Cultuurhistorie in het Land van Maas en Waal

Beleef de cultuurhistorie van het Land van Maas en Waal vanachter uw computer of pak de fiets en rijdt rond in het mooie Land van Maas en Waal. Lees intro

133 verhalen
Bekijk volledige kaart

Het Land van Maas en Waal heeft veel te bieden. De gemeenten Wijchen, Druten, Beuningen en West Maas en Waal sloegen de handen ineen en namen het initiatief tot het maken van een route in het Land van Maas en Waal. Deze route bevat meer dan honderd cultuurhistorische locaties die ter plekke met een QR-code zijn gemarkeerd. De QR-codes verwijzen naar de teksten en afbeeldingen op deze plek op mijnGelderland.nl. De verhalen zijn aangeleverd door de vele erfgoedorganisaties die de regio rijk is.

Zie voor meer achtergrondverhalen ook de canon van het gebied, via het Verhaal tussen Maas en Waal.

Huis Lakenburg te Wamel door H.Tavenier 1786. Bron: RKD Den Haag
Adellijk huis Lakenburg te Wamel
Wie vanuit de polder naar Wamel kijkt, ziet in een oogopslag de drie kenmerkende gebouwen van dit dorp. Aan de linkerzijde...
Feestelijke molentaal op Molen De Wielewaal in 1975. Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Windkorenmolen De Wielewaal en de molentaal
Aan de Zandstraat in Beneden-Leeuwen staat windkorenmolen De Wielewaal gebouwd in 1857 volgens de sluitsteen boven de toegangsdeur. Het is een stellingmolen met zes verdiepingen,...
De Drutense villanederzetting © Cor van den Heuvel
Sporen van de Romeinen, de Romeinse villa Klepperheide
In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd in Druten-Klepperheide een antiek complex gevonden. Rond 70 na Christus, na de mislukte opstand van de...
De Oude en de Nieuwe wetering zorgden samen voor de afwatering van het kommengebied tussen Beuningen en Wijchen. © Gemeente Beuningen
Oude Wetering
Na het sluiten van de dijkringen van het land van Maas en Waal (rond het jaar 1300) moesten weteringen worden gegraven waardoor het land kon...
De schuur en voormalig synagoge op de 'Jodenhoek' te Druten.
De Jodenhoek
Oudere Drutenaren kennen de Nieuwstraat nog als de 'Jodenhoek'. Aan die straat, in de negentiende eeuw Brouwersstraat geheten, stond een gebouw dat vanaf 1860 tot...
Het bewoonde tabaksmagazijn © Hans Barten
Industrieel monument Tabakspakhuis
Dit rechthoekige, vrijstaande monument is een groot voormalig tabakspakhuis. Het heeft een begane grond, twee verdiepingen en een zolderverdieping met flauw hellend zadeldak.
Tabaksschuur Ewijk. Bron: RCE, foto: C.Th.Kokke
Overblijfselen van de tabaksteelt
De commerciële tabaksteelt is begin zeventiende eeuw in Europa opgekomen. Van de Utrechtse heuvelrug verspreidde het product zich via de Betuwe (1650) naar Maas en...
Koningstraat Beuningen
Op resten van de zuidelijke Limes-route
De Koningstraat is aangelegd door Frankische koningen op de resten van oude Romeinse wegen. We hebben het wat de Romeinen betreft dan over de zuidelijke...
Moespotse waai Beuningen. © Panoramio, fotograaf: Karel Wielinga
Wiel Moespotse waai
Met de aanleg van de definitieve bandijk ontstond er een harde grens tussen het binnendijkse cultuurland en de uiterwaarden. Wielen en dijkomleggingen (kronkels) verwijzen naar...
Ligging van de H. Lambertuskerk op een kaart uit 1830. © Werkgroep Historisch Alphen
Van Sint Petrus naar Sint Lambertus
