De rijkste vrouw van Nijmegen

Uit de beste kringen

Ergens in de laatste jaren van de eerste eeuw na Christus overleed in de provinciestad Ulpia Noviomagus een nog jonge vrouw. We kennen haar naam niet, we weten niet waar ze vandaan kwam, of ze getrouwd was en wie haar man was. Ook haar exacte leeftijd en jaar van overlijden zijn niet bekend. Onderzoek van haar gecremeerde botten leverde een leeftijd op van 20 à 30 jaar, een munt van keizer Vespasianus en andere voorwerpen wijzen op een begrafenisdatum tussen 80 en 100. Wél weten we, dat ze een van de rijkste vrouwen geweest is die ooit in Noviomagus heeft geleefd. Haar graf, dat in 1982 werd opgegraven bij de Voorstadslaan, puilde letterlijk uit van de bijgaven, die zonder uitzondering van de hoogste kwaliteit waren. Er stonden glazen schaaltjes en flessen, waarvan één als grafurn had gediend. Verder was er een eenentwintigdelig servies van luxe aardewerk, beeldjes van het exclusieve barnsteen en een ring van bergkristal. Veel hiervan was geïmporteerd uit het Middellandse Zeegebied, het kernland van het Romeinse rijk. Het wijst op een Romeinse afkomst van de dame of een hele hoge positie in de inheemse Bataafse kringen.

Voor munten of snuisterijen

Een intrigerend voorwerp is een doosje van been, ongeveer zo groot als een pakje sigaretten. Het was uit één stuk been gemaakt en de wanden waren slechts een millimeter dik, waardoor het doosje door het gewicht van de aarde in elkaar was gedrukt. Een opengewerkte zilveren bovenrand was goed bewaard, net als een slotje met een draaiknop in de vorm van een cicade, eveneens van zilver. Als je dat omdraaide, kon je het deksel openschuiven. We weten dat in dit soort doosjes munten werden bewaard, maar soms ook kleine sieraden. Helaas hadden de nabestaanden dit exemplaar leeg gelaten.

Een podcast over o.a. Romeinse vrouwen en hun rol in de samenleving is te beluisteren via Romeinse Limes Nederland.

Rechten

Evert van Ginkel