Oude Kerk van Ermelo

Kerstening

Tot ver in de achtste eeuw bestaat in deze streken de heidense religie. Na rond het jaar zevenhonderdvijftig begint het verspreiden van het Christendom –kerstening- ook op de Veluwe. Dit komt onder meer door activiteiten van missionarissen die vanuit Utrecht o.a. op de Veluwe werken. De invloed van het Duitse klooster Werden in deze omgeving is bijzonder groot door het bezit van veel hoeven en een hof te Putten. De kerstening in deze streken leidt tot het ontstaan van kerkelijke districten. Deze districten worden kerspels genoemd. Zo komt er een kerspel Ermel.

Kerspel Ermel

Op de plaats van de huidige Oude Kerk wordt omstreeks 1006 een kerk gebouwd voor het kerspel Ermel. Elspeet, Harderwijk en Nunspeet behoren ook tot dit kerspel. Voor de parochianen uit Nunspeet is het vier uur lopen. Geen wonder dat er na verloop van tijd een kerspel Nunspeet ontstaat. Harderwijk is dan al een zelfstandig kerspel. De Oude Kerk blijft wel ‘de moederkerk’ van de omgeving. De kerken in Harderwijk en Nunspeet zijn hieraan ondergeschikt en moeten eeuwenlang jaarlijks belasting betalen aan de ‘moederkerk’. Harderwijk koopt deze verplichting pas in 1874 af.

Bouw

De Oude Kerk is een van de oudste kerkgebouwen op de Veluwe. Oorspronkelijk is de kerk gebouwd als een Katholieke kerk. Oudheidkundig bodemonderzoek heeft uitgewezen dat de huidige kerk is voorgegaan door een houten zaalkerkje. Aan de buitenmuren van de kerk is de bouwgeschiedenis af te lezen. De oudste stenen zijn van tufsteen. Er zijn ook veldkeien gevonden. Na 1200 worden de eerste bakstenen gebruikt. De kerk heeft een Romaanse toren en is eigendom van de gemeente. Verbouwd en uitgebreid in de loop der eeuwen. Uiteindelijk na een restauratie van 1970 tot 1973 weer in de oude staat teruggebracht.

Grafstenen

In de Oude Kerk liggen in het koor drie grafstenen. Twee hebben dezelfde overlijdensdatum, 7 september 1604. Het verhaal gaat dat een woordenwisseling tussen de gewezen schout Cornelis Van Cooth en predikant Wimarus Stipelius tot een openlijk gevecht is uitgelopen. Deze moordgeschiedenis vindt plaats in Staverden. Het is aannemelijk dat zij bij het duel om het leven zijn gekomen.

Orgel

De Utrechtse orgelbouwer Gideon Thomas Bätz heeft het orgel in 1816 gebouwd. Het orgel is voor de Jacobskerk in Den Briel. Later is het verplaatst naar Ermelo. Het is een één-klaviers instrument met negen registers en nog één van de vijf orgels in Rococostijl, die van de orgelbouwer Bätz over is.

Dit is een venster uit de Canon van Ermelo

Vorige vensterVolgende venster

Bronnen en verder lezen:

• Rond Ermel’s Wehme - F.R.E. Elema en H.J. van Beek – uitgave 1955
• Momenten uit de geschiedenis van Ermelo – brochure gemeente Ermelo - uitgave mei 1995
• Dorpswandeling Ermelo – Natuur- en Milieiplatform Ermelo – uitgave 2016.
• Rond Ermel’s Kerk – P. Vroegindeweij – uitgave 2018
• www.hervormd-ermelo.nl
  

Rechten

Canoncommissie Ermelo, 2022, CC-BY-NC