Gelderse verhalen op reis
Deze virtuele tentoonstelling, ‘Gelderse verhalen op reis’, gaat over streektaal en dialecten.
Lees intro
106 verhalen
Bekijk volledige kaart
Hoe wordt sinterklaas gevierd in Ermelo en hoe in Culemborg en Didam? Wat bedoelt een Veluwnaar met een pakdoek? Wat is een loets in Groesbeek en een frot in Puiflijk? Het antwoord van deze vragen zit in de koffer van 'Gelderse verhalen op reis'!
Gelderland is rijk aan streektaal. Van alle provincies in het Nederlandse taalgebied is Gelderland wat betreft dialecten misschien wel het interessantst. Er worden in onze provincie namelijk drie belangrijke dialecten gesproken: Nedersaksische (noordoostelijk), Hollandse (westelijk) en Nederfrankische (zuidelijke) dialecten. In deze special beluister je alle dialecten.
'Gelderse verhalen op reis' is een bijzondere tentoonstelling, die bestaat uit een koffer vol met geluidsfragmenten in plaatselijke dialecten. Reis mee door de provincie en ontdek de verschillende streektalen. De koffer met geluidsfragmenten staat bij het Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers en is nu ook op mijnGelderland te beluisteren.
De tentoonstelling is ontwikkeld naar een idee van Charlotte Reijngoudt-Giesbers, voorheen streektaalfunctionaris bij Gelders Erfgoed (nu: Erfgoed Gelderland) en is mogelijk gemaakt dankzij de bijdragen van de Provincie Gelderland, het Prins Bernhard Cultuurfonds en de medewerking van vele dialectsprekers in Gelderland.
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Kermis in Putten
"En dat was een soort kermis, zou je kunnen stellen. De ossenmarkt was de jaarmarkt is een heel oude traditie en dat is ergens ontstaan...
Sinterklaas in Beltrum
"En dan weet ik 's avonds ging je met elkaar de kamer in en dan werd de klomp neergezet een bord en wortel erbij, want...
Koninginnedag in Gendringen
"Koninginnendag werd bij ons in het dorp bij mijn weten haast niet gevierd, laat staan dat er veel aandacht aan werd besteed. Het kan best...
Geboorte in Hattem
"Dat was voor die tijd een zenuwachtig gedoe. Mijn vader had geloof ik meer last van de bevalling dan mijn moeder. Dan moest ik de...
Over overlijden in Heerde
"Voor het begraven had je vroeger de buurt nodig. Begrafenisondernemers waren er niet dus alles moest door de buurt gedaan worden. Het afleggen van de...
Kermis in Zevenaar
"Thuis was er ook heel wat te doen. Buiten het harken, het poetsen en zemen van de ruiten en dergelijke moest er natuurlijk ook een...
Sinterklaas in 's Heerenberg
"Ik woonde bij mijn tante in huis en mijn opa woonde daarnaast en mijn vader en nog twee broers van mijn moeder, dat was meer...
Geboorte in Ulft
"Een week of zes voor de geboorte moest je de wieg en de kleertjes voor de baby klaar hebben. Tegen de tijd dat het zover...
Oud en Nieuw in Elspeet
"'s Middags gingen ze naar de grote kerk, midden in het dorp, niet voor de preek want die was 's avonds, maar het was dan...
Oud en Nieuw in Hattem
"Oudejaarsdag was een beetje een rommelige dag, 's ochtends begon mijn moeder met het klaarmaken van het beslag voor de poffertjes. Nee, dat zijn niet...
Oud en Nieuw in Wapenveld
"Op oudejaarsavond was het een grote traditie, wat ik zelf ook nog meegemaakt heb toen ik de snotneuzentijd ontgroeid was, dat je ging slepen. Want...
Koninginnedag in Opheusden
"En dan hadden we 's middags aubade, toen hebben we bij ons nog wel eens een hele discussie gehad in de gemeente, daar kan ik...
