'Blijven jullie maar, want we zijn zo weg'

Klem aan de Rijn

'Ons gezin woonde in het witte huis van de steenfabriek de Kleikamp aan de Rijn in Renkum. Tijdens Market Garden in september 1944 schuilden we in een van de kamers van deze steenfabriek. Schippers, een machinist en de Duitsers zaten in andere kamers. Aan de overkant waren de Engelsen en naast de oven van de steenfabriek stond een kanon van de Duitsers. De Duitsers zeiden: "Blijven jullie maar, want we zijn zo weg." Maar dat viel hen tegen. We schuilden er drie weken. Mijn vader haalde af en toe wat water en dan poedelden wij, negen kinderen, met één washandje. Mijn broertjes mochten soms naar buiten en dan wisten ze het precies: Einschlag kwam van de Engelsen en Abschuss van de Duitsers.

11 oktober 1944

Renkum evacueerde op 1 oktober 1944, maar wij gingen pas op 11 oktober. We vertrokken met een rode kruisvlag, waarvoor mijn moeder een badhanddoek met rode strepen op een kinderlakentje had genaaid. We gingen toen de Engelsen even niet schoten. Op paard en wagen kwamen we langs ons huis en liepen door de uiterwaarden.We meldden ons bij de Ortscommandant op de Keijenberg. Daarna gingen we via Bennekom naar Ede.

Wijk bij Duurstede

We kwamen terecht in Wijk bij Duurstede en woonden overdag in een schuurtje. Dat was te klein voor ons gezin en daarom sliep iedereen ergens anders. Iedere ochtend om zeven uur kwamen we weer samen en aten pap. Mijn moeder maakte deze pap van rogge en water, want er was vrijwel geen eten. Thuis in Renkum stonden er genoeg groente en aardappels op de omgeploegde steenbanen. In januari 1945 probeerde mijn vader in Renkum te komen. Daar trof hij alles bevroren en verrot aan. Het was onder water komen te staan, omdat de Duitsers de dammen bij hoog water niet dicht zetten.

Bij thuiskomst in 1945

Toen we terugkwamen zat er geen deur meer in ons huis. Allemaal gebruikt in de loopgraven, die liepen vanaf onze voordeur langs de Rijn naar Wageningen. Ook deuren uit het dorp waren daarvoor gebruikt. Drie weken woonden we de oven, voordat we in ons huis konden wonen. Rond het huis en de fabriek was het gevaarlijk, want overal lagen boobytraps. Engelsen kwamen met Duitse gevangenen om boobytraps op te ruimen. Bij die ontploffingen reageerde vader vaak kwaad, want het dak lekte al bij thuiskomst, maar door die knallen vielen de pannen weer van het dak.'

Dit verhaal is geschreven door Jeanne van Poppel (Werkgroep Oral History, Erfgoed Gelderland) en is gebaseerd op een interview met Henny Meulebeek-Gunsing op 24 november 2017.

Rechten

Jeanne van Poppel, Werkgroep Oral History Erfgoed Gelderland, CC-BY-NC-SA