Al eeuwenlang komen in Alphen de gelovigen samen in dit hooggelegen kerkgebouw aan de Kerkstraat. Op de plattegrond is te zien dat het kerkje niet...
Graafseweg in Rijkswegennet 1821 © Gemeente Wijchen
Graafseweg, een weg met geschiedenis
Voor de Franse inval van 1795 bestonden er in de Republiek der Zeven Vereenigde Nederlanden geen nationale wegverbindingen. In de Franse tijd veranderde dat. De...
Ligging van de integrale voorkade (oranje lijn) vanaf Winssen tot Beuningen. © Gemeente Beuningen
Voorkade Binnenweg
Aan het eind van de twaalfde eeuw brak een nieuwe periode aan in het ontstaan van de dorpspolders. De dorpen in het rivierkleigebied gingen over...
Rooms-katholieke kerk Johannes de Doper © Bron: Gemeentearchief Druten
Smits-orgel maakt Johannes de Doper-kerk een monument
Als je de Kerkstraat van Puiflijk binnenrijdt, zie je een driebeukige hallekerk met opvallende toren. In 1868 begon architect C. Weber met de bouw van...
Deel van de Peutinger kaart met de Romeinse wegen in België, Nederland, Frankrijk en Duitsland. Tabula Peutingeriana. Bron: Wikimedia
Koningstraat met sporen van de Romeinen
Op de rand van de oude oeverwal van de Waal loopt de Koningstraat door het dorp Afferden heen. Van deze straat wordt aangenomen dat daarin...
Toren van Puiflijk door C.Pronk, 1732. Bron: RKD
Oude toren Puiflijk
Deze oude toren is het enige restant van de middeleeuwse kerk in Puiflijk. Zij behoorde tot de oudste kerken van Maas en Waal.
Dijkmagazijn Deest op de Waalbandijk. Foto Hans Barten
Dijkmagazijn Deest
Langs de grote rivieren staat een groot aantal dijkmagazijnen. Deze dijkmagazijnen zijn gebouwd in de tijd van de polderdistricten en in de tijd dat veel...
Romaans doopvont in de Sint Victor.
Oude Sint Victor
De oude Sint Victor in Batenburg heeft een bewogen geschiedenis. Het moeten de eerste heren van Batenburg, oudste bron 1080, zijn geweest die het als...
Zandwinplassen rondom Wijchen Gemeente Wijchen © Bron: Gemeente Wijchen
Zandwinplas
Voor de aanleg van de snelwegen A326 en A73 en vooral ter hoogte van nieuwe knooppunten was veel zand nodig. Zo ligt de A326 tussen...
Duiventil in Leur.
Duiventil van Leur, een stille getuige...
Een duiventil heeft alles te maken met het recht op de 'duyveslagh'. Het recht is genoemd naar de sluiting (duivenslag) die binnen de til voor...
Tramremise met getekend spoor. Fotografie Hans Barten
Tramremise
Dit monument is de voormalige tramremise. Tijdens de Open Monumentendag 2008 had het lokale Comité Open Monumentendag de rails terug laten schilderen op de...
Loop van de Nieuwe Wetering vanaf Appeltern © Gemeente Wijchen
Nieuwe Wetering
Na het sluiten van de dijkringen van het land van Maas en Waal (rond 1300) kon het land niet meer vrij op de rivier afwateren...
Personnenbos vanuit de lucht in huidige omgeving. © Gemeente Beuningen
Personnenbos
Het waterrijke gebied in de kommen/broeklanden was lange tijd aantrekkelijk voor de aanleg van vochtige akkers met wilgen (grienden), zoals in het Ewijksche Broek, en...
Maasbandijk oude loop en afwatering © Gemeente Wijchen
Dijken en dijkverlegging bepalen het rivierengebied
De meest ingrijpende invloed van de mens op de opbouw van het rivierengebied is de bedijking geweest. De eerste dijken of kades lagen echter niet...
Familiewapen van Schenk van Nijdeggen uit Wappenbuch des Westfälischen Adels
