Ten noordoosten van het dorp Herwen in de gemeente Rijnwaarden wordt in het rivierenlandschap van de oude Rijn rond 1300 het middeleeuws slot Ter Cluse gebouwd. De Spanjaarden verwoesten het slot kort voor 1600 tijdens de Tachtigjarige oorlog en in 1657 staat op diezelfde plaats het adellijk huis Aerdt.
De vroegst bekende bezitters van slot Ter Cluse zijn Ricolt en Gadert van Herwen. Door huwelijk komt de burcht in bezit van Huis Bergh en wordt Willem van Rees leenman van ’t guet tot Aerde’. Ter Cluse blijft in bezit van de familie Van Rees tot 1474. De burcht komt daarna bijna anderhalve eeuw in bezit van de familie Van der Horst. In 1646 verkoopt Erasmus, de laatste telg van deze familie, de burcht aan Walraven van Steenhuys, landdrost van het graafschap Bergh. Deze laat het huidige huis Aerdt bouwen en richt op de bovenverdieping de zogenaamde ‘Altaarkamer’ in als schuilkerk voor rooms-katholieken. Nog twee generaties Van Steenhuys wonen er, maar in 1722 erft de familie Van Hugenpoth Huis Aerdt.
De adellijke familie Van Hugenpoth resideert bijna twee eeuwen lang als de Heer van Aerdt. Deze bezit veel grond met pachtboerderijen en heeft het recht van wind, hij bezit dus molenrechten. Verschillende leden van de familie spelen een belangrijke rol in het beheersbaar maken van de Rijn, waardoor het gebied rondom huis Aerdt optimaal gebruikt kan worden. Bovendien bekleedt de Heer van Aerdt een zetel in de Eerste Kamer in het verre Den Haag.
In vrouwelijke lijn gaat in 1897 het bezit over naar de familie De Kuijper. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt het gebouw door Duitse troepen bezet en lijdt ernstige schade. Jonkheer mr. Gijsbert de Kuijper draagt tenslotte in 1961 het huis met galerij, torentje en voorplein over aan de stichting Vrienden van de Gelderse Kastelen en in 1968 draagt hij de rechter zijvleugel over. Na een ingrijpende restauratie van het gebouw en het interieur bestaat de hernieuwde inrichting vooral uit voorwerpen afkomstig uit de familie Van Hugenpoth tot Aerdt, zoals meubels en familieportretten. Huis Aerdt is gedeeltelijk particulier bewoond, er is een bedrijf gevestigd en het heeft deels een representatieve functie. De trouwzaal is nog steeds in gebruik.
Bron:
Ben Boersema, Erfgoed Gelderland, CC-BY