Gelderse verhalen op reis
Deze virtuele tentoonstelling, ‘Gelderse verhalen op reis’, gaat over streektaal en dialecten.
Lees intro
106 verhalen
Bekijk volledige kaart
Hoe wordt sinterklaas gevierd in Ermelo en hoe in Culemborg en Didam? Wat bedoelt een Veluwnaar met een pakdoek? Wat is een loets in Groesbeek en een frot in Puiflijk? Het antwoord van deze vragen zit in de koffer van 'Gelderse verhalen op reis'!
Gelderland is rijk aan streektaal. Van alle provincies in het Nederlandse taalgebied is Gelderland wat betreft dialecten misschien wel het interessantst. Er worden in onze provincie namelijk drie belangrijke dialecten gesproken: Nedersaksische (noordoostelijk), Hollandse (westelijk) en Nederfrankische (zuidelijke) dialecten. In deze special beluister je alle dialecten.
'Gelderse verhalen op reis' is een bijzondere tentoonstelling, die bestaat uit een koffer vol met geluidsfragmenten in plaatselijke dialecten. Reis mee door de provincie en ontdek de verschillende streektalen. De koffer met geluidsfragmenten staat bij het Erfgoedcentrum Achterhoek Liemers en is nu ook op mijnGelderland te beluisteren.
De tentoonstelling is ontwikkeld naar een idee van Charlotte Reijngoudt-Giesbers, voorheen streektaalfunctionaris bij Gelders Erfgoed (nu: Erfgoed Gelderland) en is mogelijk gemaakt dankzij de bijdragen van de Provincie Gelderland, het Prins Bernhard Cultuurfonds en de medewerking van vele dialectsprekers in Gelderland.
Oud en Nieuw in Opheusden
"En dan 's avonds, mijn vader werkte op de steenfabriek, en dan kwam hij 's avonds thuis en dan moest hij mijn moeder helpen met...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Oud en Nieuw in Harreveld
"En dan waren er oliebollen en dan mochten we er net zoveel eten en ik weet wel ik had een broer en die zat vaak...
Koninginnedag in Etten
"Uit mijn jeugd herinner ik me dat de plaatselijke harmonie om 9.00 uur de dag begon met een aubade aan de plaatselijke notabelen, zoals de...
Koninginnedag in Oosterwolde
"De jongens en de meisjes deden apart hun spelletjes. De meisjes liepen met eieren op een houten lepel, dat waren kalkeieren die konden dus niet...
Sinterklaas in Putten
"Nou voor Sinterklaas, dat was vroeger als je jong en klein was, als kind, werd je een beetje bang voor gemaakt. Nou en dat was...
Sinterklaas in Opheusden
"Wij kregen twee speculaasjes en drie van die suikerbeestjes. En dan had je kinderen, en dat had je bakker van Soest die woonde in die...
Sinterklaas in Culemborg
"Ik weet nog, dat was net na de oorlog toen was ik zes, toen zou mijn broer voor de eerste keer Sinterklaas zijn, maar dat...
Geboorte in Ulft
"Een week of zes voor de geboorte moest je de wieg en de kleertjes voor de baby klaar hebben. Tegen de tijd dat het zover...
Oud en Nieuw in Doornenburg
"Vroeger hadden de mensen niet de mogelijkheid Oud en Nieuw te vieren, dus gingen ze kaarten. Als ze een borreltje hadden, bijvoorbeeld jenever, dan praatten...
Sinterklaas in Heerde
"Eerst komt Sinterklaas aan bij het gemeentehuis in Heerde met een wit paard. De sinterklaas wordt opgehaald door de fanfare en een klein rondje bij...
Kerst in Herwijnen
"Wij woonden in een grote boerderij en de blauwe keuken, waar ik het net met sinterklaas ook al over had, die werd eigenlijk alleen maar...
Kerst in Opheusden
"Nou ja kerstbomen in Opheusden lag altijd een beetje gevoelig, wij hebben het altijd wel gehad, een kerstboom. En mijn oma had altijd een heel...
Kermis in Didam
"Kermis was bij ons in het dorp. Wij hebben dan in Didam een uitzonderingspositie, dat wij twee keer per jaar kermis hebben in mei en...
