De Arnhemse kabouterbeweging

Via een eigen periodiek, de Oranje Vrij Koerant, werd de achterban op de hoogte gehouden. In Arnhem streden de kabouters vooral voor een beter leefbare stad. Verfraaiing van vervallen wijken en bestrijding van de woningnood waren prominente agendapunten.

Kraken

Ten aanzien van dat laatste achtten zij kraken van lege panden gerechtvaardigd. Het stadsbestuur was minder ingenomen met deze oplossing, maar zegde vlak voor de verkiezingen toe een door de kabouters opgestelde lijst met leegstaande panden te bestuderen. Het bleek een verkiezingsstunt: de belofte werd niet nagekomen en eind juni ontruimde de politie een van de gekraakte panden.

Lijsttrekker

De 32-jarige lijsttrekker Van Haeren, woonachtig in een commune aan de Spijkerlaan en in Arnhem befaamd als bebopjazz-zanger, voelde zich na zijn beëdiging als gemeenteraadslid niet meteen op zijn gemak in de raadszaal. Hij had nooit eerder een raadsvergadering bijgewoond. Van Haeren wist zich uiteindelijk vier jaar te handhaven in het gemeentehuis - door de kabouters al eerder omgedoopt tot het 'marmeren kitsch-paleis van de gevestigde orde'.

Dikke Willem

Aanvankelijk was het de bedoeling dat de kabouterraadszetel iedere vier maanden door een andere 'partijgenoot' werd bezet, maar omdat de beweging ook in Arnhem al snel verliep en er zodoende nauwelijks andere kandidaten meer beschikbaar waren, bleef 'Dikke Willem' (Van Haeren bracht 107 kilo kabouter in de gemeenteraad) de volle termijn van vier jaar aan.

Scherpe tegenstellingen

Ook in de Arnhemse gemeenteraad waren de gevolgen merkbaar. Vormde die in het begin van de jaren zestig nog een harmonisch vergaderend gezelschap, na 1965 verscherpten de tegenstellingen zich. Volgzaamheid maakte plaats voor een meer kritische bejegening van het stadsbestuur. Nieuwe partijen als de PSP (1962), de Boerenpartij (1966) en D66 (1970) deden hun intrede. De kort tevoren aangetreden burgemeester J.A.F. Roelen repte in augustus 1970 van 'grote verschillen van inzicht en schermutselingen' in de Arnhemse raadszaal.

Deze tekst is een verkorte versie van een lemma uit het werk 'Gelderland 1900-2000' (eindredactie: Dolly Verhoeven).

Rechten

Alexander van Kessel