‘Groene Mannen’ in de Eusebiuskerk

Uiterlijk

Een ‘Groene Man’ is een gebeeldhouwde voorstelling van een gezicht, in bladeren gehuld, soms met takken en wortels. Dit kan zijn als baard of als hoofdhaar. Vaak lijken de bladeren en takken uit de gezichtsopeningen te groeien, uit de mond of ogen. Men noemt dit ook wel een bladmasker.

Eeuwenoud

Deze sculpturen komen al vele eeuwen door heel Europa voor. Kelten, Grieken en Romeinen gebruikten al versieringen van gezichten met bladeren voor belangrijke gebouwen. De groene mannen bevinden zich voornamelijk in kerkgebouwen en gemeentehuizen.

Inspiratie

Er wordt aangenomen dat beeldhouwers, toen zij de ornamenten gingen uithakken, vooral hun inspiratie haalden uit bekende afbeeldingen en verhalen. Herinneringen aan oude krachten, de verbondenheid van de mens met de natuur en de levenscyclus. Kennelijk gebeurde dit met instemming van de geestelijken.

De kraagsteen in de Eusebiuskapel

Deze bevindt zich op een hoogte van circa tien meter en dateert vermoedelijk uit de late vijftiende eeuw. Deze Groene Man lijkt op een knolgezichtje, met een onaangename uitdrukking en kleine scherpe tandjes. Het doet denken aan een alruin, een plant die giftige stoffen bevat en hallucinaties kan veroorzaken. Dat zorgde ervoor dat men in de middeleeuwen ‘duistere’ krachten aan de alruin toeschreef. Denk aan de Harry Potter film met de scène met de mandragora’s: als die uit de grond getrokken worden lijken de knollen op kleine dikke mannetjes. Mandragora betekent Alruin.

De kraagsteen in de kooromgang

Het betreft hier een hergebruikte kraagsteen, afkomstig uit de Maartenskerk, vermoedelijk uit de vijftiende eeuw. Deze Groene Man lijkt meer een bladmasker, zijn gezicht lijkt bedekt met bladeren. Ook lijken de takken uit zijn mond te komen en boven op zijn hoofd een krans met bladeren te vormen. Hij bevindt zich op ongeveer twee meter hoogte en heeft een vriendelijk uitdrukking op zijn gezicht.

Rechten

Pauline Zwetheul, CC-BY