Geboorte in Puiflijk
"Dan wordt die lekkere kippensoep gemaakt, met de oogjes en het vlees en alles. En dan mochten wij die ernaar toe brengen, maar we mochten...
Sinterklaas in Nijmegen
"Sinterklaas dat was bij ons altijd lootjes trekken, surprises maken, gedichten maken. Traditiegetrouw werd er op 19 november lootjes getrokken, want dan waren mijn vader...
Koninginnedag in Hattem
"Op school, als kind, gingen wij naar de markt met de juffrouwen en de meesters en dan moesten die zingen. En dan kwamen we langs...
Sinterklaas in Heerde
"Eerst komt Sinterklaas aan bij het gemeentehuis in Heerde met een wit paard. De sinterklaas wordt opgehaald door de fanfare en een klein rondje bij...
Geboorte in Didam
"Dat er tegenwoordig naar buiten toe veel meer aandacht aan besteed wordt. Als je ziet wat er in de buurt allemaal in de tuin gezet...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Sinterklaas in Opheusden
"Wij kregen twee speculaasjes en drie van die suikerbeestjes. En dan had je kinderen, en dat had je bakker van Soest die woonde in die...
Koninginnedag in Herwijnen
"Met de school liedjes leren, en dat was oefenen met elkaar. Eerst met de klas, dan met de hele school. En dan ging je als...
Kerst in Ulft
"Voor het kerst werd, werden er al voorbereidingen getroffen. In huis werd een kerststal gezet en in sommige huishoudens ook een kerstboom, maar dat was...
Kerst in Nunspeet
"Vanuit de kerk gingen de kinderen in Nunspeet mee met oma mee naar huis en bleven daar eten. Als toetje kregen we ieder jaar aardbeien...
Kerst in Brummen
"Op de avond voor de eerste kerstdag begon het eigenlijk al. Het was dan kerstavond. Dat vierden wij met pelpinda's, appels, peren en zelfgebakken krentenbrood....
Sinterklaas in Herwijnen
"Dan werd er een boterletter besteld bij Henk van der Bijl en die werd dan in een kamertje neergezet en een stukje suikergoed erbij. Meestel...
Koninginnedag in Didam
"Koninginnedag daar wordt in Didam niet veel aan gedaan tenminste in mijn beleving. Spectaculair nu zijn de rommelmarkten voor de kinderen die had je toen...
Kermis in Herwijnen
"In de herfst tijdens de grote markt was er ook kermis. Dan ging je tussen de middag, als je dan van school kwam dan had...
Kerst in Hattem
"Vroeger begonnen de kerstdagen en het kerstfeest al een poosje voor 24 december. Van school gingen we dan net voor de kerstvakantie 's middags naar...
Geboorte in Groesbeek
"Dat was met de geboorte van Winand, toen was Wim wel thuis. Toen ging hij de hele tijd naar de schuur en de tuin. Hij...
Over overlijden in Didam
"Het eerste wat ik daarvan herinner dat ik ooit met mijn moeder, toen was d'r achteraf een tante van mijn moeder overleden, en ik wou...
Kermis in Gendringen
"De kermis begon altijd met een mis in de kerk, na de mis kon het feest beginnen. Vogelschieten voor de mannen en vogels knuppelen voor...
Kermis in Ingen
"Maar het bijzondere in Ingen was, dat de kermis en vooral de draaimolen is heel lang uit een familie kwamen die jaar op jaar in...
Sinterklaas in Hattem
"Sinterklaas was vroeger nogal geheimzinnig. In mijn jeugd op de radio en de televisie maakten ze je nog wel eens bang voor sinterklaas. Want denk...
Over overlijden in Harreveld
"Dat opbaren gebeurde dan thuis en 's avonds dan kwam de familie en de buurt en dan werd de rozenkrans en de litanie van .....
Sinterklaas in Gaanderen
"Nou ja wat ik kreeg aan cadeaus was meestal iets wat ik in elkaar kon zetten, een mekanodoos of dat soort dingen. Ik weet nog...
