Ridders van Gelre
Bekijk nú de Gelderse geschiedenis. Voor Omroep Gelderland maken de Ridders van Gelre al enkele jaren programma's waarin de Gelderse geschiedenis centraal staat. Speciaal voor mijnGelderland worden de afleveringen in korte fragmenten opgeknipt en toegevoegd aan verhalen die op mijnGelderland staan. In deze special vindt u alle verhalen waarbij in de afbeeldingencarrousel een video van de Ridders van Gelre te bekijken is.
De video's zijn ook te vinden op het YouTube-kanaal van mijnGelderland.
Betrokken organisaties
Het Pannerdensch kanaal
De Rijn had in de zeventiende eeuw zijn splitsingspunt oostelijker dan nu, bij Schenkenschans, waar een belangrijk grensfort lag. De riviersplitsing lag zo ongelukkig dat...
Burcht de Dikke Tinne in Hattem
De voormalige burcht de Dikke Tinne was strategisch gesitueerd in het noordelijkste punt aan het Gelderse deel van de IJssel. Nu nog zijn in Hattem...
Het verdwenen Hof te Borculo
De stamvader van het geslacht van de heren van Borculo is Henricus de Borculo, die in 1182 in de overgebleven geschriften voorkomt. Aanvankelijk richten de...
Het geslacht Batenburg en Bronckhorst
Geslacht Batenburg wordt voor het eerst in de bronnen vermeld in 1076. In de veertiende eeuw trouwde de enige dochter van Dirk van Batenburg (†...
Vikingaanval te Zutphen leidde tot blauwdruk van de stad
Zo’n 1150 jaar geleden was Zutphen een belangrijke plaats van bestuur en rechtspraak van de graven van Hamaland, een toen erg machtige familie in het...
Kloosters
In de middeleeuwen bevonden zich twee kloosters in de nabijheid van Doetinchem: Bethlehem en Sion.
De Hollandse Waterlinie aan de Waal
Water is een effectief middel om de vijand op afstand te houden. Om het rijke West-Nederland te beschermen werden lage gebieden onder water gezet. Juist...
Van Bovenberg tot Berkelruïne
De ommuring van de Nieuwstad, een uitbreiding van Zutphen in noordelijke richting, vindt zijn hoogtepunt in 1325 met de bouw van de Bovenberg, een gevechtswaardige...
Tabak uit Nijkerk
De teelt van tabak, een (sub)tropisch gewas uit Amerika, begon in Nijkerk ongeveer halverwege de zeventiende eeuw. Door een combinatie van factoren waaronder de samenstelling...
De Gelderse adel
Adel speelt van oudsher een overheersende rol in Gelderland. Door het bezit van kastelen, huizen, landgoederen, heerlijkheden en door het uitoefenen van talrijke functies op...
Natuurbescherming en natuurbeleving
Rond de eeuwwisseling vond een groep wetenschappers, onderwijzers, jagers, grootgrondbezitters, kunstenaars, zakenmensen en adellijke heren elkaar in een gemeenschappelijk thema: natuurbehoud. De opkomst van de...
Sloop vestingwerken, 1829-1853
Vanaf 1817 werden de buitenste verdedigingswerken van de stad omgetoverd in slingerende wandelpromenades en lommerrijke plantsoenen. Dit alles naar de plannen van de befaamde tuinarchitect...
De Geldersen tegen de Habsburgers
In 1473 wordt Karel de Stoute van Bourgondië hertog van Gelre. Als hij in 1477 sterft streven de Gelderse staten opnieuw naar zelfstandigheid. Hertog Adolf...
Grafheuvels Warnsborn, circa 2500 voor Christus
De grootste grafheuvel van Noordwest-Europa ligt in Arnhem. De Meelworstenberg is aan haar naam gekomen door het middagmaal van de archeologische opgravers in 1947.
Huis te Appeltern, met vermaarde bewoner
De heerlijkheid Appeltern, waarvan de belening van huis en hofstad met toebehoren bekend is vanaf het jaar 1379, was aan het einde van de veertiende...
Kapitein Bellen
De man die zich voor de Tweede Wereldoorlog heeft beziggehouden met het opgraven van grafheuvels in Ede en omstreken, was kapitein Bellen.
Veluwse klokbekers
Veluwse klokbekers staan niet op zichzelf, maar zijn het product van een lange ontwikkeling, die in een groot deel van Europa varianten kent. Globaal begint...
Oral history project: de Lourdesgrot
Stichting Landschapsbeheer Gelderland heeft een succesvol oral history project afgerond in Gelderland. Het onderwerp is religieus erfgoed in het landschap. Oral history, ofwel mondelinge geschiedenis,...
