De grensstreek Gelderland - Brabant

Deze tekst is onderdeel van de fietsroute Gelderse Grenzen gemaakt bij het Erfgoedfestival 2018: Over grenzen van Gelderland.

Over en weer

Later, in 1339, vond een gebiedsruil plaats tussen Brabant en Gelre. Tiel, Zandwijk en Heerewaarden kwamen bij Gelderland. In 1388 slaagden Gelderse troepen er ook in Grave te veroveren. De stad hoorde bijna een eeuw lang bij Gelre. De Habsburgse keizer Maximiliaan voegde Grave in 1480 echter weer bij het Bourgondische Brabant. Door de conflicten over en weer bouwde men in de loop van de tijd langs beide kanten van de Maas een groot aantal versterkingen en kastelen, zoals kasteel Ammersoyen. In tijden van oorlog vormden ze, samen met de rivier, een strategische linie. Tijdens opeenvolgende oorlogen zijn heel wat van deze kastelen en forten belegerd en verwoest.

Officiële grens

De provinciegrens zoals wij hem nu kennen ontstond in 1815 na de Franse tijd. De Maas werd toen officieel aangewezen als scheiding tussen Brabant en Gelderland. Dit betekende dat Gelderse gebieden aan de zuidkant van de Maas aan Brabant werden toegewezen en vice versa.

Grens tussen bevrijd en bezet

In de slotfase van de Tweede Wereldoorlog werd de Maas opnieuw een frontlinie. Met de operatie Market Garden probeerden de geallieerden vanuit het zuiden de bruggen over de Maas, de Waal en de Rijn te veroveren. Ze liepen echter vast bij de Rijnbrug van Arnhem. Daardoor was Nederland beneden de rivieren al in de herfst van 1944 bevrijd, terwijl de rest van het land nog ruim een half jaar moest wachten. In dat laatste half jaar hadden steden als Nijmegen en Tiel zwaar te lijden onder beschietingen en werd de Betuwe door onderwaterzetting een soort niemandsland.