Stichting Winterswijkse Synagoge

Sedert 2021 is de Stichting Cultuurbehoud Achterhoek eigenaar van de synagoge en van het mikwe (ritueel badhuis). Deze stichting is verantwoordelijk voor de lopende restauratie en verder onderhoud van het synagogecomplex.

Joodse gemeenschap Winterswijk

Het verhaal van de Winterswijkse Joodse gemeenschap gaat terug tot de 17e eeuw, toen de eerste Joden zich hier vestigden. Rond 1800 was die groep tot vijftig mensen aangegroeid. Aanvankelijk vonden religieuze samenkomsten plaats in huiskamers, de zogenaamde huis-synagogen. In 1847 woerd de eerste synagoge geopend aan de Jonenstraat. In 1888 werd de eerste steen van de huidige synagoge aan de Spoorstraat ingemetseld. In de tweede helft van de 19e eeuw groeide de Joodse gemeenschap tot enkele honderden mensen, die vooral in de omgeving van de synagoge woonden en werkten. Veel van hen waren actief als slagers en veehandelaars.

In de Tweede Wereldoorlog is het grootste deel van de Joodse Winterswijkers weggevoerd en in concentratiekampen vermoord. Na die verwoestende oorlog was de Joodse gemeenschap van Winterswijk gedecimeerd. De overlevenden spanden zich in om de geruïneerde synagoge terug te krijgen en te herstellen. Dat lukte en in 1984 werd het gebouw grondig gerestaureerd. Het complex is beschermd met de status van rijksmonument – het geheel heeft niet alleen lokale betekenis, maar ook voor Gelderland en heel Nederland.

De stichting

De Stichting Winterswijkse Synagoge beheert en exploiteert de synagoge. Haar doelstelling is: Het behouden van de waarde van het Winterswijkse Synagogecomplex en het daaraan verbonden Joods erfgoed. Door voorlichting, educatie en rondleidingen draagt de Stichting bij aan het vertalen van de lessen uit het verleden. De stichting wil de vastgelegde kennis op moderne wijze en toegankelijk presenteren om de herinnering aan de eens bloeiende Joodse gemeenschap van Winterswijk levend te houden voor de komende generaties.