Inleiding: Gelderland tijdens de Koude Oorlog

Positie van Gelderland cruciaal voor militaire verdediging

Kazemat bij Arnhem, onderdeel van de IJssellinie

Tussen 1946 en 1991 domineerde de Koude Oorlog de politieke en militaire verhoudingen tussen het communistische Oostblok en de Westerse, kapitalistische landen. De Westerse landen waren bang voor een aanval van Rusland. Daarom richtte de NAVO onder leiding van de Verenigde Staten een verdedigingslinie in. Dit was de de Rijn-IJssellinie op Nederlands grondgebied, waarvan het grootste deel in de provincie Gelderland lag. In deze serie verhalen komen daarom meerdere getuigen aan het woord over de in het geheim aangelegde IJssellinie begin jaren vijftig.

Materieel en manschappen in Gelderland

Toen later de NAVO-verdedigingslinie opschoof naar Duitsland, bleef een groot deel van de manschappen en materiaal gestationeerd in Gelderland. Een belangrijk deel van het legerkorps met drie divisies dat Nederland beschikbaar stelde aan de NAVO, was gelegerd in de provincie Gelderland. Zo zat de legerleiding in Apeldoorn, Schaarsbergen en Harderwijk. De troepen waren onder meer gelegerd in Wezep, ’t Harde, Garderen, Ede en Ermelo. Ook veel van de complexen voor de opslag van materieel en goederen voor mobilisabele eenheden waren in Gelderland te vinden, zoals in Loenen, Harderwijk, Teuge, Voorthuizen, Wilp, Alverna, Ede en Harskamp.

Luchtverdediging vanuit Gelderland

Aanvankelijk werd het luchtruim bewaakt vanuit vele waarnemingstorens waarvan er dertig in Gelderland stonden. Een van de verhalen gaat over een dergelijke toren. Door modernisering van de radarsystemen werden deze overbodig. Daarna was het in Gelderland gevestigde Luchtmacht radarstation in Nieuw Millingen jarenlang cruciaal voor de luchtverdediging.

De verhalen over de Koude Oorlog in Gelderland zijn ook gebundeld in een magazine. Belangstellenden kunnen het magazine bestellen bij Werkgroep Oral History Gelderland, Jan van de Lagemaat. Het kost € 12,50 (€ 16,50 inclusief verzendkosten) via e-mail: werkgroeporalhistorygelderland@gmail.com.