Ernst Aron

Duitse migrant in kamp Lievelde

Rijkswerkkamp Lievelde, enige bekende foto

In 1995 trof Godfried Nijs in het toenmalige archief Lichtenvoorde een dossierdoos aan die tot dan toe over het hoofd was gezien. Op de doos stond ‘Joods werkkamp te Lievelde’. Bij het Rijks Instituut voor Oorlogsdocumentatie en het Joods Historisch Museum was het kamp bij Lievelde niet bekend. In het dossier bevindt zich een enveloppe met daarop ‘zaak Ernst Aron’. Een naam en een verhaal.

Kamp Lievelde

Ernst is tewerkgesteld en klampt NSB-burgemeester Lamers van Lichtenvoorde aan wanneer die het kamp bezoekt. Hij denkt aan te kunnen tonen dat zijn tewerkstelling in een Jodenkamp onrechtmatig is. Ernst hoopt duidelijk te maken dat hij feitelijk geen Jood is.

Duitse achtergrond

Ernst Aron is op 25 februari 1889 in Keulen geboren. Hij komt in 1933 als vluchteling naar Amsterdam en verhuist in 1937 naar Deventer. Hij heeft een standplaats op verschillende weekmarkten en brengt ‘tabakspijpen en bijouterieën’ aan de man.

Ernst Aron kan documenten overleggen waaruit blijkt dat hij op 23 maart 1913 is gedoopt en ingeschreven staat in het doopregister van de ‘Evangelischen Kirchengemeinde Ehrenfeld-Köln’. Hij heeft in de Eerste Wereldoorlog gevochten in het Duitse leger en is zelfs gedecoreerd met het IJzeren Kruis 2^de klasse en het Ehrenkreuz für Frontkämpfer.

Werkkampen

Op 25 september 1942 zijn er 42 kampen zoals die van Lievelde in Nederland. In totaal zijn er 5242 Joodse mannen tewerkgesteld. Op 2 oktober krijgt een duivels plan vorm: de thuisgebleven familieleden van de mannen krijgen een brief en gratis treinkaartjes. ‘Om herenigd te worden met hun familieleden in de kampen’ zo staat er in de brief. Eindbestemming op de treinkaartjes: Westerbork.

Ook de Joodse arbeiders uit de kampen worden per trein naar Westerbork gebracht. In Lievelde gebeurt dat ook op die 2^e oktober, om 12 uur ’s nachts, om zo weinig mogelijk opzien en onrust in het dorp te veroorzaken. In totaal worden op deze manier in Nederland 13.000 Joden in Westerbork samengebracht. Nog diezelfde week beginnen van daaruit de transporten naar de vernietigingskampen in Polen.

Gevolgen

Het Rijkswerkkamp te Lievelde vormt een onderdeel van een gruwelijk plan dat vanaf het begin maar één doel heeft: de uitroeiing van het Joodse volk in Nederland. Vrijwel zeker heeft geen van de naar schatting 40 tot 60 Joden uit werkkamp Lievelde de oorlog overleefd.

Ook Ernst Aron niet. Zijn protesten en argumenten zijn aan dovemans oren gericht. Hij overlijdt op 18 oktober 1944 op 55-jarige leeftijd in concentratiekamp Auschwitz.