Het Pannerdensch kanaal

Beheersing van de Rijndelta, 1671-1771

Dankzij Frederik II van Pruisen kwam in 1771 een verdrag tot stand om de problemen rond het Pannerdensch kanaal op te lossen.

Dankzij Frederik II van Pruisen kwam in 1771 een verdrag tot stand om de problemen rond het Pannerdensch kanaal op te lossen.

© PD

De Rijn had in de zeventiende eeuw zijn splitsingspunt oostelijker dan nu, bij Schenkenschans, waar een belangrijk grensfort lag. De riviersplitsing lag zo ongelukkig dat verreweg het meeste water de Waal in stroomde. Door toenemende verzanding werd scheepvaart op de Neder-Rijn en de IJssel steeds moeilijker.

Militair was er ook een nadeel: bij laag water kon de vijand de rivieren oversteken. Plannen om de toestand te verbeteren waren er volop. Maar in de Republiek moesten steden en gewesten gezamenlijk beslissen over dit soort zaken. Plaatsen als Nijmegen,Tiel en Dordrecht hadden voordeel bij de situatie en lagen dwars. In 1672 waadde de Franse vijand bij Lobith door de Neder-Rijn naar de overkant. Toen de volgende oorlog naderde, kwam vestingbouwer Menno van Coehoorn in 1701 met een oplossing voor het militaire probleem: een smal kanaal dwars door de Over-Betuwe, tussen Waal en Neder-Rijn. In 1707 werd dit verbreed tot het Pannerdensch Kanaal.

Dit verhaal is onderdeel van de canon van Gelderland. Het volgende venster is hier te vinden.

Gelderland
Landschap
1600-1700
1700-1800
Zevenaar
Liemers
Ridders van Gelre

Relevante links

Verwante collectiestukken

Ga naar CollectieGelderland

Rivierkaart voorstellende de Waal - Pannerdens Kanaal - Bijlandsche Kanaal door landmeter J. Engelman en graveur Veelwaard 1797

Kleurenfoto van de dijk tussen de Pannerdense Waard en het Pannerdens Kanaal juni 2000

Rivierkaart van papier en inkt van het Pannerdens Kanaal en Spyk met de veranderde loop der Boven- en Beneden Rijn en de Waal bij Schenken-Schans en Herwen door Melchior Bolstra 1763

Kleurenfoto van de overlaat langs het Pannerdens Kanaal in Pannerden juni 2000

[Carteringh van 't Retranchement en doorsnijdingh tussen Panderen ende Doornenburg]

Kleurenfoto van de Veerdam over de oude rivierbedding in Pannerden juni 2000

Riviervak tusschen het Byl[andtse] Canaal en de monden van Nederwhaal en het Pann[erdens] Canaal...geprojecteerde dwarskribben

Riviervak tusschen het Byl[andtse] Canaal en de monden van Nederwhaal en het Pann[erdens] Canaal...geprojecteerde dwarskribben

De Malburgse veerpont genomen vanaf Arnhem met op de achtergrond de Malburgse Polder

[Het Pannerdens kanaal]

[Het punt van separatie van Waal en Pannerdens kanaal en het profiel van het kanaal aldaar

[Het punt van separatie van Waal en Pannerdens kanaal en het profiel van het kanaal aldaar

Caart van de situatie der rivieren de Whaal en canael te Pannerden mitsgaders de dijcken, dammen en strangen met den nieuwen dijck over den Panderse waard en nieuwe cribben, in den wijden mond van het canael geleght in den jaer 1749...

...het beneedenste gedeelte van het Pannerdensche canaal met derselver rhijs- en kribwerken, mitsgaders de onderduykende sandplaaten...

...het beneedenste gedeelte van het Pannerdensche canaal met derselver rhijs- en kribwerken, mitsgaders de onderduykende sandplaaten...

Verwante verhalen

Lees meer

Huis Aerdt © Omroep Gelderland CCO

Van middeleeuwse burcht naar adellijk huis

Ten noordoosten van het dorp Herwen in de gemeente Rijnwaarden wordt in...

De ondergang van Herwen in de Waal inspireerde kunstenaar Alphons ter Avest tot het kunstwerk Tuimelende Huizen © Alphons ter Avest, project Verdronken dorpen 2011

Dorpen spoelen weg

De Waal als natuurlijke en beteugelde rivier – Het gevaar van de verschuivende Waal 2

De bewoners van de dorpen van de Waal stonden machteloos tegenover een...

George G. Th. Cornielje © Familie Cornielje CC-BY-NC-ND

De familie Cornielje

George G. Th. Cornielje (1866-1913)

Kleermaker Gilles Corneille, een calvinist uit de Zuidelijke Nederlanden...

Een Poolse koning toont zijn zilver (Foto: Jette Janssen)

Koningszilver voor de schutterskoning

Het belangrijkste schietmoment voor schutterijen is het koningschieten....

Johannes Vingboons, Kaart van de Tafelbaai, ca. 1665 © Nationaal Archief, PD

Een Zevenaars-Doesburgs gezin aan Kaa...

Sporen van Gelders slavernijverleden in zuidelijk Afrika - deel 4

Het gezin van Jan van Herwerden en Jannetje Boddijs en haar dochters...

Eerste pagina van het testament dat Lippert in 1765 in Arnhem laat vastleggen, dit testament was eerder opgemaakt in Suriname in 1730. Lippert machtigt de heer Opten Noorth het testament in Arnhem te registeren © Gelders Archief

Plantage Arnhem

Albertus Lippert komt in het bezit van plantage Arnhem

Albertus Lippert (1700-1767) is geboren in een katholieke familie uit...

Portret van Jan III van Egmont © PD/Wikipedia

Kasteel Baer te Bahr bij Zevenaar

Slachtoffer in de Gelderse strijd

In de middeleeuwen heersten de bannerheren van Baer over het noordwesten...

De torenmolen van Zeddam in 1960 © Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, CC-BY-SA

De Torenmolens van Gelderland

Het recht van de wind

In Nederland staan ruim 1100 molens. Negentig procent daarvan heeft de...

Huis te Lathum getekend door Jan de Beijer in 1742 © Particuliere collectie Rijksdienst voor Kunsthistorische Documentatie

Van kasteel tot boerderij

In het gebied de Liemers is Zevenaar vanaf de middeleeuwen belangrijk...

Huis Mathena getekend door Erwin Hogeboom © via Collectie Gelderland Liemers Museum

Huis Mathena in Zevenaar

Talloze eigenaren en functies

Op een strategische plaats vlak bij de Rijn en zijn zijrivier de Aa...

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

Twitter Youtube Instagram Facebook

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl