Tentoonstelling | Oorlogsrecht, grenzend aan geweld

Slot Loevestein

Campagnebeeld van de tentoonstelling Oorlogsrecht.

Van: 26-09-2025 tot 04-01-2026

Vanaf 26 september 2025 is de nieuwe tentoonstelling OORLOGSRECHT | Grenzen aan Geweld te zien in Slot Loevestein. Een indringende en actuele tentoonstelling over het humanitair oorlogsrecht: de regels die gelden tijdens gewapende conflicten. Dit recht stelt grenzen aan de middelen en methoden van oorlogvoering en biedt bescherming aan burgers, gewonden, hulpverleners, krijgsgevangenen en cultureel erfgoed.

Hugo de Groot, de bekendste bewoner van Slot Loevestein, leverde 400 jaar geleden met zijn boek De Iure Belli ac Pacis een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van dit recht. In een tijd waarin we bijna dagelijks worden geconfronteerd met oorlog dichtbij en ver weg, stelt Loevestein bezoekers de indringende vraag: wat gebeurt er als regels verdwijnen en menselijkheid plaatsmaakt voor chaos?

“Slot Loevestein is dé plek waar geschiedenis, recht en actualiteit samenkomen,” zegt Theo Meereboer, directeur a.i. “Vier eeuwen na Hugo de Groot staan we nog steeds voor dezelfde vragen: hoe beschermen we de menselijkheid in tijden van oorlog? Met deze tentoonstelling nodigen we iedereen uit om mee te denken en te voelen wat het betekent om grenzen te stellen aan geweld. Het humanitair oorlogsrecht is niet alleen iets voor juristen of politici — het raakt ons allemaal.”

GRENZEN STELLEN AAN GEWELD

Drone-aanvallen, burgerslachtoffers, bombardementen en hulpverleners die aangevallen worden: we worden overspoeld met nieuwsberichten over oorlogssituaties. Oorlog en conflict zijn van alle tijden. Maar hoe zorg je ervoor dat zelfs in tijden van strijd de menselijkheid niet verloren gaat? Wat zijn de spelregels?

De tentoonstelling laat zien hoe internationale afspraken en regels – vastgelegd in verdragen, boeken en getuigenissen – bescherming bieden aan de meest kwetsbaren. Het werk van Hugo de Groot, dat precies 400 jaar geleden verscheen, vormt hierin een belangrijk uitgangspunt.

EEN INTERACTIEVE EN ACTUELE ERVARING

Bezoekers ervaren hoe ideeën over oorlogsrecht zich ontwikkelden. Via een tijdlijn ontmoeten ze historische en hedendaagse ‘voorvechters’: van Henry Dunant en Bertha von Suttner tot Malala Yousafzai en jonge Oekraïense vredesactivisten. Steeds opnieuw staan mensen op die zeggen: dit moet anders.

Het hoogtepunt van de tentoonstelling vormt de dansinstallatie Rules (2025) van Superposition. Met projecties, licht, geluid en interactieve elementen worden bezoekers ondergedompeld in een indringende choreografie die de kwetsbaarheid van het oorlogsrecht voelbaar maakt. Te midden van een landschap van verwoesting balanceren ze als getuige tussen passiviteit en ingrijpen. De ervaring maakt duidelijk dat bescherming geen vanzelfsprekendheid is, maar een keuze die telkens opnieuw gemaakt moet worden. Rules is een visuele en emotionele ervaring die urgentie oproept en iedereen uitnodigt om na te denken over hoe menselijkheid ook in oorlog behouden kan blijven.

Organisaties als het Rode Kruis, Artsen zonder Grenzen en KidsRights laten zien hoe het oorlogsrecht vandaag in de praktijk werkt – van medische hulpverlening tot de bescherming van kinderen in conflictgebieden.

VOOR JONG EN OUD

Ook voor kinderen en jongeren is er veel te ontdekken. Educatieve en interactieve elementen, fragmenten van Het Klokhuis en inspirerende verhalen van winnaars van de Internationale Kindervredesprijs maken het onderwerp toegankelijk en relevant voor een jonge generatie.

SPECIALE PROGRAMMERING

Parallel aan de hoofdtentoonstelling opent op 28 september 2025 de tentoonstelling “Oorlogsrecht – Handboekbinden” in de Keuckentoren. Zestig hedendaagse handboekbinders geven ieder hun eigen interpretatie aan de opnieuw vertaalde pagina’s van De Iure Belli ac Pacis. Het 400 jaar oude boek van Hugo de Groot krijgt daarmee letterlijk een nieuw jasje: zestig unieke boekwerken die verleden en heden verbinden.

Daarnaast organiseert Slot Loevestein diverse verdiepende activiteiten, zoals filmavonden, lezingen en rondleidingen, waarmee bezoekers het thema vanuit meerdere invalshoeken kunnen beleven.

Lezing Jort Kelder en Henk Nellen

Op zaterdag 4 oktober organiseert Slot Loevestein een speciale avondlezing met historicus Henk Nellen en journalist Jort Kelder. Samen gaan zij in gesprek over Hugo de Groot, zijn nalatenschap en de blijvende actualiteit van zijn ideeën over oorlog en vrede. Een unieke kans om verdieping te krijgen bij de tentoonstelling en te ontdekken hoe een vier eeuwen oud gedachtegoed nog steeds prikkelende vragen oproept voor onze tijd.