Geboorte in Putten
"Op de dag zelf gebeurde er niet zoveel bijzonders. Wel de dagen daarna dan kwam er familie die kwamen naar het kind kijken. En dan...
Over overlijden in Nunspeet
"Als iemand overleden was deed de familie de ogen dicht wanneer ze open waren en legden er een munt op. Ze deden de mond dicht...
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Geboorte in Emst
"Voordat het kind geboren werd, ging de vader de buurt in en ging de vroedvrouw ophalen en dat noemden ze die gingen met de rapklomp....
Kerst in Nunspeet
"Vanuit de kerk gingen de kinderen in Nunspeet mee met oma mee naar huis en bleven daar eten. Als toetje kregen we ieder jaar aardbeien...
Kermis in Gendringen
"De kermis begon altijd met een mis in de kerk, na de mis kon het feest beginnen. Vogelschieten voor de mannen en vogels knuppelen voor...
Over overlijden in Echteld
"De directe buren waren vrienden, de directe buren, maar vier aan weerzijden werden verplicht om de kist te dragen, dat waren de dragers. Maar de...
Over overlijden in Heerde
"Voor het begraven had je vroeger de buurt nodig. Begrafenisondernemers waren er niet dus alles moest door de buurt gedaan worden. Het afleggen van de...
Geboorte in Deest
"Een doctor erbij, tenminste bij de eerste bij ons thuis hadden ze er een doctor bij en toen was 't nog '52 en die is...
Geboorte in Gaanderen
"Ja, wat ik er me van kan herinneren, dat heb ik ook van verhalen, dat je vroeger voordat het kind geboren werd niets klaar mocht...
Oud en Nieuw in Ingen
"En ik heb ook wel eens horen zeggen, dat ze in Lienden met oudjaarsavond liepen ze met de rommelspot. Op andere plekken, zoals in de...
Oud en Nieuw in Emst
"We kregen bij iedereen wel een oliebol of een appelflap en het drinken varieerde nogal. Vaak iets uit de weck, dat was dan ingemaakt fruit,...
Kermis in Oldebroek
"Alleen een dag per jaar hebben we hier de zogenaamde schapenmarkt en die heette vroeger de Broek kermis. De naam kermis valt in Oldebroek niet...
Kerst in Brummen
"Op de avond voor de eerste kerstdag begon het eigenlijk al. Het was dan kerstavond. Dat vierden wij met pelpinda's, appels, peren en zelfgebakken krentenbrood....
Kermis in Nijmegen
"Als kind ging ik met mijn vader en moeder een keer in de week naar de kermis. Ik herinner me nog wel de mooie muziek...
Sinterklaas in Beltrum
"En dan weet ik 's avonds ging je met elkaar de kamer in en dan werd de klomp neergezet een bord en wortel erbij, want...
Kerst in Ingen
"Het mooiste vond ik altijd kerst van de zondagschool, dan hadden we ook altijd een hele grote boom, hadden we voor in de kerk staan....
Koninginnedag in Culemborg
"'s Middags was er altijd ringrijden op de markt, dan kwamen de boeren van buitenaf. En dan zat de vrouw daar keurig op de bok...
Oud en Nieuw in Nijmegen
"Oud en Nieuw vierden we weer allemaal samen, vaak toch wel bij ons thuis met alle kinderen, vader en moeder erbij. Heel bijzonder was dat...
Sinterklaas in Oldebroek
"Op sinterklaasavond zetten we de klomp onder de schoorsteen met wat voer voor het paard. Nou en moeder zei dan vandaag is het echte sinterklaasfeest...
Oud en Nieuw in Hattem
"Oudejaarsdag was een beetje een rommelige dag, 's ochtends begon mijn moeder met het klaarmaken van het beslag voor de poffertjes. Nee, dat zijn niet...
Kermis in Putten
"En dat was een soort kermis, zou je kunnen stellen. De ossenmarkt was de jaarmarkt is een heel oude traditie en dat is ergens ontstaan...
Sinterklaas in Ingen
"En je ging geen schoen zetten, maar de klomp zetten, dat mocht je ook bij opa en oma doen en ook thuis. Ja en dat...
