Getuigen van de oorlog

In deze special zijn zowel verhalen achter voorwerpen uit de oorlogstijd, als de oorlogsverhalen van Gelderlanders zelf verzameld.

Lees intro

109 verhalen
Bekijk volledige kaart

In maart 2020 heeft Erfgoed Gelderland samen met Rijnbrink, Omroep Gelderland en de Gelderse bibliotheken een aantal WO2-cafés georganiseerd. Bezoekers konden hier hun voorwerpen uit de oorlogstijd mee naar toe nemen en met elkaar in gesprek gaan. Ook was er ruimte om de oorlogsverhalen aan mijnGelderland te vertellen. Het zijn persoonlijke verhalen, soms gaan ze over de mensen zelf, en soms over een nabij familielid. 

De special is aangevuld met verhalen die buiten de WO2-cafés zijn verzameld, bijvoorbeeld door de Werkgroep Oral History van Erfgoed Gelderland. Daarnaast is het project in maart 2021 als online project, 'WO2-verhaal gezocht', opgepakt nadat het in 2020 voortijdig afgebroken moest worden door de coronamaatregelen. Bekijk ook de filmpjes die Bas Steman maakte bij een aantal bijzondere opgehaalde verhalen.

Frans Rouwen © Privécollectie Peter Rouwen
Frans Rouwen (1935) beleeft de bevrijding
<p>Frans Rouwen is tien jaar oud en woont met ouders, broers en zussen in 1945 dichtbij de Ruurloseweg onder Vorden en dichtbij landgoed ’t Medler....
Niet gedateerde foto, Molly Lamb Bobak © Wikipedia Commons/PD
Molly Lamb Bobak (1920-2014)
<p>Ieder jaar viert Apeldoorn op 17 april 1945 haar bevrijding. In 1995 en 2005 onthaalden de Apeldoorners hun bevrijders opnieuw uitbundig. Ook luitenant Molly Lamb...
Arie van der Wiel bij de Grebbeberg © Archief Miep Bos
Ooggetuige op de Grebbeberg, Arie van der Wiel
<p>Arie van der Wiel, een Haagse jongeman van 24 jaar, tekent in zijn dagboek nuchter en zakelijk op hoe het tijdens die vier meidagen in...
Piet van Mourik en Dicky van Mourik-Jansen © Privécollectie familie van Mourik
Leven en overleven in oorlogstijd
<p>Leven en overleven in oorlogstijd ‘Waren we maar thuisgebleven.’ Woorden van haar moeder die Dicky zich herinnert als de dag van gisteren. ‘Ik was nog...
Het in het verhaal genoemde wederopbouwhuis van de buren in Scherpenzeel © Via Tineke Seijdell-Valkenburg
Oorlogsherinneringen van Tini Seijdell-Valkenburg uit Scherpenzeel
<p>Tini Seijdell-Valkenburg vertelt ons (via Stichting Grebbelinie in het Vizier): 'Toen de Tweede Wereldoorlog in mei 1940 uitbrak was ik bijna 4 jaar. Wat ik...
Ook het interieur van Kasteel Rosendael raakte beschadigd. © Geldersch Landschap & Kasteelen
Evacué op Kasteel Rosendael - deel 1
<p>Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog moesten de inwoners van Arnhem evacueren. Ria Kateman-Slob (1928-2018) verbleef met haar ouders en haar oudere broer van...
Fré de Jong in het uniform van de Stoottroepen © Privé Arjen de Jong (via Johan Rombout)
Verzetsman Fré de Jong
<p>Fré de Jong werd geboren in Spijk, maar groeide op in Asperen. Daar woonde hij ook tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij maakte deel uit van...
In deze ovenkamers vonden twintig gezinnen een veilig onderkomen tijdens de Slag om Arnhem in september 1944
Opvang in Steenfabriek de Panoven
<p>Na een vermoeiende tocht vanuit Angeren bereikte de familie Kleberg uit Arnhem uitgeput een boerderij in Lathum. De familie, bestaande uit zeven personen met een...
Stef Looijen bij het WO2-café in Ede © Erfgoed Gelderland, CC-BY-NC
“Kunt u voor mijn papegaai zorgen?”
<p>Mijn opa en oma Steven en Maria van der Sluis woonden met hun gezin met 5 kinderen aan het eind van de oorlog op het...
De ouders van Ab de Haas met Canadese bevrijders in Ede (1945) © Ab de Haas CC BY NC
De oorlogservaringen van mijn ouders
<p>Ab de Haas vertelt ons over oorlogservaringen van zijn ouders: 'mijn vader was hoofdmonteur bij de toenmalige PGEM in Ede. Mijn ouders bewoonden een dienstwoning...
