In de Romeinse tijd waren rivieren wat belangrijke snelwegen tegenwoordig voor ons zijn. Rivieren vormden handelsroutes en nederzettingen kwamen strategisch tot stand langs belangrijke rivieren. Het waren ook rivieren die Gelderland vanaf de Romeinse tijd tot bloei brachten.
De Rijn speelde een hoofdrol voor de Romeinen. Deze rivier vormde de noordgrens van het Romeinse rijk. Engels graan, werd via de Rijn richting het oosten vervoerd. De Romeinen verkozen de hoge stuwwal van Nijmegen om een stenen vestiging te bouwen. Zo werd Nijmegen de eerste stad van Nederland.
Vanaf de 12e eeuw werden sommige Gelderse steden onderdeel van een internationaal handelsverbond, het Hanzeverbond. Zutphen was bijvoorbeeld zo'n Hanzestad. In de tweede helft van de middeleeuwen komt er door verzanding en concurrentie van andere steden, een einde aan de bloei van de handel langs de Gelderse rivieren. De bloei verplaatst zich naar steden die zich langs belangrijke handelswegen over land bevinden.