Maasbandijk en watersnood bij Balgoy en Keent

Rijkswaterstaat ontwikkelde een plan om de rivier aan te pakken. Deze Maaswerken geven de rivier meer de ruimte. Dat gaat hand in hand met natuurontwikkeling. De omgeving maakt deel uit van het Maasheggengebied dat zich uitstrekt van het Limburgse Venlo tot het Gelderse Batenburg.

Maasheggenlandschap

De Stichting Maasheggen Balgoy wil deze oorspronkelijke rijkdom en schoonheid van de Maasheggen terugbrengen rond Balgoy. De Maasheggen zorgen voor afwisseling in het cultuurhistorische landschap langs de rivier en vormen prachtige zichtlijnen vanaf de dijk. Opvallend is dat oude Maasarmen, die in de jaren dertig tijdens de Maaskanalisatie waren dichtgegooid, weer zijn teruggegeven aan de rivier.

Watersnood in Balgoy (1926)

Dorpen als Balgoy zijn in de vroege Middeleeuwen ontstaan op vruchtbare oeverwallen langs de Maas. Na de bedijking in het westen van het land in de twaalfde eeuw werd het water opgestuwd en overstroomden de dorpen steeds vaker. Uiteindelijk was men ook hier genoodzaakt dijken aan te leggen. Deze dijken bleken echter door de eeuwen heen vaak te zwak, getuige de vele wielen in deze streek. In de ochtend van 31 december 1925 brak de dijk van de Maas in Nederasselt waardoor het Land van Maas en Waal overstroomde. Door het binnenstromende water en ijs werden 3000 huizen beschadigd of verwoest. De schade bedroeg 10 miljoen gulden. Ook in Balgoy was het een ramp van ongekende orde. Koningin Wilhelmina kwam zelfs een bezoek brengen aan de gedupeerde Balgoyenaren.

Loop van de Maas

De Maaskanalisatie is voornamelijk gedurende de jaren dertig van de vorige eeuw in Balgoy gerealiseerd. Mede vanwege de goedkope arbeidskrachten door de crisisjaren en de angst voor herhaling van een dijkdoorbraak, kon ingenieur Lely zijn plannen versneld uitvoeren. In juli 1926 kwam Lely met o.a. de aanbeveling dat tussen Grave en Blauwe Sluis tien scherpe bochten moesten worden afgesneden waardoor de rivier met 19 kilometer werd ingekort, hierbij ook de bocht bij Balgoy en Keent. Hierdoor zou de waterafvoer worden bevorderd. De ingekorte rivier was bovendien een extra voordeel voor de intensievere vrachtscheepvaart. Alle boeren in Keent werden onteigend en de meesten waren gedwongen te verhuizen. Op deze plekken waar boeren eeuwenlang het land hadden bewerkt, werd tussen 1934 en 1940 gewerkt door honderden tewerkgestelden uit Nijmegen en uit het westen van Nederland. De bedding van de nieuwe Maas werd met de schop uitgestoken, waarna grote zandzuigerinstallaties de rest van het werk deden. Deze menselijke ingrepen hebben bijgedragen aan de welvaart van ons land maar hebben ook ingrijpende gevolgen gehad voor Balgoy en Keent die hierdoor voorgoed van elkaar gescheiden werden door de rivier.

Veerpont

Tussen 1938 en 1945 voer er een veerpont, vastgehouden aan een ketting tussen Balgoy en Keent. Deze ketting zat verbonden aan grote oeverstenen. In de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog is het veerpont vernietigd; het opnieuw in de vaart nemen bleek na de oorlog, met name om financiële redenen, niet haalbaar. Op zaterdag 5 april 2014 werden twee veerpontsteenbankjes onthuld, vervaardigd met twee originele oeverstenen. De twee bankjes, een in Balgoy en de ander in Keent, vormen tezamen een monument dat de band tussen de beide dorpen, die eens een gemeente vormden, symboliseert. 


Samengesteld door: Heemkundekring Pagus Balgoye

Bronnen:

• Expositie Pagus Balgoye i.s.m. werkgroep Cultuurhistorie Oostelijk Rivierengebied (Wim Kattenberg 2005)
• Andere tijden "Kronkels van de Maas": Andere Tijden is het geschiedenisprogramma van de NTR en de VPRO dat wekelijks wordt uitgezonden op Nederland 2. In een half uur behandelt het programma onderwerpen uit de geschiedenis van de twintigste eeuw.
• Piet's Blog: Balgoyse mins - Een weblog over Balgoy en de Balgoyse minse. Balgoy, een dorp van nog geen 1000 inwoners in Gelderland aan de Maas
• De openluchtexpositie "Leven met de Maas" van stichting Het Batenburgs Erfgoed
• Website van stichting Maasheggen Balgoy