Vestingstad Doesburg
Doesburg wordt voor het eerst genoemd in een akte die gedateerd is tussen 1053 en 1071. In die tijd bestond de omgeving uit moerassen en...
Protestanten en Katholieken
Al in de middeleeuwen waren in Gelderland hervormingsbewegingen actief zoals de Moderne Devotie die zich richtte op een sobere en meer persoonlijke geloofsbeleving. Mogelijk hierdoor...
Gebroeders van Limburg / Gebroeders van Lymborch
In de periode 1380-1390 werkten de Nijmeegse broers Herman en Willem Maelwael als schilders voor de hertog van Gelre. Nijmegen hoorde in die tijd bij...
De Rijnoversteek van Lodewijk de Veertiende bij Lobith
Op 12 juni 1672 stond één van de grootste vorsten uit de Europese geschiedenis op de Elterberg met uitzicht op Rijn. Het was niemand minder...
Ketterse predikanten in Tiel
Tot ongeveer 1540 is het katholicisme vrijwel de enige Godsdienst in de Nederlanden. Daarna 'bekeren' velen zich tot het protestantisme. Dat is niet zonder risico.
Arnhemse kloosters, 1400-1580
In 1404 werd even buiten de stad bij het voormalige landgoed van de burgemeesters Van Presickhave een vrouwenklooster gesticht met de naam Bethanië. Het klooster,...
Zustertwist in Hamaland rond het jaar 1000
Op het moment dat graaf Wichman II rond 973 sterft is zijn gebied, door verschillende schenkingen aan het Sint-Vitusstift in Elten, flink geslonken. Zijn jongste...
Afsluiting van de Zuiderzee
Harderwijk is vooral bekend geworden als Zuiderzeestad. Harderwijk en de Zuiderzee hoorden als een soort Siamese tweeling bij elkaar. Harderwijker vissers verdienden hun geld op...
Middeleeuwse kelders in Arnhem
Arnhem is misschien bekend als modestad, of vanwege de Slag om Arnhem. Maar onder de grond zijn ook heel wat verrassende dingen te vinden. In...
De weg van de koning
Koning-Stadhouder Willem III (1650-1702) was een kleine man met een kromme neus. Gedurende zijn leven had hij een zwakke gezondheid. Hij leed aan astma, had...
De Tachtigjarige oorlog
In 1581 verklaarden de noordelijke steden en gewesten zich onafhankelijk van Spanje. Samen vormden zij de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, waar het protestantisme de...
Kerkscheuring in Kootwijk en Voorthuizen
In de negentiende eeuw was een groot deel van de Nederlandse bevolking godsdienstig. Het grootste deel daarvan, zeker op de Veluwe, was aangesloten bij de...
Grafheuvels
Het landschap van Gelderland is voor een belangrijk deel gevormd tijdens de voorlaatste ijstijd, zo'n 150.000 jaar geleden. Landijs vanuit het noorden zorgde toen voor...
Industrieel water
Niet alleen de beken waarlangs zich de industrie in onze gemeente ontwikkelde in de zestiende en zeventiende eeuw maakten deel uit van het industrieel...
Gelre en Kleef
In de elfde eeuw is er veel onrust in Lotharingen. Hierdoor komen volgens de kroniek van Rolduc bezittingen in handen van de graven Gerard en...
Kasteel te Bronkhorst
De heren van Bronckhorst zetelen vanaf de twaalfde eeuw op de heuvel ten westen van Bronkhorst. Dit stadje ontstaat als nederzetting op de voorburcht van...
De reformatie
In Duitsland, Frankrijk en Zwitserland kwamen velen in verzet tegen wat zij als verkeerd zagen in de rooms-katholieke kerk (Luther, Calvijn). Hun leer kwam ook...
Groningen onder de hertog van Gelre
In de zestiende eeuw is het in de stad Groningen regelmatig onrustig doordat zowel Georg van Saksen als Edzard I van Oost-Friesland proberen de stad...
De Gelderse bannerheren
De Gelderse bannerheren nemen een bijzondere plaats in de Gelderse adel in. Vanaf de jaren veertig van de vijftiende eeuw wordt er, onder andere op...
De oorlog bracht voorspoed
Innovatie op het gebied van scheepsbouw gaat enorm snel. Er zijn al schepen die harder varen dan 100 kilometer per uur. Twee eeuwen geleden ging...
Ludgerkerkje en Museum Smedekinck in Zelhem
Aan de Markt in Zelhem, daar waar nu de Lambertikerk staat, stond vroeger een kleine kapel met een oppervlakte van nog geen veertig vierkante meter....