J.G. de Vries ('Bub') in 1942 © Candy Leeuwis CC BY NC
Onderduikers en onwelkome gasten in Apeldoorn
<p>Daisy Juncker was zestien jaar toen de oorlog uitbrak. In 1998 heeft zij haar herinneringen over de oorlogsjaren in Apeldoorn op papier gezet. Mevrouw Juncker...
Zuilichem, met opa Gerrit Kanselaar © Privécollectie Van Wijk-Ermstrang
'Bleekneusjes' in huis in Zuilichem
<p>Na de oorlog werden veel kinderen naar het platteland gestuurd om aan te sterken. Ook de grootouders van Hannie van Wijk – Ermstrang wilden wel...
Nico Wulterkens, krantenknipsel © Via Moniek Bloks, CC BY
Het opblazen van de Rijnbrug op 10 mei 1940
<p>Op 10 mei 1940 rond 5 uur ‘s ochtends werd de Rijnbrug in Arnhem opgeblazen door de Nederlandse genie om de Duitse invasie tegen te...
Henk Alards vertelt bij het WO2-café in Rozet © Jan van de Lagemaat CC-BY-NC-SA
Een Canadese soldaat als vader
<p>In augustus 1945 waren nog veel Canadese soldaten in Nederland. De jongens waren, na soms jaren strijd, wel toe aan een verzetje en er werden,...
Na de Canadese intocht met de boerendochter Mia bij de schuilkelder © Gerard Greven CC BY NC
Gerard Greven, boerenzoon uit Duiven
<p>Gerard was de zesde van in totaal elf kinderen bij een boerengezin op de Driegaarden in de gemeente Duiven. Bij het uitbreken van de Tweede...
Markt van Beusichem, gefotografeerd in april 1945 door RAF-piloten. © Wageningen UR Library, Special Collections
Indrukwekkende toespraak bevrijders Beusichemse Markt gevonden
<p>Op donderdag 31 mei 1945, op de Markt in Beusichem, hielden enkele honderden Britse soldaten een indrukwekkende parade. Zo namen de bevrijders afscheid van de...
Louis Bussink. © Stichting Doetinchem Herdenkt, cc-by
Het trieste verhaal van Louis Bussink
<p>Het verhaal van marinier Louis Bussink uit Doetinchem begint in 1937, als hij op achttien-jarige leeftijd in zijn ouderlijke woning afscheid neemt van zijn ouders...
Jan Kreijenbroek © Jan van de Lagemaat CC BY NC SA
Bombardement binnenstad Zutphen 1944
<p>Op 14 oktober 1944 werd een deel van de Zutphense binnenstad verwoest. Het stationsgebouw werd zwaar beschadigd. Het was de bedoeling van geallieerde bommenwerpers de...
Maria Wolters, haar broer Leo (onderwijzer in Lichtenvorde), bakker Wolters en zijn vrouw © Via Bram Opschoor
Voedselhulp van de familie Wolters uit Silvolde
<p>Bram Opschoor vertelt ons over hoe zijn familie dankzij voedselhulp de Tweede Wereldoorlog overleefde: 'geboren ben ik in 1939 in Rotterdam. Onbewust van het feit...
Mars 8e depotbataljon door Bussum, voorjaar 1940. Met Gerard Alofs als 4e in de rij rechts © Gerard Alofs
Dienstplichtig soldaat Alofs uit Wehl
<p>Gerard Alofs uit Wehl had net zijn onderwijzersexamen afgerond aan de Sint Ludgeruskweekschool te Hilversum, toen hij op 28 augustus 1939 op het raam van...
Een loge met zoontje, H. Uenk, A. Burgers-Uenk, J. Bloemen en T. Burgers © OHKV Rheden-Rozendaal
Oorlogsherinneringen van Teunis Jacobus Burgers
<p>Teunis Jacobus Burgers vertrouwt in 1982 zijn oorlogsherinneringen aan het papier toe. Hij schrijft: 'Als ik dit opschrijf, ga ik er van uit dat de...
Reconstructie van de verstopplek op Bradaal 49 in Culemborg © Elisabeth Weeshuis Museum, Culemborg
Onderduiken in Culemborg - Bradaal 49
<p>In het boek 'Schuilen - onderduik in Culemborg '40-'45' staan talloze verhalen over de manier waarop Culemborgers onderdak boden aan vervolgde medeburgers. Joden, piloten, studenten,...
De kustenaar Bezaan maakte een serie houtsnedes van de tragedie in Putten. © Nationaal Archief PD
De oorlog in de herinneringen van Trudy Rietveld – Deel 2
<p>Trudy Rietveld maakte in 1944 de razzia in Putten mee, direct nadat zij gevlucht waren voor het oorlogsgeweld in Arnhem. Ze vertelt over haar herinneringen.</p>
De schoenen met het briefje met daarop het adres © Privécollectie Van Wijk-Ermstrang
Vriendschap door De H.A.R.K.
