Struinen in de snoepwinkel die Radboud Erfgoed heet

Radboud Erfgoed is de instantie waar de collecties van de Universiteitsbibliotheek (UB), het Katholiek Documentatie Centrum (KDC) en het Universiteitsarchief (UA) samenkomen. Juni 2021 werden Katinka en Sophie door het Erfgoedfestival en Radboud Erfgoed bij elkaar gezet aan tafel. Hun opdracht: laat je inspireren door de vijf kilometer tellende Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek. Het resultaat is dus een doeboek. Voor volwassenen die houden van spelen.

Waarom een doeboek?

Katinka: ‘Het is een enorme en veelzijdige collectie die we in de volle breedte willen laten zien. Het is zonde als je het maar beperkt tot een klein stukje daarvan. Met dit idee kunnen we in principe alles belichten. Je kunt bijvoorbeeld uit de ene bron een plaatje gebruiken, en uit een andere het lettertype lenen. Zo hebben we een woordzoeker gemaakt in een oud handgeschreven lettertype, met begrippen uit de middeleeuwen. Of een recept voor olie, met als ingrediënten puppy’s en wormen. Ja, die kun je natuurlijk nu niet meer maken. Maar een ander recept weer wel, zoals eentje voor zeep.’

Waar komt dit idee vandaan?

Sophie: ‘Toen we eraan begonnen, was het wel wat overweldigend. De opdracht van Erfgoedfestival en Radboud Erfgoed is heel erg open, dus alles is mogelijk: mijn hemel! Maar het idee kwam gelukkig snel.’
Katinka: ‘Door corona was het in de eerste weken moeilijk afspreken. Dan was mijn man weer ergens geweest waar iemand besmet was, dan werd er iemand anders weer verkouden. We stonden inmiddels te trappelen om te beginnen, dus toen we elkaar voor het eerst spraken over dit project gingen we gelijk van start. Twee weken later was het idee van het doeboek er. Dat ontstond gaandeweg, er was niet één iemand die met het doeboek kwam.’

Hoe is die samenwerking, tussen een kunstenaar en een wetenschapper?

Sophie: ‘We kenden elkaar al een klein beetje via gedeelde vrienden en kennissen. Ik was ook bekend met haar werk, haar liedjes en de columns. Maar ik vond het wel spannend. Ik dacht: Katinka kan natuurlijk een hele mooie ode aan de Blaeu-atlas schrijven, en dan sta ik daar wat knullig bij. Iedereen vindt mij dan natuurlijk saai.’
Katinka: ‘We maken het echt samen. Ik ben niet de enige kunstenaar van ons twee. Sophie weet bovendien veel meer. Zij heeft de theoretische kennis. Ik lees wel graag over van alles en nog wat, en weet echt wel wat. Maar Sophie heeft er voor gestudeerd, weet honderdduizend keer meer dan ik.’
Sophie: ‘En Katinka is zo enthousiast over, ja, wel bijna alles in de geschiedenis. Het is echt leuk om samen te doen. In het werk dat ik voorheen deed, was ik altijd alleen aan het buffelen in archieven en collecties. Het is echt leuk om samen elke week de boekenkasten te verkennen.’

Het klikt dus goed tussen jullie?

Sophie: ‘Jazeker. We zitten in dezelfde levensfase, hebben gedeelde interesses en hebben ook gelijke karaktertrekken. Het kan volgens ons allebei bijvoorbeeld altijd nóg mooier. De andere kant daarvan is dat we elkaar niet echt remmen.’

En zo loopt iets makkelijk uit de hand

Katinka: ‘Het is een berg werk, ja. Inmiddels zijn er uiteraard meer mensen bij betrokken, zoals Marije Sietsma van uitgeverij Loopvis (bekend van het miniboek Biografie van een vlieg van Jaap Robben en Paul Faassen, red.). Zij zat eigenlijk middenin een verhuizing van de uitgeverij en een belangrijke vertaling van een ander boek, maar ze maakte toch tijd voor ons idee. Iedereen die we benaderen is echt meteen enthousiast. Ze snappen precies waar we naartoe willen.

Sophie: ‘Het is een hele leuke klus om te doen. Dit is wel iets dat ik nog nooit gedaan heb. Ik ken ook niets soortgelijks. Je ziet wel dat er steeds meer creatieve manieren komen om erfgoedcollecties aantrekkelijk te presenteren en betekenis te geven, maar een doeboek is uniek.’

Welke periodes komen allemaal voorbij in het doeboek?

Sophie: ‘De Bijzondere Collecties - waar we ons onderzoek doen - lopen grotendeels van de vroege middeleeuwen tot 1900. Wij hebben eigenlijk geen restricties, al wil je bij een erfgoeddoeboek wel een stapje in de geschiedenis zetten. We proberen van alle stijlen en eeuwen iets te vinden. Van de vroege middeleeuwen dus, tot en met het begin van de twintigste eeuw.’

En die boeken zijn allemaal even interessant?

Katinka: ‘Nou, Sophie trok laatst het ene leuke boek na het andere uit de kast. Maar ik kwam telkens aanzetten met iets in het Frans, of in Latijn. Of iets dat maar uit drie velletjes bestond. Dan voelt het als het zoeken naar een speld in een hooiberg.’
Sophie: ‘Klopt, er zitten bijvoorbeeld taaie, eindeloze misboeken tussen. Je hebt wel eens een metertje aan werken dat je minder aanspreekt. Maar meestal voelt het alsof we in een snoepwinkel zitten. En wij mogen de krenten uit de pap halen.’

Praktische informatie

In de Maand van de Geschiedenis – oktober 2021 - zal het doeboek van Katinka en Sophie te koop zijn. Tijdens de opening van het Erfgoedfestival op 3 oktober 2021 is er een exclusieve voorpublicatie verkrijgbaar. Dan zullen Katinka en Sophie ook live op het podium een presentatie geven. Ga naar www.erfgoedfestival.nl om je hiervoor aan te melden.

Wie verzekerd wil zijn van een exemplaar, stuurt nu alvast een mail naar info@uitgeverijloopvis.nl o.v.v. ‘Erfgoed Doeboek’.

Rechten

Rob van Oijen 2021, CC-BY-NC-SA