Interview met boer Michiel Goris over het effect van het project ‘Ruimte voor de Rivier’ van Rijkswaterstaat

Omdat op het eind van de Tweede Wereldoorlog door beschietingen veel boerderijen in dit gebied zijn verbrand, het was een soort grondlinie, woont hij nu in een tamelijk nieuwe boerderij. Zijn boerderij "Holthuizergoed" was op één schuur na geheel verbrand, maar is later opnieuw opgebouwd. Door het verleggen van de dijk in het kader van het project 'Ruimte voor de Rivier', komt zijn boerderij met de weilanden in de uiterwaarden, dus buitendijks, te leggen.

'Er zit geen toekomst meer voor jou hier in dit gebied'

Naast het plan voor dijkverlegging zijn er alternatieven door de uiterwaarden aangedragen. Die hebben het niet gehaald. Men heeft echter de keus gemaakt voor dijkverlegging omdat daar in de uiterwaarden veel natuurwaarden liggen en men het zonde vond om de uiterwaarden te vergraven en daarom is de oplossing binnendijks gezocht. Het is volgens mij een politieke keuze om binnendijks gebied op te offeren. Het is voor heel veel inwoners van Cortenoever een niet zo leuke boodschap, dat men hier kiest voor natuur en dat men niet kiest voor de bewoners in dit gebied. Je moet in dit gebied van de grond landbouw leven en ze kunnen een hoop vergoeden, maar alleen al de tijd tussen het plan en voordat het uitgevoerd is, en voordat er werkelijke stappen uitgevoerd worden, is heel groot en al die tijd zitten wij hier in onzekerheid en dat vreet aan je. Als men kan zeggen: 'Er zit geen toekomst meer voor jou hier in dit gebied', dan is het duidelijk en dan moet je die toekomst elders zoeken. Dat is een harde boodschap, maar dan is het wel direct duidelijk. Dit is nu al een paar jaar bezig en nog steeds is niet voor iedereen duidelijk waar men aan toe is. Dat knaagt aan je. Je wil graag weten waar je in de toekomst naar toe kunt werken en dat kun je hier niet.

Toekomstige overstromingen? 

Hier in Cortenoever wordt de winterdijk een stuk teruggelegd en worden grote percelen verlaagd en afgegraven om meer waterdoorstroming te krijgen. Er wordt geen geul gegraven, zoals bij de Hoven, maar er worden grote vlaktes afgraven om snelle doorstroming te krijgen. In tegenstelling tot de uiterwaarden bij de Hoven, hier noordelijk gelegen, ga je hier dwars door binnendijksgebied heen. Dit gebied is echter niet ingericht op overstroming. Maar bij de dijkverlegging gaat bij hoge waterstanden dit gebied geheel onder water lopen. Hierdoor komt onze boerderij met al zijn percelen in het water terecht en het vervelende is, dat het niet ingericht is op overstroming. We zitten hier wel redelijk hoog met de boerderij, maar niet hoog genoeg. Al je gronden lopen onder water. In de uiterwaarden zijn wel boerderijen op terpen, maar hier is dit gebied al zo lang binnendijks dat de boerderijen wel op hoogten zijn gebouwd, maar alleen op natuurlijke hoogten en niet op terpen om watervrij te blijven. Dit gebied is altijd al omdijkt geweest zeker sinds de achttiende eeuw. De boerderij Laag Helbergen van oorsprong uit de latere middeleeuwen ligt waarschijnlijk op een opgeworpen hoogte. Toen was er nog geen dijk. De meeste boerderijen liggen hier op natuurlijke hoogte en zijn pas aangelegd nadat er een winterwijk c.q. waterkering is aangelegd. Maar bij een dijkverlegging komen we onder water te staan bij hoogwater.

Aan het begin van het proces hebben wij een eigen plan ingediend met een oplossing door de uiterwaarden heen. Dat plan is niet doorgegaan vanwege de hoge natuurwaarde in dit gebied. De keuze is nu gemaakt om de dijk te verleggen en dit vinden wij jammer en ontzettend zonde. Je offert een heel oud en vruchtbaar landbouwgebied op voor natuurwaarden die je elders ook kunt creëren. Het gebied is ook al goed ingericht voor de toekomst. Er is ruimte voor ondernemers om te groeien en dit wordt nu teniet gedaan door deze plannen.

Onzekerheid voor de bedrijven

De maatregel om de dijk te verleggen wordt sowieso uitgevoerd. Wat er dan precies op gezinsniveau moet gebeuren, moet nog uitgewerkt worden. Wij weten als bewoners wel wat de criteria zijn, maar als bedrijf niet. Tot die tijd kunnen we alleen maar doorgaan met werken. Als bewoner krijg je bij waterschade een vergoeding, maar dit geldt niet voor de bedrijfsvoering. Bij een woning is het al vervelend als je een halve meter water in je huis hebt staan, maar voor een bedrijf is dat het einde. Het betreft hier allemaal grote melkveebedrijven, die de omvang hebben van twee keer het Nederlandse gemiddelde van 60-70 melkkoeien. Het is zonde dat zulke vitale bedrijven worden opgeofferd en de ruimte die tot nu hier was voor bedrijven teniet wordt gedaan. Gronden worden vernat en afgegraven, waardoor veel percelen dichtbij de boerderij verloren gaan. De ruimte voor de bedrijven wordt minder omdat men voor de watermaatregelen ruimte nodig heeft. Dat is een hard gelag. De economische activiteit wordt hierdoor beperkt en daardoor de leefbaarheid in dit gebied.

Natuur in plaats van landbouw

Je bent als boer aan deskundigen overgeleverd die van overheidswege worden gesteund en wij staan in de kou. Onafhankelijk onderzoek laten doen door de boeren is zo kostbaar en is door ons niet op te brengen. Waarschijnlijk als je zo'n onderzoek laat doen, kom je bij dezelfde partijen uit als de overheid, dezelfde bureaus, en die hebben al een bepaald beeld. De keuze is gemaakt dat de natuur belangrijker is dan de bewoners en de landbouw. Dat heeft absolute prioriteit. Ik vind het jammer dat men die keuze heeft gemaakt, want ik vind het nog steeds een luxe probleem dat Nederland zulk soort keuzes maakt om hele gebieden onder water te zetten en te vergraven, puur alleen om nieuwe natuur te creëren en dat men daar veel geld voor over heeft. Ik heb best wat over voor de natuur. Maar het is zonde om zo'n groot gebied daarvoor op te offeren. Een wei met koeien is ook mooi en ook onderdeel van de natuur. Ook voor kinderen is het belangrijk om te zien hoe een koe er in het echt uitziet, dus geen paarse koe van de tv. Zo is het hier op de boerderij mogelijk voor kinderen om onder het motto leren is leuk op de boerderij nader kennis te maken met het reilen en zeilen op een boerderij. Dat is hier allemaal te beleven en dat zal in de toekomst, als de dijk verlegd is, verdwenen zijn. Zonde!