Stroomhuis levert kunst

PvdA-lid

Allereerst: hoe werd sociaal wetenschapper Ton Jansen wethouder cultuur en later burgemeester van de gemeente Neerijnen? Jansen: “Als je in zo'n dorp komt wonen, dan moet je een verbinding leggen. Ik meldde me als actief PvdA-lid bij de plaatselijke afdeling aan, maar het bleef stil.” 

Gemeentelijke herindeling

“Op een dag in 1971 kreeg ik een brief van het regionale PvdA-bestuur uit Arnhem, met een uitnodiging aan alle leden voor een bijeenkomst over de gemeentelijke herindeling. Ik dacht: daar ga ik naartoe! Als je dan je mond opendoet, zit je voor je het weet in een commissie. Er is toen een voorlopig bestuur opgericht om de nieuwe gemeente vorm te geven. Afdelingen van de diverse gemeenten kwamen bij elkaar. Zodoende heb ik Aart leren kennen.” 

Gemeente Neerijnen

In 1978 was de gemeente Neerijnen een feit en werd Jansen bestuursvoorzitter van de plaatselijke PvdA. Kusters: “Dat ging niet helemaal vanzelf. Er was veel lof voor hem, maar ‘hij het één noadeel: hij is doctorandus...’ Toch is het goed gekomen, al had het wat voeten in de aarde voordat hij lijsttrekker werd.”*

Sloop stroomhuis en afschaffing BKR

Het stroomhuis is begin jaren vijftig door elektriciteitsmaatschappij PGEM gebouwd op grond van de baronesse Van Pallandt. Zij liet in de overeenkomst opnemen: “als het gebouw niet meer nodig is, wordt het afgebroken en de grond teruggegeven aan het landgoed.” In 1987 was het zover. Het landgoed was inmiddels van Geldersch Landschap & Kasteelen en Ton Jansen was wethouder van cultuur. Jansen: “Precies in die tijd speelde nog iets anders. De Beeldende Kunstenaars Regeling werd afgeschaft.** Onze gemeente telt nogal wat kunstenaars en een aantal van hen maakte gebruik van die BKR. We wilden iets voor hen doen en zo ontstond het idee: we hebben een heel mooi gebouw, dat zou kunnen fungeren als groot atelier en trekpleister voor onze kunstenaars. Ik ben gaan praten met de PGEM. ‘Wat kost dat slopen jullie?' Nou, dat kostte 2 ton. Ik zei: 'Als jullie nou de helft houden en de andere helft aan de gemeente cadeau doen, dan kunnen wij realiseren dat het een huis voor de kunstenaars wordt.’ Nou, zo is het gegaan, met vallen en opstaan. De kunstenaars en hun supporters waren enthousiast. Zij hebben zich in 1988 verenigd in de Kunststichting Neerijnen, die twintig jaar later opging in Stichting Stroomhuis Neerijnen.”***

Wind in de zeilen

Kusters, destijds fractievoorzitter van de grootste partij in de gemeenteraad, steunde Jansen: “De gemeente was voorwaardenscheppend en de Kunststichting zorgde voor de inhoud. In diezelfde tijd bezocht Koningin Beatrix de provincie in het kader van de dijkversterking.**** Voor dat bezoek maakten we een programma in overleg met haar adviseurs. Er waren ‘spannende agrarische ontwikkelingen’, maar wij noemden ook de Kunststichting. Nou, de koningin bleek vooral daarin geïnteresseerd. Dus zo kregen de Kunststichting en het Stroomhuis de wind in de zeilen door het koninklijk bezoek.” Jansen: “We combineerden het bezoek met de kunstmanifestatie in de kasteeltuin (van Huis Neerijnen, destijds in gebruik als gemeentehuis, red.). Ze vond het prachtig. We zorgden ook dat een muziekensemble haar begeleidde terwijl zij de werkzaamheden langs de rivier bezichtigde.” Kusters: “Dit is illustratief voor de sfeer waarin de kunstactiviteit is gestart. Mooier hadden we het echt niet kunnen bedenken.” 

Tevredenheid over Stroomhuis

Jansen: “Ik vind het fijn dat dit kon in zo'n plattelandsgemeente. Het is mooi dat ook de scholen betrokken waren en kinderen inspiratie en ideeën kregen. Ik volg de ontwikkelingen nog steeds met grote belangstelling en ik hoop dat het blijft, in één of andere vorm. Dat hoeft echt niet deze vorm te zijn. We zitten in een levende gemeenschap; die bedenkt wat nu weer nodig is.” 

Kusters: “Wij zijn erin geslaagd een atmosfeer te scheppen waarin kunst en cultuur gedijen. Bij mijn afscheid als wethouder uitten kunstenaars hun waardering voor wat ik, wat wij, gedaan hebben. Want wij hebben dit samen gedaan!” Jansen: “Ja, precies. Al is Aart Kusters opgeleid in de ict waar logica vooropstaat, hij vindt kunst en cultuur van groot belang. Om Albert Einstein te citeren: Logica brengt ons van A naar B. Fantasie brengt ons overal.”

Rechten

Berber Bast, Regionaal Archief Rivierenland, CC-BY-SA