Geschiedenis van heerlijkheid Druten, Huis te Druten
Het Huis te Druten heeft alles te maken met de lange geschiedenis van de Heerlijkheid Druten. Deze valt in drie fasen uiteen, waarin families elkaar...
Quarles van Uffordgemaal (Alphen GLD.) met plaquette
Het Quarles van Uffordgemaal in Moordhuizen
In de jaren dertig van de vorige eeuw werd door werklozen de nieuwe Alphense wetering gegraven. De stoomgemalen die tot die tijd het water moesten...
Hervormde kerk Winssen op de kleine begraafplaats
De Hervormde kerk in Winssen
Aan de Notaris Stephanus Roesstraat nummer 11 staat op een kleine begraafplaats de Hervormde kerk. Het is in haar huidige gedaante een t-vormig gebouwtje, gebouwd...
Oude toren Ewijk bescheiden deur © CC0
Oude toren in Ewijk
Aan de dakmoeten op de oostmuur van de oude toren aan de Julianastraat in Ewijk, is de geschiedenis van de voormalige kerk af te lezen....
Sint Judocuskerk Hernen
Sint Judocuskerk Hernen, een baken in het landschap
De kerk heeft als patroonheilige Sint Judocus. Deze is door de Cisterciënzers van Leur, waar Hernen een tijdlang onder viel, meegebracht...
Kasteel Blankenburgh Beuningen
De eenzame wachter van Blankenburgh
Bij Bonigge vestigde zich al in de twaalfde eeuw een ridderlijk geslacht. De Romeinse weg zal daar zeker een rol bij hebben gespeeld. Het geslacht...
Voorkant westzijde van Brouwersstraat 1 © Gerard Kouwenberg, 2014
Boerderijen en woonhuizen aan de Brouwersstraat
De bebouwing aan de Zandstraat, in feite de as van het dorpsgebied, is voornamelijk afkomstig uit de tweede helft van de negentiende eeuw. De huizen...
Stenen Kruis aan de Waalbandijk. Fotografie Hans Barten
Het Steenen Kruis van Afferden
Aan de rivierzijde van de Waalbandijk, aan het einde van de Klapstraat, staat sinds de middeleeuwen in de berm van de dijk het Steenen Kruis.
Boorpuntenkaart van RAAP met daarop zichtbaar de motte van Hernen. Bron: RAAP
De eerste heren van Hernen bij de Elst
Bisschoppen waren steunpilaren voor de Duitse keizers. Zij kregen wereldlijke macht. Zo werd, om greep te houden op het belangrijke Rivierengebied, de aartsbisschop van Keulen...
Tekening van de villa over de opzet van het park Grote Aalst. Op deze afbeelding zie je in rood de sporen die zijn opgegraven.
Romeinse villa Keizershoeve
Het park van 'De Grote Aalst' is aangelegd in 2012, maar de geschiedenis ervan gaat meer dan 2000 jaar terug. Het park ligt op de...
Knotpopulier zakt steeds verder weg.
Bomen knotten voor gebruik van het hout
Boeren hadden in het verleden hout nodig voor allerlei gebruik. Al voor het begin van onze jaartelling werden knotbomen veel gebruikt. Knotbomen ontstaan doordat op...
Protestantse Kerk Appeltern vanaf de noordzijde. Foto: Gerard Kouwenberg, 2014
Protestantse Kerk Appeltern, gewapenderhand verkregen
Deze kerk is ongetwijfeld een van de oudste kerken in het Land van Maas en Waal, wellicht beduidend ouder dan de eerste...
Boerderij 't Uiversnest. Foto Hans Barten
Boerderij 't Uiversnest in Deest
De naam van boerderij 't Uiversnest verwijst naar het nest van de uiver ofwel de ooievaar. Deze vogel siert al decennia lang het bovenlicht van...
Kerk van Maasbommel door C.Pronk, 1732. Bron: RKD
Rooms-katholieke kerk Maasbommel, opvolger van middeleeuwse kerk