Het Badhuis in Laag-Soeren
In 1869 opende Pieter Nicolaas Jut van Breukelerwaard (1766-1874) het badhuis 'Bethesda' in Laag-Soeren. In het badhuis werd de geneeswijze van koudwaterbehandeling toegepast.
Romeinen en Bataven
De Romeinse periode is van grote invloed op de eerste bewoningsvormen in het gebied van het huidige Lingewaard. De eerste wegen worden er door Romeinen...
Zutphen, stad van recht
Zutphen staat bekend als belangrijke plaats in de geschiedenis van de rechtspraak. Als een van de eerste steden had deze stad stadsrechten. Dat betekende dat...
Karel de Stoute
In 1247 werd Nijmegen een Gelderse stad (zie venster 'Stadsrechten'). Nijmegen was de grootste en machtigste stad van Gelre, het gebied waaruit de provincie Gelderland...
Catharina, vrouwe van Waardenburg
Na de dood van haar man in 1556, Walraven van Arkel, wordt Catharina vrouwe van Waardenburg. Vanaf 1573 biedt zij onderdak aan driehonderd Spaanse soldaten....
Stad Lochem
De stad Lochem ontstaat aan de handelsweg van Zutphen naar Westfalen. De geschiedenis over deze tijd is vaag. De graven van Zutphen zijn de grootgrondbezitters...
De IJssellinie
Kort na de Tweede Wereldoorlog ontstond een verkoeling tussen de westelijke geallieerden en de Sovjet-Unie. De tegenstellingen tussen de vroegere bondgenoten escaleerden snel, met als...
Grafheuvels in Ede
De vroege bewoners van de Veluwe worden naar de vorm van het aardewerk dat zij maakten aangeduid als leden van de Trechterbekercultuur. Dit zijn de...
De grensstreek Gelderland (Oost-Achterhoek) - Duitsland
De grens tussen Gelderland en Duitsland was eeuwenlang een bron van conflicten. Zowel de graven en hertogen van Gelre als de bisschop van Münster maakten...
Kasteel Keppel in de gemeente Bronckhorst
In de Achterhoek zijn in 2005 zes gemeenten samengevoegd onder de naam Bronckhorst. In de middeleeuwen worden in dat gebied een groot aantal kastelen gesticht...
De Gelderse broederstrijd
Na het overlijden van Reinald II, ook wel Reinoud II genoemd, in 1343 ontstaat de eerste Gelderse successieoorlog. De nieuwe hertog Reinald III verandert de...
Het Pannerdensch kanaal
De Rijn had in de zeventiende eeuw zijn splitsingspunt oostelijker dan nu, bij Schenkenschans, waar een belangrijk grensfort lag. De riviersplitsing lag zo ongelukkig dat...
Burcht de Dikke Tinne in Hattem
De voormalige burcht de Dikke Tinne was strategisch gesitueerd in het noordelijkste punt aan het Gelderse deel van de IJssel. Nu nog zijn in Hattem...
Het verdwenen Hof te Borculo
De stamvader van het geslacht van de heren van Borculo is Henricus de Borculo, die in 1182 in de overgebleven geschriften voorkomt. Aanvankelijk richten de...
Het geslacht Batenburg en Bronckhorst
Geslacht Batenburg wordt voor het eerst in de bronnen vermeld in 1076. In de veertiende eeuw trouwde de enige dochter van Dirk van Batenburg (†...
Vikingaanval te Zutphen leidde tot blauwdruk van de stad
Zo’n 1150 jaar geleden was Zutphen een belangrijke plaats van bestuur en rechtspraak van de graven van Hamaland, een toen erg machtige familie in het...
Kloosters
In de middeleeuwen bevonden zich twee kloosters in de nabijheid van Doetinchem: Bethlehem en Sion.
De Hollandse Waterlinie aan de Waal
Water is een effectief middel om de vijand op afstand te houden. Om het rijke West-Nederland te beschermen werden lage gebieden onder water gezet. Juist...
Van Bovenberg tot Berkelruïne
De ommuring van de Nieuwstad, een uitbreiding van Zutphen in noordelijke richting, vindt zijn hoogtepunt in 1325 met de bouw van de Bovenberg, een gevechtswaardige...
Tabak uit Nijkerk
De teelt van tabak, een (sub)tropisch gewas uit Amerika, begon in Nijkerk ongeveer halverwege de zeventiende eeuw. Door een combinatie van factoren waaronder de samenstelling...