Oud en Nieuw in Harreveld
"En dan waren er oliebollen en dan mochten we er net zoveel eten en ik weet wel ik had een broer en die zat vaak...
Over overlijden in 's Heerenberg
"Dan kwam de koster en die was dan mooi in het zwarte pak met een hoed op die ze ook met het trouwen dragen maar...
Geboorte in Brummen
"Toen ik in maart 1942 geboren werd, was het erg koud en lag er een dik pak sneeuw. De huisarts werd door mijn vader opgetrommeld...
Sinterklaas in Emst
"We zetten dan 's avonds de klomp en we zongen dan eerst sinterklaasliedjes, maar we zetten dan vaak de klomp in de vensterbank. Want dan...
Kermis in Groesbeek
"En maakte mijn moeder een paar daar van te voren voor een brood deeg. Voor een krentenbrood en een witbrood. En dan moest ik het...
Over overlijden in Ulft
"Als de kist in de lijkkoets lag met een of twee paarden ervoor werd er naar het kerkhof gereden en de familie, vrienden en bekenden...
Kerst in Herwijnen
"Wij woonden in een grote boerderij en de blauwe keuken, waar ik het net met sinterklaas ook al over had, die werd eigenlijk alleen maar...
Oud en Nieuw in Gaanderen
"Ja, en de oudere mensen gingen dan nieuwjaarwensen. Ja, en dan met de familie bij elkaar en 's morgens dan kwamen ze eerst hier bij...
Koninginnedag in Groesbeek
"En ik denk dat Koninginnedag toen in augustus is geweest, ja op de verjaardag van Koningin Wilhelmina en die was in augustus jarig. Want anders...
Sinterklaas in Culemborg
"Ik weet nog, dat was net na de oorlog toen was ik zes, toen zou mijn broer voor de eerste keer Sinterklaas zijn, maar dat...
Oud en Nieuw in Heerde
"Een goed nieuwjaar wensen was ook een groot gebeuren waaraan iedereen meedeed. De kinderen gingen de hele buurt door nieuwjaarwensen en ook de ouderen gingen...
Sinterklaas in Putten
"Nou voor Sinterklaas, dat was vroeger als je jong en klein was, als kind, werd je een beetje bang voor gemaakt. Nou en dat was...
Geboorte in Deest
"Een doctor erbij, tenminste bij de eerste bij ons thuis hadden ze er een doctor bij en toen was 't nog '52 en die is...
Over overlijden in Nunspeet
"Als iemand overleden was deed de familie de ogen dicht wanneer ze open waren en legden er een munt op. Ze deden de mond dicht...
Koninginnedag in Wapenveld
"Daarna waren er allerlei spelletjes en dan kon je een sinaasappel verdienen of een lintje waarvoor je je uit de naad liep om die te...
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Kermis in Putten
"En dat was een soort kermis, zou je kunnen stellen. De ossenmarkt was de jaarmarkt is een heel oude traditie en dat is ergens ontstaan...
Sinterklaas in Beltrum
"En dan weet ik 's avonds ging je met elkaar de kamer in en dan werd de klomp neergezet een bord en wortel erbij, want...
Koninginnedag in Gendringen
"Koninginnendag werd bij ons in het dorp bij mijn weten haast niet gevierd, laat staan dat er veel aandacht aan werd besteed. Het kan best...
Geboorte in Hattem
"Dat was voor die tijd een zenuwachtig gedoe. Mijn vader had geloof ik meer last van de bevalling dan mijn moeder. Dan moest ik de...
Over overlijden in Heerde
"Voor het begraven had je vroeger de buurt nodig. Begrafenisondernemers waren er niet dus alles moest door de buurt gedaan worden. Het afleggen van de...
Kermis in Zevenaar
"Thuis was er ook heel wat te doen. Buiten het harken, het poetsen en zemen van de ruiten en dergelijke moest er natuurlijk ook een...