<p>De familie van Hannie van Wijk – Ermstrang heeft, door een paar witte schoenen, een bijzondere relatie gekregen met John, Laura en Bob in Amerika....
Wiardus Rengers Hora Siccama (1916-1945). © Isabel van Boetzelaer, cc-by
Wiardus Rengers Hora Siccama (1916-1945)
<p>Wiardus Jacob Hendrik Duco Rengers Hora Siccama werd geboren op 15 maart 1916 te Düsseldorf. Hij studeerde rechten aan de Universiteit van Utrecht, kwam tijdens...
Warnsveld, Monument Canadese Militairen. © Pacobobo cc-by-sa 3.0
Gevallen in Warnsveld
<p>Bij het monument aan de Kerkhofweg in Warnsveld staat een monument met daarop 36 namen. 35 namen van Canadese soldaten en een naam van...
Reconstructie van de verstopplek op Ridderstraat 29 bis (Culemborg) © Elisabeth Weeshuis Museum, Culemborg
Onderduiken in Culemborg - Ridderstraat 29 bis
<p>In het boek 'Schuilen - onderduik in Culemborg '40-'45' staan talloze verhalen over de manier waarop Culemborgers onderdak boden aan vervolgde medeburgers. Joden, piloten, studenten,...
Gedachtenisprentje van vader en zoon Pijnappel © Via Karin Hippmann - Pijnappel
Bombardement nabij molen De Hoop in Oud-Zevenaar
<p>Molenaar Wilhelmus (Willem) F.J. Pijnappel, geboren op 26-08-1878 en zijn zoon Johannes J.J. Pijnappel, geboren op 29-04-1911 kwamen om tijdens een luchtaanval. Het was een...
Bennie Polman © Privécollectie familie Polman
De laatste dagen van Bennie Polman, 13 – 17 november 1944
<p>In de Achterhoek was een kleine groep van Jehovah’s Getuigen actief. Ze wilden Hitler Duitsland niet ondersteunen maar ze gingen ook niet in verzet. De...
Het souvenir dat Agnes Welling-Augustin kreeg van een Canadese soldaat © Jelle van de Graaf CC-BY-SA-NC
Evacueren naar Groningen: het verhaal van een Arnhems meisje - deel 2
<p>Als elfjarig meisje maakte Agnes Welling-Augustin (geb. 1933) in september 1944 de evacuatie uit Arnhem mee. Na de oorlog werd er soms in de familie...
Ma Huurman, zoals geschilderd door haar Wageningse vriendin, Moemie van den Bergh -  van den Velden, kort nadat zij haar vijfde zoon gebaard had. © Jaap Huurman
Mijn moeder, een medisch wonder
<p>Hoewel wij kinderen waren van de vijftiger en zestiger jaren, heeft de Tweede Wereldoorlog in onze jeugd een beste rol van betekenis gespeeld. Wij groeiden...
Willem Bredewout en Hendrika Geraldina (Riekie) Schoonhoven, zijn vrouw © CC-BY-NC Jan Bredewout
Willem Bredewout tewerkgesteld bij de IJsselbrug
<p>Willem Bredewout uit Wapenveld moest in 1944 helpen bij het graven van loopgraven in de uiterwaarden bij de IJsselbrug bij Zwolle. Hij overleefde aldaar een...
Omslag van 'De Posterenk in oorlogstijd en wederopbouw' © Klaas Smit en familie
De bevrijding van Voorst beleefd vanaf de Posterenk
<p>Aan de Enkweg op de Posterenk (gemeente Voorst) woonde Dirrie ter Mate met haar ouders en broer Ernst op de boerderij, die bereikbaar was via...
Agnes Welling-Augustin vertelt over de evacuatie uit Arnhem © Jelle van de Graaf CC-BY-SA-NC
Evacueren naar Groningen: het verhaal van een Arnhems meisje - deel 1
<p>Als elfjarig meisje maakte Agnes Welling-Augustin (geb. 1933) in september 1944 de evacuatie uit Arnhem mee. Na de oorlog werd er soms in de familie...
Paviljoen Enghuizen naar prentbriefkaart (1835) © Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, CC BY SA 4.0
Marie Lucassen, slachtoffer van het bombardement op Doetinchem – deel 2
<p>Marie Lucassen uit Kilder was sinds 1940 'in betrekking' bij familie Sachtleven aan de Waterstraat in Doetinchem, toen zij daar bij het bombardement van 21...
C. Schook, rechts onder tafel © Privécollectie C. Schook
Cees Schook en de Slag om de Grebbeberg
<p>De vader van Cees Schook vocht bij de Slag om de Grebbeberg binnen het roemruchte Tiende Regiment Infanterie, sectie zware mitrailleurs (van de twaalf man...
Derk Jan Pardijs © Privécollectie familie Pardijs
