Voordat de Tommies kwamen

Mijn moeder stond op Bevrijdingsdag de was op te hangen

Trude Pleiter is geboren in de Molenstraat in Lochem. Het is een straat met veel middenstand, onder andere twee bakkers, een smederij-hoefsmid en de manufacturenzaak van haar vader. Een straat van veel saamhorigheid en ‘naoberschap’. Een straat waaraan de oorlog niet ongemerkt voorbij is gegaan. In huis werd veel over de oorlog gepraat en Trude vertelt voornamelijk over wat ze thuis heeft gehoord.

Loopgraven graven

‘Mijn vader heeft niet in dienst gezeten, tenminste niet in oorlogstijd. Hij heeft een tijdje loopgraven moeten graven. Maar toen mijn moeder moest bevallen van mij heeft de dokter een briefje geschreven dat pa absoluut niks kon. Toen is hij een jaar thuis geweest.

Een Duitser en een Engelsman

Wij hadden inkwartiering van een Duitser met een Tsjechische naam en een Engelsman. Zij waren hier voor hun beroep, maar ze moesten niks van de oorlog hebben. Maar ze werden zo van de straat geplukt: ze moesten van Hitler. Wij moesten onderdak geven, anders werd het huis gevorderd. We hadden tegelijkertijd een Duitser en een Engelsman en dat ging prima. Zij kozen er niet voor om oorlog te voeren. Dat waren jonge mannen met een gezin, met kleine kinderen. Die Duitser zei: ‘Ik moet voor mijn nummer’. Als hij zou weigeren, werd hij doodgeschoten. Die Engelsman, die er dan ook bij in zat, tegelijkertijd, en die Duitser deden niks met mekaar, hoor. Dat heb ik van mijn ouders begrepen.

Joden

Bij ons in de straat woonden een hoop Joden. Door heel Lochem woonden veel Joden, ook een Joods echtpaar. Die hadden tegen pa gezegd: ‘Als de kleine geboren is, moet je het wel even komen zeggen.’ Nou dat heeft hij dan ook gedaan, heel stiekem. Niemand mocht het weten, want er zaten zoveel verkeerden in Lochem. Van dat Joodse echtpaar kreeg ik een theelepeltje met de letter G, van Gertrude. Met de verhuizing ben ik het kwijt geraakt. Volgens mij is er een paar maand later een razzia in Lochem geweest, dat ze alle Joden... Er is niemand weer teruggekomen. Heel erg. Daar had mijn moeder het heel moeilijk mee. Het waren allemaal heel goede kennissen. Als er wat was, konden ze altijd op iedereen rekenen.

Bevrijdingsdag

Mijn moeder stond op Bevrijdingsdag de was op te hangen achter het huis. Toen is de kerktoren beschoten en de kogels vlogen haar om de oren. Die Duitser en die Engelsman waren toen al weg.

Ik weet nog dat de Tommies, oftewel de Canadezen, door de Molenstraat gingen. Die Canadezen waren gestationeerd bij de Cloese. Henk was zes, en mijn moeder stond met mij op de arm. Eén van de Canadezen nam mij toen mee. Ja, die miste zijn kinderen en zijn vrouw. Henk is er achteraan gegaan. Ik ben weer heelhuids thuisgekomen.’

Voor ‘Een nieuwe tijd! Wederopbouw in de Achterhoek’ vertellen (oud)-inwoners over opgroeien, werken en wonen in de Achterhoek in de periode 1940-1965. Dit verhaal over Trude Pleiter is geschreven door Maran Olthoff, op basis van een oral history-interview afgenomen door Maran Olthoff in augustus 2019. Dit verhaal is geredigeerd door Lisanne Vroomen.