In februari 2018 heeft Team Archeologie van gemeente Arnhem op het Coberco-terrein een archeologisch proefsleuvenonderzoek verricht. Daarbij zijn onder andere resten van de Rietgracht en de houtzaagmolen aangetroffen. In de gedempte Rietgracht werden in bomkrater militaria van verslagen Duitse militairen aangetroffen (een Duitse Stahlhelm en dertien meter tracks van een vernietigde Duitse tank). Er kwam ook een ongeveer drie bij vier meter lang fragment van de Rijnbrug uit. Het dikke staal was als aluminiumfolie verwrongen als gevolg van het krachtige bombardement. De bomkrater is te zien op luchtfoto's van de Royal Airforce uit het najaar van 1944.
Op de zijkant van een samengeklonken H-vormige stalen balk staat met witte verf op de rode grondverf A9 geschilderd. Vermoedelijk een aanwijzing voor de werklieden die de brug moesten bouwen. Het fragment heeft het voetgangers- of fietsersgedeelte aan de zijkant van de brug ondersteund. Gaatjes voor de reling zijn nog zichtbaar.
Tijdens operatie Market Garden zouden de bruggen tussen Eindhoven en Arnhem door luchtlandingstroepen worden bezet om vervolgens door geallieerde grondtroepen te worden bevrijd. Het werd een fiasco en vormde de laatste grote overwinning van de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog. Na het debacle werd besloten de brug niet in handen van de Duitsers te laten. Op 7 oktober 1944 werd een laatste bombardement op de Rijnbrug uitgevoerd door Amerikaanse bommenwerpers.
Van de oude brug, waar zo bitter om is gevochten, was tot voor kort geen spoor zichtbaar. Direct ten zuidoosten van de huidige John Frostbrug is deze vondst als monument gerealiseerd. Exact 75 jaar na het bombardement, dat het klapstuk van operatie Market Garden vormde. Het is een tastbare reminder en dient als les voor de toekomst. Bijvoorbeeld dat oorlog verschrikkelijk is en dat we die moeten voorkomen. En als het dan onverhoopt toch zover mocht komen, moeten we de helden in gedachten houden die naar dit continent zijn gekomen om hun bloed, zweet, tranen en soms zelfs hun leven te geven voor onze vrijheid. Zodat zij ons tot voorbeeld kunnen zijn om de vrijheid van anderen te garanderen. Moge veel mensen dit monument zullen bezoeken!
Dit verhaal is onderdeel van de Gelderse Archeologische Kroniek 2020.
drs. Leo Smole, seniorarcheoloog en depotbeheerder gemeente Arnhem, CC-BY-NC
Archeokroniek
Archeologie
Tweede Wereldoorlog
1900-1950
Arnhem
Arnhem e.o.