Van Heemstraweg: ’De Nije Weg’

De Koningstraat

Eeuwenlang is de Koningstraat de belangrijkste oost-westverbinding door het gebied van Maas en Waal. Het is in de negentiende eeuw een grindweg en het vermoeden is dat de Romeinen dit tracé over hogere gronden al gebruiken. Begin twintigste eeuw zijn grote stukken van de weg erg slecht begaanbaar en is het onderhoud belabberd.

Aanloopmoeilijkheden

In het eerste Gelderse Provinciale Wegenplan van 1927 staat dat er een betere weg moet komen: de ‘weg van Nijmegen naar Tiel’. De voorbereidingen voor aanleg voor deze weg beginnen dan. De daadwerkelijke aanleg heeft nogal wat voeten in de aarde. Er zijn in 1927 maar liefst veertien wegbeheerders. Vanwege het gecompliceerde karakter van de klus wordt een wegcomité opgericht. Er is veel lokaal-politieke tegenstand omdat de weg regelmatig de bebouwde kom mijdt. De diverse gemeenten aan het tracé steggelen volop over het precieze verloop en de kosten. De hogere overheid betaalt weliswaar negentig procent van de aanleg, maar voor de gemeenten is een bijdrage van tien procent nog een hele hobbel in de crisistijd. De gemeente Wamel haakt om die reden af. Haar kas is leeg vanwege de watersnoodramp. Daardoor wordt de weg pas in de jaren vijftig verder westelijk doorgetrokken. Grote gangmaker voor de wegaanleg is de gemeente Druten die met buurgemeenten Ewijk en Beuningen het wegcomité vormt.

Het eerste deel

De aanleg van het eerste deel van de weg, van het Maas-Waalkanaal tot aan het Javaplein in Druten, vindt plaats in 1934 en 1935. De weg wordt officieel geopend op 19 september 1935 in Weurt. In de stromende regen komen de hoogwaardigheidsbekleders bij elkaar, waaronder Commissaris der Koningin Van Heemstra, de naamgever van de weg. Hij volgt, net als de tramrails vanaf Beuningen niet de Koningstraat naar Ewijk, maar de Binnenweg, omdat deze dichter bij de dorpskernen van Ewijk en Winssen ligt. Het is ook niet mogelijk overal het oude tracé van de Koningstraat te volgen vanwege de vele bochten. 'De Nije Weg' (nieuwe weg) deelt Weurt in tweeën. De straatnaamgeving moet daarom worden aangepast. De Koningstraat wordt nu gedeeltelijk Pastoor van der Marckstraat. Bij het gereedkomen van de weg wordt de VVV Maas en Waal opgericht.

Het laatste stuk

De weg wordt voltooid in 1959. Het is de langste doorgaande weg in Nederland met één straatnaam. In de Bommelerwaard wordt de weg steevast Van Heemstrabaan genoemd. De weg is 61 km lang en loopt van Nijmegen naar Zaltbommel.

Goede verbindingen

De Van Heemstraweg is decennialang de snelste verbinding tussen Duitsland en het westen van ons land. Een drukke weg met veel vrachtverkeer vanuit Rotterdam en het Westland dat bij Wyler de grens oversteekt naar Duitsland. Intussen is er een nieuwe doorgaande weg door Maas en Waal aangelegd: de Maas en Waalweg (N322). Die verbindt de A73 en A50 via de in 1973 gereedgekomen Prins Willem-Alexanderbrug bij Beneden-Leeuwen met de A 15 bij Echteld. Er zijn ook diverse plannen geweest voor een weg van de Betuwe via Maas en Waal naar Oss. Die al lang gewenste Noord-Zuidverbinding is er tot nu toe niet gekomen. 

Dit verhaal is onderdeel van het Verhaal tussen Maas en Waal. Het volgende venster is hier te vinden.

Bronnen en verder lezen:

• P. Deurloo, De Nije Weg, deel 2 (2017).
• P. Deurloo, Grote Werken (2017).
• Werkgroep Beuningse straatnamen, De geschiedenis ligt op straat (1998).
• A. Maters, Hoe het vroeger was (2012).
• Wikipedia, Van Heemstraweg
• De Telegraaf, 'Maas en Waal verlost uit het isolement', 1 maart 1935.

Rechten

Paul Smits, Stichting Historisch Besef Beuningen, CC-BY