Hertog Reinald IV van Gelre-Gulik (1365- 1423)

Aanvaarding

Deze geldschuld is ontstaan in 1399, toen hij na zijn gevangenneming bij de slag bij Kleverhamm losgeld aan de graaf van Kleef moest betalen. Als garantie heeft hij aan hem de stad Emmerik en het gebied de Liemers verpand.

Enthousiast herenboer

Met de aanvaarding van zijn functie komt er een einde aan zijn ongebonden leven. Reinald houdt veel van veulens en paarden Hij oefent deze liefhebberij uit in de nabijheid van het Hattemse kasteel waar zich een groot hertogelijk boerenbedrijf bevindt. In dit ‘Bouhuys tot Hattem’ worden allerlei soorten vee gefokt.

Huwelijk met Maria d’Harcourt

Om de relatie met Frankrijk te versterken huwt Reinald op vijf mei 1405 in Bastogne met Maria van Harcourt. Reinald wordt met dit huwelijk net als zijn overleden broer Willem, leenheer van de koning van Frankrijk.

Ongeïnteresseerd bestuurder

Zijn lakse manier van regeren, samen met het feit dat hij zich in Gulik meer thuis voelt dan in Gelre, valt in Gelre niet in goede aarde. Er ontstaat bestuurlijke weerstand en Reinald is vaak langdurig ziek. Maria van Gelre neemt veel bestuurlijke taken van haar man over. De steden en ridders van het hertogdom Gelre eisen inspraak in de opvolging. Maria speelt bij deze onderhandelingen een belangrijke rol.

Netwerk van residenties

Het bestuurlijke zwaartepunt van Gelre wordt in de tijd van Reinald gevormd door een netwerk van de residenties: Rosendael, Grave, Hattem Arnhem en Lobith. Hoe snel men zich kan verplaatsen tussen deze huizen hangt af van het vervoersmiddel (paard en wagen, draagkoets of boot), de omvang van het reisgezelschap en de omstandigheden. Soms moet er een gewapende escorte mee.

Nijmegen

In tegenstelling tot zijn broer Willem I heeft Reinald met Nijmegen een minder hechte relatie. Hij verblijft niet vaak op de Valkhofburcht. Als de Duitse koning Sigismund in 1416 een bezoek brengt,  moet Reinald een verblijf op de burcht aanbieden. Voorafgaand daaraan moet de burcht eerst ingrijpend worden schoongemaakt en heringericht. Sigismund verblijft drie dagen in de burcht. Reinald krijgt twee koninklijke oorkonden waarin de rechten die in 1310 aan de graaf van Gelre zijn toegekend, herbevestigt worden.

Overlijden en opvolging

Reinald overlijdt in 1423 en wordt begraven bij het Kartuizer klooster bij Monnikhuizen. Na zijn overlijden besluiten de Staten van Gelre om de minderjarige Arnold van Egmond als nieuwe hertog te kiezen. Reinald heeft zes bastaard kinderen, waarvan er één, Willem, officieel wordt erkend.

Bronnen en verder lezen:

• I.D. Jacobs (red.), Het hertogdom Gelre, geschiedenis, kunst en cultuur tussen Maas, Rijn en IJssel (Matrijs, 2003).
• Johan Oosterman, Maria van Gelre, sporen in het landschap (Vantilt, 2018).

Rechten

Olga Spekman , CC-BY