Duits kanon in Arnhemse bodem

Duits kanon naar Deelen

Het bleek een 7,5 cm kanon te zijn van Franse makelij, type Schneider 75mm modèle 1939. Een Beutekanone (buitgemaakt kanon). De Duitsers gaven het de type aanduiding 7.5 cm Flak M17/34 (f). Bij het schoonmaken verscheen het woord 'Emil' op het sluitstuk. Dit was de eerste aanzet tot langdurig speurwerk in archieven. Het was duidelijk dat het een RAD (Reichs Arbeits Dienst) eenheid was die tot de Flakbatterie 1/591 behoorde. Zelfs werden na enkele jaren speuren het vijftal Duitse bemanning van het geschut achterhaald en gevonden in Duitsland. Op uitnodiging van het museum zijn zij terug geweest bij 'hun kanon' en hebben in detail hun ervaringen op laten tekenen. Tijdens de Slag om Arnhem stond een aantal van dit geschut aan de zuidzijde van de Rijn, in Meinerswijk ter hoogte van de steenfabriek. In totaal gaat het om zes stuks afweergeschut.

De bemanning

De bemanning Reichsarbeitsdienst waren in 1944 pas 17 jaar. Onder aanvoering van slechts enkele (volwassen) officieren bedienden zij de kanonnen. Het zware werk werd gedaan door Russische krijgsgevangen. Op 10 september 1944 werden ze in Meinerswijk bij Arnhem in stelling gebracht. De eenheid nam daar de Luftwaffe Flakbatterie 1/591 over. Deze jonge jongens konden niet eens vermoeden dat 7 dagen later een enorme veldslag om hen heen zou woeden. Op 17 September werden zij deel van de Slag om Arnhem.

Twee bombardementen

Lünenschloß en Kregoloh kwamen aan het tweede Geschütz: die Berta. Marré en Busse zaten aan het zesde Geschütz: der Fritz. Op 17 september 1944, liep Marré ’s morgens de wacht toen er plotseling een formatie vijandelijke vliegtuigen aankwam. Iedereen was onmiddellijk in rep en roer. Het waren bommenwerpers. Maar de formatie vloog over, richting hun 'Heimat' en er gebeurde niets. Toen de mannen even later de vliegtuigen weer terug zagen komen, waren ze ervan overtuigd dat ze hun bommen kwijt waren, maar niets was minder waar: ze zaten nog bomvol! En ze hadden het op hun stellingen voorzien! Er volgden twee bombardementen en zware gevechten braken uit met de Engelsen aan de Noordzijde van de Rijn/ Bovenover-Onderlangs.

Het kanon

Bij onderzoek van het geschut bleek dat de linker stootdemper defect was. Dat is de reden dat men de 'Emil' achterliet in de uiterwaarden bij Meinerswijk. Na de 23e september 1944 kwam er (waarschijnlijk) een Sprengkommando van de SS en die heeft de stelling Meinerswijk onklaar gemaakt door het sluitstuk van het kanon op te blazen. De sporen daarvan zijn nog duidelijk te zien. Er zijn destijds twee kanonnen in de stelling achtergebleven, de Dora en de Emil. De Dora is door de Dienst Uitvoerende Werken van de Heidemij verwijderd en de Emil is verder ingegraven en afgedekt met grond (1973).

Rechten

Museum Vliegbasis Deelen, CC-BY-NC