Van de middeleeuwse kerk, die in 1812 is gesloopt, zijn geen zichtbare resten bewaard gebleven. De kerk stond op het kerkhof...
Romeinse porticusvilla © Bron: RCE
Wijchen, vicus bij Noviomagus - Nijmegen
Het feit dat Wijchen zich kon ontwikkelen tot een van de kleine bestuurlijke kernen (vicus) om Nijmegen heeft alles te maken met het feit dat...
Boerderij De Knotsenburg aan de achterzijde met de waai. Fotografie Hans Barten
Boerderij de Knotsenburg en verdwenen kasteel
Boerderij de Knotsenburg is een T-boerderij aan de voet van de Waalbandijk in Afferden. De boerderij is genoemd naar het kasteel de Knodsenburg. Dit kasteel...
Het is duidelijk te zien dat de schuur hoger ligt. © RCE
Terp bij de Wijnakker
In de late Middeleeuwen (circa 1000-1500 na Christus) werden boerderijen in de kommen op hoge terpen of pollen gebouwd. Een terp is een opgeworpen verhoging...
Huis te Dreumel op een tekening door J.Stellingwerf uit 1636. Bron: Stichting Tremele
Huize Pollenstein
Huize Pollenstein is het tot een hoeve verbouwd bijgebouw van het Huis te Dreumel, in zijn huidige verschijningsvorm daterend uit 1857,...
Vergezicht met molen Batenburg. Bron: Wikimedia, RCE
Korenmolen Batenburg
Aan de Molendijk, niet ver van het kasteel staat de korenmolen. Eeuwenlang moesten boeren daar hun graan laten malen. ...
Villa Vinkendael in Beuningen
Romantische fabrikantenvilla in Beuningen
Deze in 1910 gebouwde statige en romantische fabrikantenvilla is ontworpen door architect Oscar Leeuw (Roermond 1866-Nijmegen 1944). Leeuw heeft een flink aantal monumentale gebouwen op...
Ansicht Ewaldenkerk Druten zonder spits
De Ewaldenkerk in Druten
De Ewaldenkerk in Druten is uniek omdat ze de enige kerk in Nederland is, die is gewijd aan de Heilige Ewalden. De Ewalden waren missionarissen...
Oude ansicht Boldershof Druten. Bron: www.canonsociaalwerk.eu
Boldershof, instelling ter verzorging door Franse zusters
In de Ambtshuisstraat in Druten staan de oude paviljoens van Boldershof. In 1903 kopen de Franse zusters Filles de la Sagesse (dochters der Wijsheid) de...
Molen De Haag in 2007. Bron: wikimedia
Korenmolen De Haag
Deze oude standerdmolen is gebouwd in 1704. Van de eigenaren is vooral de familie Van de Pol bekend die van 1825 tot...
De schoorsteen van steenfabriek Vogelensangh is van ver te zien. Foto Hans Barten
Steenfabriek Vogelensangh
Tot in de zestiger jaren van de vorige eeuw had vrijwel ieder dorp aan de Waal een of meer steenfabrieken. Deest kende twee steenfabrieken, een...
Komafwateringsgeul de Kleine Elst © RAAP
De Kleine Elst, bittere noodzaak
Wijchen ontstond op stuifduinen, die ontstaan zijn in de laatste IJstijd, tienduizend jaar geleden. Omdat de ondergrond van Wijchen bestaat uit een keiharde leemlaag stroomt...
Voormalig Franciscanesserklooster in Winssen
De roep om Franciscanessen in Winssen
In de loop van de negentiende eeuw groeiden de dorpen in het Land van Maas en Waal. De onderwijsvoorzieningen in het gebied waren tot dan...
Voormalige proosdij, hoeve Munnickenwoerd vanaf de oostzijde. Foto: Gerard Kouwenberg, 2014
Voormalige Proosdij van de Norbertinessen
Aan de Woerdsestraat nr. 34 in Altforst staat de hoeve Munnickenwoerd. Deze staat ongeveer op de plek van een proosdij die ...

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

erfgoed gelderland

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl