521 wordt de St Martinuskerk parochiekerk. Doordat de kerk onder het katholieke Bergh valt kunnen de diensten tijdens de reformatie gewoon doorgaan. De kerk is door oorlogsgeweld in 1585 en 1598 verwoest geweest. Het duurde uiteindelijk nog eeuwen tot de kerk in de oorspronkelijke vorm is herbouwd.

Sluiting

Deze kerk was tot 20 september 2019 de oudste katholieke kerk in gebruik. De parochie heeft door teruglopend kerkbezoek besloten om na die laatste dienst op 20 september, de deuren te sluiten.

Vloerlabyrint

Op de torenvloer is een mozaïek-doolhof in witte en zwarte tegels van ca. 5 bij 5 meter te bewonderen. Deze is vermoedelijk eind negentiende eeuw aangebracht. Bijzonder is dat het geen labyrint betreft zoals in een kerk gebruikelijk is, maar een doolhof zonder ingang. Het mozaïek-doolhof is waarschijnlijk bij een renovatie eind negentiende eeuw aangelegd in opdracht van de architect Joseph Cuypers, de zoon van Pierre Cuypers. De St Martinuskerk is een rijksmonument.

Met speciale dank aan Andre Godschalk van Old Sender.

Bronnen:

• Fons Schaefers en Anne Mieke Backer, Doolhoven en labyrinten in Nederland (2007).
• Oud-Zevenaar.

Rechten

Olga Spekman, CC-BY-NC-SA