Zeldzaam prehistorisch graf gevonden in Tiel-Medel

De opgravingen in Tiel-Medel duurden van november 2016 tot september 2017. Er zijn meer dan een miljoen vondsten uit de Steentijd, Bronstijd, de IJzertijd, de Romeinse tijd en de Middeleeuwen aangetroffen zoals een Romeins beeld van de god Jupiter en een zeldzame bronzen zalfpot.

Een bijzondere groep vrouwen?

Archeologen noemen het een vlakgrafveld omdat het niet door een grote grafheuvel is afgedekt. Toch moet er wel iets van een markering zijn geweest want het grafveld is verbonden met het heiligdom door een zichtlijn vanuit een van de openingen. De zichtlijn kwam precies uit boven een graf van een vrouw met daarin een glazen kraal. Het moet een belangrijk persoon zijn geweest want niet alleen de glazen kraal is een bijzonder statussymbool want toen de zonnekalender werd aangelegd werd rekening gehouden met de positie van dit graf, een paar honderd meter verderop.

Het grafveld is namelijk iets ouder dan de zonnekalender, ongeveer 2200 v.Chr. Bijzonder is dat alle skeletten waarvan het geslacht bepaald kon worden vrouwen bleken te zijn. Het is een nog niet beantwoorde vraag wat dat nu precies betekent. Betrof het een bijzondere groep vrouwen of was het gebruikelijk dat mannen en vrouwen gescheiden van elkaar begraven werden? Kunnen we nog achterhalen of de vrouwen aan elkaar verwant zijn.

Al tijdens de opgraving wisten de archeologen dat dit de resten van een bijzonder grafveld waren. Daarom zijn enkele skeletten in bloklichting geborgen en geconserveerd. Een er van ligt hier tentoongesteld. Enkele anderen in het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden.

4200 jaar onder de grond bewaard gebleven

Het graf lag oorspronkelijk vlak onder het maaiveld. De skeletten werden hierdoor broos en zacht. Door overstromingen kwam een 1,5 m dikke kleilaag over het graf te liggen. De kleilaag zorgde ervoor dat de botten beschermd werden. Wel zijn de botten door het gewicht van het kleipakket samengeperst en gebroken. Hoewel de botten in stukjes uit elkaar zijn gevallen, zijn ze relatief goed bewaard gebleven. Het oudste familiegraf in Nederland, meer dan 25 jaar geleden gevonden op Schokland (Noordoostpolder), is veel slechter bewaard. Daarvan zijn nu alleen nog maar de tanden over.

Onderzoek

Om het kwetsbare graf uit Tiel te bewaren en te onderzoeken, besloten de archeologen het als geheel in een blok klei van ruim 1000 kilo, uit de grond te halen. Vervolgens is het naar een laboratorium gebracht. Specialisten hebben daar maandenlang gewerkt om de zachte botten schoon en weer hard te maken.

Bron:

• Flipje en Streekmuseum Tiel
• Persbericht Rijksmuseum van Oudheden, Gemeente Tiel en Bedrijvenpark Medel