De Eusebiuskerk als krijgsgevangenkamp

Engelse soldaten gevangen

Engelse soldaten in de Eusebiuskerk, gefotografeerd door de Duitse soldaat Vroemen

Verwoeste Eusebiuskerk, 1945

Major Freddie Gough, die het commando van de Britten over nam nadat Luitenant Colonel John Frost gewond raakte, werd in de nacht van 20 op 21 september 1944 gevangen genomen door de Duitsers. In gezelschap van ongeveer tien andere rangen, die ook gevangen genomen waren, marcheerden de Engelse soldaten in de vroege ochtend naar het plein voor de in puin geschoten Eusebiuskerk. Onder de gevangenen bevonden zich twintig officieren en tweehonderd soldaten uit andere rangen.

Krijgsgevangenen

Het Duits bataljon sorteerde en stapelde de van de Airbornes buit gemaakte spullen op buiten tegen de muur van de kooromgang. Onder de buit bevonden zich kleding, uitrustingen, wapens en wat munitie.

Halverwege woensdagmiddag 21 september werden de krijgsgevangenen de Eusebiuskerk ingedreven. De officieren werden door de jonge Duitse soldaten naar de consistorie gebracht. De soldaten en overige rangen kregen het bevel op de grond en op de banken in de noordelijke kooromgang te gaan zitten. Daardoor zaten zij ver van de officieren en konden zij niet communiceren.

Slag om Arnhem

Het verblijf in de verwoeste kerk was niet erg prettig, omdat van tijd tot tijd brokstukken van het dak en de muren naar beneden stortten. Niemand raakte gewond, maar het scheelde niet veel. De gevangen kregen geen water of voedsel en omdat de meeste mannen weinig hadden gedronken de afgelopen dagen tijdens de Slag om Arnhem, was dat voor hen een zware beproeving. De meeste gevangenen maakten van de gelegenheid gebruik om wat slaap in te halen wat zij de afgelopen vier dagen niet hadden gehad.

Afloop

Laat die donderdagmiddag (22 september) werden de gevangenen afgevoerd. Het was door deze zijdeur - tegenover het huidige restaurant Arnhems Meisje - dat Freddie Gough als eerste Britse officier naar buiten kwam. "Who is the commander?" vroeg een SS-soldaat. Gough draaide zich naar hem toe, rechtte zijn rug en antwoordde beheerst, "I am the commander." Op de markt werden de Britse onderofficieren en soldaten in vrachtwagens geladen en naar elders gebracht. Captain Killick schreef daar in gevangenschap een verslag van de gebeurtenissen in onder andere de Eusebiuskerk.