Sinterklaas in 's Heerenberg
"Ik woonde bij mijn tante in huis en mijn opa woonde daarnaast en mijn vader en nog twee broers van mijn moeder, dat was meer...
Geboorte in Ulft
"Een week of zes voor de geboorte moest je de wieg en de kleertjes voor de baby klaar hebben. Tegen de tijd dat het zover...
Oud en Nieuw in Elspeet
"'s Middags gingen ze naar de grote kerk, midden in het dorp, niet voor de preek want die was 's avonds, maar het was dan...
Oud en Nieuw in Hattem
"Oudejaarsdag was een beetje een rommelige dag, 's ochtends begon mijn moeder met het klaarmaken van het beslag voor de poffertjes. Nee, dat zijn niet...
Oud en Nieuw in Wapenveld
"Op oudejaarsavond was het een grote traditie, wat ik zelf ook nog meegemaakt heb toen ik de snotneuzentijd ontgroeid was, dat je ging slepen. Want...
Koninginnedag in Opheusden
"En dan hadden we 's middags aubade, toen hebben we bij ons nog wel eens een hele discussie gehad in de gemeente, daar kan ik...
Geboorte in Puiflijk
"Dan wordt die lekkere kippensoep gemaakt, met de oogjes en het vlees en alles. En dan mochten wij die ernaar toe brengen, maar we mochten...
Sinterklaas in Nijmegen
"Sinterklaas dat was bij ons altijd lootjes trekken, surprises maken, gedichten maken. Traditiegetrouw werd er op 19 november lootjes getrokken, want dan waren mijn vader...
Koninginnedag in Hattem
"Op school, als kind, gingen wij naar de markt met de juffrouwen en de meesters en dan moesten die zingen. En dan kwamen we langs...
Sinterklaas in Heerde
"Eerst komt Sinterklaas aan bij het gemeentehuis in Heerde met een wit paard. De sinterklaas wordt opgehaald door de fanfare en een klein rondje bij...
Geboorte in Didam
"Dat er tegenwoordig naar buiten toe veel meer aandacht aan besteed wordt. Als je ziet wat er in de buurt allemaal in de tuin gezet...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Sinterklaas in Opheusden
"Wij kregen twee speculaasjes en drie van die suikerbeestjes. En dan had je kinderen, en dat had je bakker van Soest die woonde in die...
Koninginnedag in Herwijnen
"Met de school liedjes leren, en dat was oefenen met elkaar. Eerst met de klas, dan met de hele school. En dan ging je als...
Kerst in Ulft
"Voor het kerst werd, werden er al voorbereidingen getroffen. In huis werd een kerststal gezet en in sommige huishoudens ook een kerstboom, maar dat was...
Kerst in Nunspeet
"Vanuit de kerk gingen de kinderen in Nunspeet mee met oma mee naar huis en bleven daar eten. Als toetje kregen we ieder jaar aardbeien...
Kerst in Brummen
"Op de avond voor de eerste kerstdag begon het eigenlijk al. Het was dan kerstavond. Dat vierden wij met pelpinda's, appels, peren en zelfgebakken krentenbrood....
Sinterklaas in Herwijnen
"Dan werd er een boterletter besteld bij Henk van der Bijl en die werd dan in een kamertje neergezet en een stukje suikergoed erbij. Meestel...
Koninginnedag in Didam
"Koninginnedag daar wordt in Didam niet veel aan gedaan tenminste in mijn beleving. Spectaculair nu zijn de rommelmarkten voor de kinderen die had je toen...
Kermis in Herwijnen
"In de herfst tijdens de grote markt was er ook kermis. Dan ging je tussen de middag, als je dan van school kwam dan had...
Kerst in Hattem
"Vroeger begonnen de kerstdagen en het kerstfeest al een poosje voor 24 december. Van school gingen we dan net voor de kerstvakantie 's middags naar...
Geboorte in Groesbeek
"Dat was met de geboorte van Winand, toen was Wim wel thuis. Toen ging hij de hele tijd naar de schuur en de tuin. Hij...
