Stil verzet tegen de Duitse bezetter

André Hartgers

Als kleine verzetsdaad verschenen op een gegeven moment spotbeeldjes van Seyss-Inquart. Een voorbeeld hiervan is door André Hartgers meegebracht naar het WO2-café in Ede. Hij vertelt: ‘het spotbeeldje van Seyss-Inquart heb ik [gekregen] uit de nalatenschap van mijn grootvader Hermanus van den Brink (grootvader van moederskant). De verhalen die mijn grootouders over de Duitse bezettingstijd vertelden zijn mij altijd bijgebleven. Zij vertelden o.a. dat deze beeldjes als huisvlijt werden (na)gemaakt en verdeeld onder betrouwbare burgers.’ Dit fascinerende poppetje is uitgevoerd in koperdraad, met daaraan gesoldeerd de munten van 1 cent, 5 cent en de helft van een halve cent. Samen maakt dit dus ‘zes-en-een-kwart’ cent. Subtiele details zijn verder de Hitlergroet en een scheef been, refererend aan het feit dat Seyss-Inquart mank liep. Bij een val in de bergen in Tirol in 1928 had Seyss-Inquart namelijk zijn knieschijf verbrijzeld. Hij raakte hierdoor mank en dit leverde hem bijnamen als ‘Seys Hinkelepink’, ‘Leyss Hinkwat’, ‘Judas Mankabenus’ op.

Sigarettendovers

Verder zijn er ook enkele ‘sigarettendovers’ bekend, die op vergelijkbare wijze de spot drijven met Seyss-Inquart. Deze parodieën werden tevens vervaardigd uit drie munten die samen 'zes-en-een-kwart' cent maakten. Met zes-en-een-kwart cent kon je maar het beste een sigaret uitdrukken, zo was de gedachte hierachter. Dergelijke kleine sculpturen bevinden zich onder meer in het Verzetsmuseum Amsterdam en Museum Flehite in Amersfoort.

Hitler vouwen

Er waren ook andere manieren om de afkeer van Seyss-Inquart te laten blijken. Zo bestonden er 'plakzegels' met daarop 6 1/4 en een oranje kruis er doorheen. Deze werden door Engelse vliegtuigen gedropt boven Nederland, waarna bijvoorbeeld treincoupés, bussen en openbare gebouwen met een groot aantal van deze zegels werden beplakt. Bovendien werd Seyss-Inquart belachelijk gemaakt in allerlei liedjes en rijmpjes. Echter moest niet alleen Seyss-Inquart het ontgelden. ‘Naast het spotbeeldje waren er bij mijn grootouders thuis ook nog andere zaken waarmee de spot met de Duitse bezetter werd gedreven’, zegt André. ‘Een voorbeeld is het bewaard gebleven A4-tje met daarop vier varkens. Hierop staat geschreven “Zoek het 5e varken’’. Door het stuk papier op de juiste manier te vouwen zie je Hitler als 5e varken ontstaan.’

Zie voor meer informatie ook het Verzetsmuseum en Historiek.

Rechten

Erfgoed Gelderland, CC-BY-NC