Het dagboek van een twaalfjarige

Piet Binnendijk uit Velp

Piet en broer Theo voor het huis Hoofdstraat voor de oorlog

De destijds twaalfjarige Piet Binnendijk uit Velp hield vanaf 17 september 1944 een oorlogsdagboek bij. Waarom vanaf toen? Omdat er ‘daarvoor niets bijzonders geschiedde’. Op die zeventiende september ‘landden de Britse parachutisten, zodat de gevechten naar Arnhem werden verplaatst’: de strijd om Arnhem! Dankzij de Oudheidkundige Kring van Rheden en Rozendaal kennen we dit bijzondere egodocument, waarmee we een inkijkje krijgen in de belevingswereld van een kind in oorlogstijd.

Evacuaties

Zelf hoefde Piet niet te evacueren, maar veel evacuées kwamen in Velp terecht. Op 25 september ‘krijgt Velp er 40.000 inwoners bij’. Ook de familie Binnendijk neemt evacuées op, zes. Piet schrijft: ‘[Broer] Theo slaapt op de divan, ik op een matras op zolder’. Op 27 september, zo noteert Piet ‘komen [in Velp] de laatste stromen evacuatiestumpers binnen’.

Maar de evacueés moesten ook Velp spoedig alweer verlaten. Op 1 november vertrekken alle ‘logés’ van de familie Binnendijk: ‘Om 9.30 u. vertrekken mijnheer en mevrouw de Kinkelder. Ze nemen hun ene hond mee en laten de ander bij ons achter. Een halfuur later vertrekt de fam. Derksen. Nu is het erg rustig’.

De treurigste van alle

Op 5 november wordt Piet dertien. Deze verjaardag is de ‘treurigste van alle’, maar enigszins hoopvol denkt Piet al na over zijn veertiende verjaardag: ‘Hoe zou 't volgend jaar zijn?’. In november en december komt ook het nieuws over de hongersnood door bij de familie: ‘In 't Westen des lands wordt grote honger geleden (behalve de moffen)’.

V1-wapens

2 december: ‘Wij horen voor het eerst de V.- 1 overkomen. Vergeldingswapen’. En op 4 december: ‘Het is mooi weer, dus konden wij de V.-1 in zijn geheel zien, 'n fanatiek vertolker. Hij vertolkt de fanatiek der moffenzooi’. Drie dagen kwam de ‘fanatiek der moffenzooi’ op een andere manier hard binnen in Velp. Op 7 december vond een razzia plaats: ‘Alles wat de moffen te pakken kregen pikten ze. Ruim 600 mannen. Omdat ik alleen buiten durfde komen ben ik 's middags op de fiets naar de IJssel gegaan om papa te waarschuwen. Hij is toch veilig met 1 mud aardappelen teruggekomen’.

Het dagboek van Piet Binnendijk uit Velp is beschikbaar gemaakt door de Oudheidkundige Kring van Rheden en Rozendaal. Op hun website is het volledige dagboek te lezen als pdf.