Derk Jan Pardijs uit Leesten (1880 – 1945)
<p>Landbouwer Derk Jan Pardijs stamt uit een al eeuwenlang in de Graafschap gevestigde familie. Met vrouw Tonia en de kinderen woont hij op 'de Boggelaar'...
Piet en broer Theo voor het huis Hoofdstraat voor de oorlog © Privécollectie Piet Binnendijk, in copyright
Het dagboek van een twaalfjarige
<p>De destijds twaalfjarige Piet Binnendijk uit Velp hield vanaf 17 september 1944 een oorlogsdagboek bij. Waarom vanaf toen? Omdat er ‘daarvoor niets bijzonders geschiedde’. Op...
Rijkswerkkamp Lievelde, enige bekende foto © Via G. Nijs
Ernst Aron
<p>In 1995 trof Godfried Nijs in het toenmalige archief Lichtenvoorde een dossierdoos aan die tot dan toe over het hoofd was gezien. Op de doos...
Voorblad van het radio-dagboek van Wim de Gunst © Willem van Norel CC BY NC
Een bijzonder radio-dagboek uit de Tweede Wereldoorlog
<p>Vanaf eind 1943 waren Wim de Gunst (1928-2006) en Freek Broekhuizen actief in het verzet. Bij de familie De Gunst aan de Beekstraat luisterden de...
Bestudering van de kaarten, bij het WO2-café © Screenshot YouTube mijnGelderland, CC-BY-NC
De kaarten van Operatie Pegasus
<p>Na het mislukken van operatie Market Garden werden de geallieerde piloten door het verzet geholpen om te ontsnappen aan de Duitsers. Het oversteken van de...
Victor Ritschie © Privé V. Ritschie
Hoe ik aan de dood ontsnapte, maar Annie het leven liet
<p>De heer Victor (Vic) Ritschie stuurde ons zijn herinneringen, over de gebeurtenissen rond het bombardement op NIjmegen. 'Kun je als zesjarig jongentje al verliefd zijn?...
Omslag van 'De Posterenk in oorlogstijd en wederopbouw' © Klaas Smit en familie
Vanuit Scheveningen naar de Posterenk
<p>Het gezin Scholten uit Scheveningen kreeg tijdens de Tweede Wereldoorlog een ontruimingsbevel. Hun woning viel namelijk binnen het Sperrgebiet en de ouders moesten dus op...
Trudy Rietveld, kinderfoto © Rietveld privé
Op weg naar bevrijding
<p>De laatste oorlogsjaren waren moeilijk voor Trudy Rietveld en haar familie, die vanuit Arnhem naar Putten was geëvacueerd. Ze vertelt vanuit haar herinneringen</p>
Henny Meulebeek-Gunsing © Jan van de Lagemaat, CC-BY-NC-SA
'Blijven jullie maar, want we zijn zo weg'
<p>Henny Meulebeek-Gunsing (1924) vertelt over haar ervaringen tijdens operatie Market Garden in september 1944. Met haar gezin schuilt zij in de Kleikamp, een van de...
Frans Rouwen in zijn woonkamer, 2021 © Ina Brethouwer
De aanslag op landbouwgemachtigde F. Posthuma in Vorden
<p>Het gezin Rouwen woonde vanaf begin 1945 op 'den Halfweg' (Vorden) en heeft in de oorlog rondom NSB-ers als buren. Het katholieke gezin telt...
Marie Lucassen © Gerard Alofs
Marie Lucassen, slachtoffer van het bombardement op Doetinchem – deel 1
<p>Marie Lucassen uit Kilder was sinds 1940 ‘in betrekking’ bij familie Sachtleven aan de Waterstraat in Doetinchem, toen zij daar bij het bombardement van 21...
De parachute, in Cultura Ede © Erfgoed Gelderland, CC-BY-NC-SA
Een bijzondere parachute
<p>Na de luchtlandingen op de Ginkelse Heide op 18 september 1944 vond de opa van Remco Methorst een intacte parachute. De meeste parachutes werden in...
Evacuatie van Arnhem, ter illustratie © De Booy (Gelders Archief), CC BY 1.0
De Slag om Arnhem en wat volgde
<p>'Ik ben Gerrit Snijders (22 januari 1939), geboren en getogen in de Arnhemse wijk De Geitenkamp. Mijn herinneringen beginnen op 17 september 1944. Ik...
Het briefje van Martin Balasanov met zijn gegevens © Kees van der Weyde
Wat ik me nog herinner van de oorlog - Kees van der Weyde
<p>In mei 1942 werd ik geboren in een boerderijtje aan de Grolweg bij het Apeldoorns-Dierens kanaal. Tegen het eind van de oorlog was er een...

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

erfgoed gelderland

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl