Evacué op Kasteel Rosendael – deel 2

Ria Kateman-Slob schaatst op de slotgracht

Groepstafereel op het ijs van Kasteel Rosendael

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog moesten de inwoners van Arnhem evacueren. Ria Kateman-Slob (1928-2018) verbleef met haar ouders en haar oudere broer van september 1944 tot en met mei 1945 op Kasteel Rosendael. Elly Holthausen van de Werkgroep Oral History Gelderland interviewde haar in 2015 voor het project Gelders Arcadië.

“Ondanks de moeilijke tijd en de zorgen die onze ouders hadden, hebben wij als kinderen daar ook veel plezier gehad.

Strenge winter

1944 was een strenge winter en op een gegeven moment was de slotgracht bevroren. De kinderen uit de buurt kwamen schaatsen zoals ze elke winter deden als er ijs lag. Dat wilde ik ook alleen….. mijn schaatsen lagen thuis op zolder.

Stiekem naar huis

Ik besloot toen om stiekem, in mijn eentje, naar Arnhem te lopen en mijn schaatsen op te halen. Arnhem was een spookstad geworden en ik zag dat in sommige huizen nu andere mensen woonden. Ook ons huis werd door iemand anders bewoond. Toen ik aanbelde zag ik dat de hele gang volstond met blikken biscuit noodrantsoenen. Er woonde nu een dokter. Ik vroeg of ik mijn schaatsen van zolder mocht halen. De nieuwe bewoonster keek vreemd op maar ik mocht ze halen. Toen mijn ouders me zagen aankomen met mijn eigen schaatsen waren ze erg boos en ik heb er straf voor gekregen, maar het was het waard.

Audrey Hepburn

De volgende dag direct schaatsen natuurlijk. We woonden inmiddels in het onderhuis in de keuken die zo laag lag dat ik uit het raam kon klimmen en direct op het ijs stond en met de kinderen mee kon schaatsen. Een van de dorpskinderen die er altijd was heette van Heemstra en woonde met haar moeder en grootouders in de Rozendaalselaan. Ze werd later bekend als Audrey Hepburn.

Angstige momenten

We hebben ook veel angstige momenten meegemaakt. De bevrijdingsnacht bijvoorbeeld, de nacht van 15 op 16 april herinner ik me nog goed. We zaten met zijn allen in de grote ronde toren, samen met enkele buurtbewoners, want in de toren was het relatief veilig door de dikke muren. Mijn vader had de zwakste punten, de nissen met de openingen van de middeleeuwse schietgaten nog extra versterkt met stalen archiefkasten. Misschien hebben we daar ons leven aan te danken. We hebben de hele nacht onder vuur gelegen. De toren werd van alle kanten beschoten. Je kunt nu de beschadigingen aan de toren nog zien. Toen heb ik mensen hardop horen bidden, de hele nacht.”