Mieke van der Wall-Duyvendak

Bezwaren tegen een vrouw

De benoeming was in het toen 7000 inwoners tellende Geldermalsen een complete verrassing. Vrouwen in bestuurlijk functies riepen in die tijd bezwaren op, vooral bij protestantse politici. Vanaf 1919 waren er al wel vrouwelijke wethouders maar een burgemeester ging hen veel te ver. Vooral omdat dan een vrouw leiding zou moeten geven aan de gemeentepolitie, het opperbevel van de brandweer kreeg en er eisen aan een vrouwelijke burgemeester gesteld zouden worden ‘waaraan in den regel de vrouw niet voldoet’.

Minister regelt benoeming

Het duurde tot 1946 voor er een vrouwelijke burgemeester werd benoemd. Truus Smulders-Beliën volgde haar man op als burgemeester van Middelbeers. Hij was in de oorlog omgekomen. Pas 18 jaar daarna volgde de benoeming van Mieke van der Wall in Geldermalsen en tegelijkertijd die van Tine s’Jacobs-des Bouvrie in Leersum. Burgemeesters werden tot dan toe vooral gerekruteerd uit de rangen van gemeentesecretarissen. Het burgemeestersambt was ook een functie die regelmatig van vader op zoon vervuld werd. Dat er in 1964 twee vrouwelijke burgemeesters benoemd werden was bewust beleid van de Rijksoverheid. Het verhaal gaat dat koningin Juliana er bij de toenmalig Minister van Binnenlandse Zaken Toxopeus op had aangedrongen. Net als PvdA Tweede Kamerlid Johan Scheps. Mieke van der Wall was destijds niet de favoriete kandidaat van Hugo Bloemers, de toenmalige Commissaris van de Koningin in Gelderland, die had liever een man gezien. Minister Toxopeus zorgde er echter voor dat zij toch werd benoemd.

Maatschappelijk betrokken

De nieuwe burgemeester was net als haar man eerst lid geweest van de CHU maar na de oorlog overgestapt naar de toen net opgerichte PvdA. Haar man was wethouder in Haarlem. Al op haar 26ste werd ze weduwe en bleef met drie kleine kinderen achter. Ze werd zelf politiek actief en kwam in 1953 in de gemeenteraad. Ze ging aan het werk in het maatschappelijk werk. In 1959 werd ze directeur-secretaris van de stichting voor Bijzondere Sociale Zorg en Maatschappelijk Buurtwerk in Haarlem. Hoewel niemand op een vrouw had gerekend bleek de burgemeester het zeker net zo goed te doen als een man, zo was de ervaring. Mieke van der Wall was een redelijk zakelijke burgemeester, maar ook vriendelijk en tactvol. En in haar ambtswoning ontving ze ’s avonds wel eens inwoners. Ze vond het onzin als iemand een snipperdag moest opnemen om haar te kunnen spreken. Na ruim 14 jaar nam zij in 1978 afscheid als burgemeester. Ze had bewust niet gesolliciteerd naar de functie van burgemeester voor de nieuwe fusiegemeente Geldermalsen waarin Buurmalsen, Deil en Beesd met Geldermalsen samengingen.

Burgemeester van het dorp

Van der Wall-Duyvendak verhuisde vrij snel vanuit Geldermalsen naar Zoelen en later naar Heemstede. Na haar burgemeesterschap nam ze zitting in het dagelijks bestuur van Het Dorp, de woongemeenschap bij Arnhem voor mensen met een ernstige lichamelijke of meervoudige handicap.

In 1979 werd ze voorzitter van dat bestuur en trad jarenlang op als de burgemeester van Het Dorp. In 1992 overleed ze onverwacht op 69-jarige leeftijd. Vijf jaar daarna, in 1997, werd een nieuw appartementencomplex aan de D.J. van Wijkstraat in Geldermalsen naar haar vernoemd, het Van der Wall-Duyvendakhof.

Bronnen:

• De ambtsketen veroverd! De eerste tien vrouwelijke burgemeesters in Nederland, Klaas Tammes, 2021

Dit is een venster uit de Canon van West Betuwe

Vorige vensterVolgende venster

Rechten

Rita Boer Rookhuiszen-de Joode, CC-BY-NC