Geheimen bij de PTT

Communiceren in geval van een ramp

Gijs Bouman (1951) heeft meer dan 42 jaar voor de PTT gewerkt, het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie. In het begin kreeg hij al snel door dat sommige collega’s voor een speciale klus werden uitgezonden, maar daar dan niet over mochten praten. Later werd hij Hoofd Evenementen en Calamiteiten. Toen pas heeft hij begrepen waarom. Het was ook zijn taak geworden om over sommige opdrachten geheimzinnig te doen.

Handmatig schakelen

“Het telefonienetwerk was aangelegd en werd beheerd door de PTT. Het openbaar netwerk stond geheel los van dat van Defensie. Zij hadden bijvoorbeeld ook een zelfstandig net voor intern gebruik. De Bescherming Bevolking had ook een eigen netwerk. In bunkers van de BB waren plugsystemen om contact te kunnen leggen met het leger, de burgemeester, de politie of het Rode Kruis in geval van een ramp. Ook in de bierkelder van het hotel ‘Het wapen van Bemmel’ zaten vijf aansluitingen en onder de Waalbrug ook twee. In de Defensiedijk was op twee meter diepte een telefoonkabel gegraven. De schakelpunten daarvoor waren toegankelijk via putten, met een laddertje. De medewerkers bij de PTT, die bevoegd waren voor het onderhoud en de verbindingen, hadden met hun pasjes daarom op al deze plekken onbeperkt toegang maar ze mochten er nooit over praten.

Uitstekend netwerk

Het netwerk van de PTT was uitstekend, het haperde zelden. Het niveau van de technische kennis van het personeel was hoog. Op de eerste maandag van de maand werd, tegelijk met de landelijke sirenes, ook het telefoonnet getest. Af en toe kwamen er tijdens het testen kleine storingen aan het licht maar die konden meestal worden overgedragen aan de BB. Vaak konden zij het oplossen.

Helemaal anders

Het telefonienetwerk werkt nu niet meer op deze manier. Het kan nu over de ADSL-lijnen of glasvezel gaan, of door de lucht via satellieten of radiogolven. De PTT is opgegaan in de KPN. Zij zijn er nog steeds verantwoordelijk voor dat het netwerk het ook blijft doen in geval van calamiteiten.”

Dit interview werd afgenomen in september 2020 door Herma ter Mul van de Werkgroep Oral History Gelderland. De Werkgroep Oral History Gelderland en mijnGelderland sluiten met de interview-serie Koude Oorlog aan bij het thema Oost-West van het Erfgoedfestival dat Erfgoed Gelderland organiseert.

De verhalen over de Koude Oorlog in Gelderland zijn ook gebundeld in een magazine. Belangstellenden kunnen het magazine bestellen bij Werkgroep Oral History Gelderland, Jan van de Lagemaat. Het kost € 12,50 (€ 16,50 inclusief verzendkosten) via e-mail: werkgroeporalhistorygelderland@gmail.com.