De Gelderse adel
Adel speelt van oudsher een overheersende rol in Gelderland. Door het bezit van kastelen, huizen, landgoederen, heerlijkheden en door het uitoefenen van talrijke functies op...
Natuurbescherming en natuurbeleving
Rond de eeuwwisseling vond een groep wetenschappers, onderwijzers, jagers, grootgrondbezitters, kunstenaars, zakenmensen en adellijke heren elkaar in een gemeenschappelijk thema: natuurbehoud. De opkomst van de...
Sloop vestingwerken, 1829-1853
Vanaf 1817 werden de buitenste verdedigingswerken van de stad omgetoverd in slingerende wandelpromenades en lommerrijke plantsoenen. Dit alles naar de plannen van de befaamde tuinarchitect...
De Geldersen tegen de Habsburgers
In 1473 wordt Karel de Stoute van Bourgondië hertog van Gelre. Als hij in 1477 sterft streven de Gelderse staten opnieuw naar zelfstandigheid. Hertog Adolf...
Grafheuvels Warnsborn, circa 2500 voor Christus
De grootste grafheuvel van Noordwest-Europa ligt in Arnhem. De Meelworstenberg is aan haar naam gekomen door het middagmaal van de archeologische opgravers in 1947.
Huis te Appeltern, met vermaarde bewoner
De heerlijkheid Appeltern, waarvan de belening van huis en hofstad met toebehoren bekend is vanaf het jaar 1379, was aan het einde van de veertiende...
Kapitein Bellen
De man die zich voor de Tweede Wereldoorlog heeft beziggehouden met het opgraven van grafheuvels in Ede en omstreken, was kapitein Bellen.
Veluwse klokbekers
Veluwse klokbekers staan niet op zichzelf, maar zijn het product van een lange ontwikkeling, die in een groot deel van Europa varianten kent. Globaal begint...
Oral history project: de Lourdesgrot
Stichting Landschapsbeheer Gelderland heeft een succesvol oral history project afgerond in Gelderland. Het onderwerp is religieus erfgoed in het landschap. Oral history, ofwel mondelinge geschiedenis,...
Vestingstad Doesburg
Doesburg wordt voor het eerst genoemd in een akte die gedateerd is tussen 1053 en 1071. In die tijd bestond de omgeving uit moerassen en...
Protestanten en Katholieken
Al in de middeleeuwen waren in Gelderland hervormingsbewegingen actief zoals de Moderne Devotie die zich richtte op een sobere en meer persoonlijke geloofsbeleving. Mogelijk hierdoor...
Gebroeders van Limburg / Gebroeders van Lymborch
In de periode 1380-1390 werkten de Nijmeegse broers Herman en Willem Maelwael als schilders voor de hertog van Gelre. Nijmegen hoorde in die tijd bij...
De Rijnoversteek van Lodewijk de Veertiende bij Lobith
Op 12 juni 1672 stond één van de grootste vorsten uit de Europese geschiedenis op de Elterberg met uitzicht op Rijn. Het was niemand minder...
Ketterse predikanten in Tiel
Tot ongeveer 1540 is het katholicisme vrijwel de enige Godsdienst in de Nederlanden. Daarna 'bekeren' velen zich tot het protestantisme. Dat is niet zonder risico.
Arnhemse kloosters, 1400-1580
In 1404 werd even buiten de stad bij het voormalige landgoed van de burgemeesters Van Presickhave een vrouwenklooster gesticht met de naam Bethanië. Het klooster,...
Zustertwist in Hamaland rond het jaar 1000
Op het moment dat graaf Wichman II rond 973 sterft is zijn gebied, door verschillende schenkingen aan het Sint-Vitusstift in Elten, flink geslonken. Zijn jongste...
Afsluiting van de Zuiderzee
Harderwijk is vooral bekend geworden als Zuiderzeestad. Harderwijk en de Zuiderzee hoorden als een soort Siamese tweeling bij elkaar. Harderwijker vissers verdienden hun geld op...
Middeleeuwse kelders in Arnhem
Arnhem is misschien bekend als modestad, of vanwege de Slag om Arnhem. Maar onder de grond zijn ook heel wat verrassende dingen te vinden. In...
De weg van de koning
Koning-Stadhouder Willem III (1650-1702) was een kleine man met een kromme neus. Gedurende zijn leven had hij een zwakke gezondheid. Hij leed aan astma, had...
De Tachtigjarige oorlog
In 1581 verklaarden de noordelijke steden en gewesten zich onafhankelijk van Spanje. Samen vormden zij de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, waar het protestantisme de...