Over overlijden in Didam
"Het eerste wat ik daarvan herinner dat ik ooit met mijn moeder, toen was d'r achteraf een tante van mijn moeder overleden, en ik wou...
Kermis in Gendringen
"De kermis begon altijd met een mis in de kerk, na de mis kon het feest beginnen. Vogelschieten voor de mannen en vogels knuppelen voor...
Kermis in Ingen
"Maar het bijzondere in Ingen was, dat de kermis en vooral de draaimolen is heel lang uit een familie kwamen die jaar op jaar in...
Sinterklaas in Hattem
"Sinterklaas was vroeger nogal geheimzinnig. In mijn jeugd op de radio en de televisie maakten ze je nog wel eens bang voor sinterklaas. Want denk...
Over overlijden in Harreveld
"Dat opbaren gebeurde dan thuis en 's avonds dan kwam de familie en de buurt en dan werd de rozenkrans en de litanie van .....
Sinterklaas in Gaanderen
"Nou ja wat ik kreeg aan cadeaus was meestal iets wat ik in elkaar kon zetten, een mekanodoos of dat soort dingen. Ik weet nog...
Oud en Nieuw in Harreveld
"En dan waren er oliebollen en dan mochten we er net zoveel eten en ik weet wel ik had een broer en die zat vaak...
Over overlijden in 's Heerenberg
"Dan kwam de koster en die was dan mooi in het zwarte pak met een hoed op die ze ook met het trouwen dragen maar...
Geboorte in Brummen
"Toen ik in maart 1942 geboren werd, was het erg koud en lag er een dik pak sneeuw. De huisarts werd door mijn vader opgetrommeld...
Sinterklaas in Emst
"We zetten dan 's avonds de klomp en we zongen dan eerst sinterklaasliedjes, maar we zetten dan vaak de klomp in de vensterbank. Want dan...
Kermis in Groesbeek
"En maakte mijn moeder een paar daar van te voren voor een brood deeg. Voor een krentenbrood en een witbrood. En dan moest ik het...
Over overlijden in Ulft
"Als de kist in de lijkkoets lag met een of twee paarden ervoor werd er naar het kerkhof gereden en de familie, vrienden en bekenden...
Kerst in Herwijnen
"Wij woonden in een grote boerderij en de blauwe keuken, waar ik het net met sinterklaas ook al over had, die werd eigenlijk alleen maar...
Oud en Nieuw in Gaanderen
"Ja, en de oudere mensen gingen dan nieuwjaarwensen. Ja, en dan met de familie bij elkaar en 's morgens dan kwamen ze eerst hier bij...
Koninginnedag in Groesbeek
"En ik denk dat Koninginnedag toen in augustus is geweest, ja op de verjaardag van Koningin Wilhelmina en die was in augustus jarig. Want anders...
Sinterklaas in Culemborg
"Ik weet nog, dat was net na de oorlog toen was ik zes, toen zou mijn broer voor de eerste keer Sinterklaas zijn, maar dat...
Oud en Nieuw in Heerde
"Een goed nieuwjaar wensen was ook een groot gebeuren waaraan iedereen meedeed. De kinderen gingen de hele buurt door nieuwjaarwensen en ook de ouderen gingen...
Sinterklaas in Putten
"Nou voor Sinterklaas, dat was vroeger als je jong en klein was, als kind, werd je een beetje bang voor gemaakt. Nou en dat was...
Geboorte in Deest
"Een doctor erbij, tenminste bij de eerste bij ons thuis hadden ze er een doctor bij en toen was 't nog '52 en die is...
Over overlijden in Nunspeet
"Als iemand overleden was deed de familie de ogen dicht wanneer ze open waren en legden er een munt op. Ze deden de mond dicht...
Koninginnedag in Wapenveld
"Daarna waren er allerlei spelletjes en dan kon je een sinaasappel verdienen of een lintje waarvoor je je uit de naad liep om die te...
