Erven, wandgreppelhuis en grafveld gevonden in Hengelo

Diverse nederzettingen en crematiegraven uit de ijzertijd

Eén van de meest interessante opgravingen uit 2015 in de Achterhoek is het archeologisch onderzoek in het gebied Winkelskamp Oost in Hengelo. Al in 2010 werd aardewerk uit de ijzertijd gevonden. Daarnaast zijn er diverse sporen gevonden: een cluster van paalsporen uit de ijzertijd, sporen uit de middeleeuwen (dertiende-veertiende eeuw) en sporen en vondsten uit de periode vanaf de late bronstijd tot in de ijzertijd. Omdat vanwege geplande bouwactiviteiten het behouden van deze drie vindplaatsen niet mogelijk was, was een opgraving noodzakelijk.

Bij de opgraving in 2015 werden 750 grondsporen uit verschillende perioden blootgelegd. Van de meeste paalsporen waren huisplattegronden te reconstrueren, waaronder een compleet erf uit de negende/tiende eeuw na Christus dat bestond uit een huisplattegrond, waterput, bijgebouw, omheining en enkele kuilen.

Wandgreppelhuis en bijgebouw uit de vroege ijzertijd

Uit de vele paalsporen konden de archeologen een plattegrond van een wandgreppelhuis construeren, waarschijnlijk uit de vroege ijzertijd. Naast dit huis werd nog een structuur gevonden, bestaande uit een wandgreppel, 14 paalsporen en een kuil die als verdiepte ingang was te interpreteren. Het ging waarschijnlijk om een (bij)gebouw op een boerenerf . Mogelijk hoorde het bijgebouw bij het aangrenzende wandgreppelhuis. Opvallend is echter dat het bijgebouw aanzienlijk beter gefundeerd was; de paalsporen vertonen namelijk een grotere dichtheid dan bij het wandgreppelhuis.

Nederzettingssporen en grafveld uit de ijzertijd

Tijdens aanvullend onderzoek zijn diverse bijgebouwen (vierpalige spiekers) en de resten van een omheining aangetroffen, mogelijk behorend bij het zwaar gefundeerde (bij)gebouw. De meeste andere sporen waren kuilen en losse paalsporen die bij de bewoning uit de bronstijd/ijzertijd horen.
De grootste verrassing was echter de vondst van een rechthoekige greppel. In het midden van deze greppelstructuur bevond zich een crematiegraf. Ongeveer 40 meter naar het oosten toe troffen de onderzoekers nog een graf aan met een (voor driekwart) complete urn met daarin crematieresten. In totaal werden er vijf crematiegraven gevonden die onderdeel uitmaakten van een grafveld, vermoedelijk uit de ijzertijd. Twee van de doden hadden een aardewerken potje als bijgift meegekregen. De potten vertonen grote overeenkomsten qua vorm en randafwerking. Het grafveld hoorde vermoedelijk bij de nederzetting die op nog geen honderd meter ten oosten hiervan was gevonden.

Middeleeuwse sporen

In 2010 werden al sporen aangetroffen uit de dertiende en veertiende eeuw. Tijdens het onderzoek naar het grafveld werden ook een aantal middeleeuwse sporen aangetroffen. Het leek te gaan om de sporen van een bijgebouw en een waterput of -kuil, die duiden op een middeleeuws erf. De verwachting is dat een eventuele boerderij niet ver van het bijgebouw en de waterput moet zijn gesitueerd.

Dit verhaal is afkomstig uit de Gelderse Archeologische Kroniek 2016.

Auteur: Annemieke Lugtigheid CC-BY-NC
Redactie: Darinka Thijs

Bronnen:

H. Kremer, Bureauonderzoek en inventariserend veldonderzoek, karterend booronderzoek. Winkelskamp te Hengelo, gemeente Bronckhorst, Synthegra Rapport, projectnr. S100054 (Doetinchem 2010).
P.G.H. Weterings, Hengelo (Gld.) Winkelskamp Oost. Inventariserend veldonderzoek door middel van proefsleuven, baac Rapport A-10.0318 (z.p. 2011).
A. Porreij-Lyklema, Definitieveopgraving (DO) Hengelo Winkelskamp Oost, Evaluatierapport, Archol bv (z.p. 2015).
Idem en P. van de Geer, Opgraving Hengelo Winkelskamp grafveld, Evaluatierapport, Archol bv (z.p. 2015)
Porreij-Lyklema, Vervolg van de opgraving en een inventariserend veldonderzoek proefsleuven in Hengelo Winkelskamp Oost, Evaluatierapport, Archol bv (z.p. 2015).