Kerkscheuring in Kootwijk en Voorthuizen
In de negentiende eeuw was een groot deel van de Nederlandse bevolking godsdienstig. Het grootste deel daarvan, zeker op de Veluwe, was aangesloten bij de...
Grafheuvels
Het landschap van Gelderland is voor een belangrijk deel gevormd tijdens de voorlaatste ijstijd, zo'n 150.000 jaar geleden. Landijs vanuit het noorden zorgde toen voor...
Industrieel water
Niet alleen de beken waarlangs zich de industrie in onze gemeente ontwikkelde in de zestiende en zeventiende eeuw maakten deel uit van het industrieel...
Gelre en Kleef
In de elfde eeuw is er veel onrust in Lotharingen. Hierdoor komen volgens de kroniek van Rolduc bezittingen in handen van de graven Gerard en...
Kasteel te Bronkhorst
De heren van Bronckhorst zetelen vanaf de twaalfde eeuw op de heuvel ten westen van Bronkhorst. Dit stadje ontstaat als nederzetting op de voorburcht van...
De reformatie
In Duitsland, Frankrijk en Zwitserland kwamen velen in verzet tegen wat zij als verkeerd zagen in de rooms-katholieke kerk (Luther, Calvijn). Hun leer kwam ook...
Groningen onder de hertog van Gelre
In de zestiende eeuw is het in de stad Groningen regelmatig onrustig doordat zowel Georg van Saksen als Edzard I van Oost-Friesland proberen de stad...
De Gelderse bannerheren
De Gelderse bannerheren nemen een bijzondere plaats in de Gelderse adel in. Vanaf de jaren veertig van de vijftiende eeuw wordt er, onder andere op...
De oorlog bracht voorspoed
Innovatie op het gebied van scheepsbouw gaat enorm snel. Er zijn al schepen die harder varen dan 100 kilometer per uur. Twee eeuwen geleden ging...
Ludgerkerkje en Museum Smedekinck in Zelhem
Aan de Markt in Zelhem, daar waar nu de Lambertikerk staat, stond vroeger een kleine kapel met een oppervlakte van nog geen veertig vierkante meter....
Het Badhuis in Laag-Soeren
In 1869 opende Pieter Nicolaas Jut van Breukelerwaard (1766-1874) het badhuis 'Bethesda' in Laag-Soeren. In het badhuis werd de geneeswijze van koudwaterbehandeling toegepast.
Romeinen en Bataven
De Romeinse periode is van grote invloed op de eerste bewoningsvormen in het gebied van het huidige Lingewaard. De eerste wegen worden er door Romeinen...
Zutphen, stad van recht
Zutphen staat bekend als belangrijke plaats in de geschiedenis van de rechtspraak. Als een van de eerste steden had deze stad stadsrechten. Dat betekende dat...
Karel de Stoute
In 1247 werd Nijmegen een Gelderse stad (zie venster 'Stadsrechten'). Nijmegen was de grootste en machtigste stad van Gelre, het gebied waaruit de provincie Gelderland...
Catharina, vrouwe van Waardenburg
Na de dood van haar man in 1556, Walraven van Arkel, wordt Catharina vrouwe van Waardenburg. Vanaf 1573 biedt zij onderdak aan driehonderd Spaanse soldaten....
Stad Lochem
De stad Lochem ontstaat aan de handelsweg van Zutphen naar Westfalen. De geschiedenis over deze tijd is vaag. De graven van Zutphen zijn de grootgrondbezitters...
De IJssellinie
Kort na de Tweede Wereldoorlog ontstond een verkoeling tussen de westelijke geallieerden en de Sovjet-Unie. De tegenstellingen tussen de vroegere bondgenoten escaleerden snel, met als...
Grafheuvels in Ede
De vroege bewoners van de Veluwe worden naar de vorm van het aardewerk dat zij maakten aangeduid als leden van de Trechterbekercultuur. Dit zijn de...
De grensstreek Gelderland (Oost-Achterhoek) - Duitsland
De grens tussen Gelderland en Duitsland was eeuwenlang een bron van conflicten. Zowel de graven en hertogen van Gelre als de bisschop van Münster maakten...
Kasteel Keppel in de gemeente Bronckhorst
In de Achterhoek zijn in 2005 zes gemeenten samengevoegd onder de naam Bronckhorst. In de middeleeuwen worden in dat gebied een groot aantal kastelen gesticht...
De Gelderse broederstrijd
Na het overlijden van Reinald II, ook wel Reinoud II genoemd, in 1343 ontstaat de eerste Gelderse successieoorlog. De nieuwe hertog Reinald III verandert de...
