Arnhemse rijksmonumenten uit de Wederopbouw (deel I)

Wederopbouw (1940-1965)

Als gevolg van de Tweede Wereldoorlog moest Nederland de enorme oorlogsschade herstellen. Na de inval van het Duitse leger en het bombardement in 1940 start de wederopbouw al. Het is een periode van herstel van oorlogsschade en van schaarste, maar ook van optimisme en vernieuwing. Er komen nieuwe materialen zoals beton, nieuwe kunstuitingen, nieuwe verkavelingspatronen, een nieuwe wijkopbouw met veel groen en ruimte en een steeds belangrijkere rol voor het verkeer.

Erfgoed onder druk

Erfgoed uit de wederopbouwperiode staat steeds vaker onder druk. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed deed daarom onderzoek naar de bijzondere waarde ervan. Dit resulteerde in 2013 in de aanwijzing van nieuwe rijksmonumenten waarvan Arnhem er het grootste aantal heeft.

John Frostbrug

Waarschijnlijk het meest beroemd is de John Frostbrug. Deze brug uit de jaren ’30 werd in 1940 door Nederland opgeblazen om de Duitse opmars te stoppen. Tijdens de bezettingsperiode werd de brug hersteld om wederom vernield te worden aan het eind van de oorlog. Op 9 mei 1950 werd de brug heropend en deze geldt nu als een monument voor de Slag om Arnhem. De Rijnbrug is sinds 2007 een rijksmonument en vernoemd naar John Frost, de Britse officier die probeerde de Rijnbrug te veroveren tijdens operatie Market Garden. Een bronzen plaquette herinnert hieraan.

Paleis van Justitie

Tijdens de Slag om Arnhem werd het Paleis van Justitie uit 1833 en het Provinciehuis geheel verwoest. Er waren tijdens de wederopbouw plannen voor een nieuw Paleis van Justitie, Stadhuis, Provinciehuis en archief. Het rechtsgebouw is gebouwd in de periode 1955-1963 door architect F. Sevenhuijsen (1916-1987). Bij het gebouw staat een sculptuur van Andre Schaller (1929-1981), genaamd ‘Het Salomonsoordeel' (1958). In latere jaren is het gebouw nog verder uitgebreid. 

Huis der Provincie

Het provinciehuis werd tussen 1950 en 1954 herbouwd naar een ontwerp van Vegter (1906-1982), Brouwer en Deurvorst. De verbinding met de Sabelpoort zou zorgen voor een confrontatie tussen oud en nieuw. Het gebouw moest symbool staan voor herrijzend Nederland door de architectuur en de beeldende kunst te verbinden. Het gebouw is in 1974 uitgebreid en in 2007 en 2017 gerenoveerd. Op de binnenplaats bevindt zich een fontein met figuren van Herakles en Antaeus. Onder leiding van Hammacher, directeur van het Kröller-Müller museum, is het gebouw verfraaid met veel beeldende kunst.

Bronnen en verder lezen:

• Rijksmuseum, Kaart van Arnhemse Rijksmonumenten.  
• Wikipedia, Provinciehuis Arnhem.
• Wikipedia, Rechtbank Arnhem.
• Rijksmonumenten.nl, John Frostbrug Arnhem

 Dit was deel I van ‘Arnhemse Rijksmonumenten uit de Wederopbouw’. Klik hier voor deel II!

Rechten

Olga Spekman, CC-BY