Over overlijden in Dreumel
"Nou als er iemand dood ging, dan gingen ze eerst in de buurt langs en dan gingen ze dat zeggen en de buurlui kwamen dan...
Geboorte in Wezep
"Als het zover was, werd de vrouw opgehaald door de vader. Later kwam er telefoon en werd ze opgebeld. 't Zal niet makkelijk geweest zijn...
Geboorte in Harreveld
"Als het zover was, zoals ze dat vroeger noemden, werden de kinderen bij de buren of ooms en tantes gebracht. En dan kwam je 's...
Kermis in Nunspeet
"Ik wilde het hebben over de meidenmarkt in Nunspeet. Vanaf de jaren '20 werd er een zogenaamde meidenmarkt gehouden. Op paasmaandag, hemelvaartsdag en pinkstermaandag. Dat...
Kerst in Emst
"Versieren was er ook bijna niet bij, want je had bijna geen spullen. D'r werden dan hooguit koekjes met een gat erin in de boom...
Geboorte in Culemborg
"En d'r was dan vroeger niemand bij, net wat Jan Pronk zegt, gewoon mijn vader en de baker. En ze hadden voor mij ook geen...
Koninginnedag in Didam
"Koninginnedag daar wordt in Didam niet veel aan gedaan tenminste in mijn beleving. Spectaculair nu zijn de rommelmarkten voor de kinderen die had je toen...
Koninginnedag in Putten
"Koninginnedag, wat moet je ervoor doen, je moet je fiets versieren als je dat wilde. Dan werd er, als het zover was, de vlag gehesen...
Kerst in Culemborg
"Bij ons werd er ieder jaar een nieuw kribbetje getimmerd waar Jezus inlag. Want mijn broer had de wildste ideeën altijd en maakte de mooiste...
Oud en Nieuw in Herwijnen
"Bij ons was het eerst naar de kerk met oudjaarsavond en dan ging je naar huis om een kopje koffie te drinken en als je...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
Kerst in Gaanderen
"Dan werd er een groot zeil gelegd, dan werd de boom erop gezet. Dan kwamen de echte kaarsen erin, die mochten mooi rechtop staan. En...
Over overlijden in Gendringen
"Het lijk werd opgehaald door een lijkkoets, gestrokken door een paard. Iedereen die je onderweg tegenkwam stopte, nam de hoed af en bleef staan tot...
Oud en Nieuw in Opheusden
"En dan 's avonds, mijn vader werkte op de steenfabriek, en dan kwam hij 's avonds thuis en dan moest hij mijn moeder helpen met...
Koninginnedag in 's Heerenberg
"Omdat 's Heerenberg enorm katholiek is en Koninginnedag hier helemaal niet veel gevierd werd en de oranjeverenigingen stelden hier ook niet zo heel veel voor....
Oud en Nieuw in Harreveld
"En dan waren er oliebollen en dan mochten we er net zoveel eten en ik weet wel ik had een broer en die zat vaak...
Koninginnedag in Etten
"Uit mijn jeugd herinner ik me dat de plaatselijke harmonie om 9.00 uur de dag begon met een aubade aan de plaatselijke notabelen, zoals de...
Koninginnedag in Oosterwolde
"De jongens en de meisjes deden apart hun spelletjes. De meisjes liepen met eieren op een houten lepel, dat waren kalkeieren die konden dus niet...
Sinterklaas in Putten
"Nou voor Sinterklaas, dat was vroeger als je jong en klein was, als kind, werd je een beetje bang voor gemaakt. Nou en dat was...
Sinterklaas in Opheusden
"Wij kregen twee speculaasjes en drie van die suikerbeestjes. En dan had je kinderen, en dat had je bakker van Soest die woonde in die...
Sinterklaas in Culemborg
"Ik weet nog, dat was net na de oorlog toen was ik zes, toen zou mijn broer voor de eerste keer Sinterklaas zijn, maar dat...
Geboorte in Ulft
"Een week of zes voor de geboorte moest je de wieg en de kleertjes voor de baby klaar hebben. Tegen de tijd dat het zover...
Oud en Nieuw in Doornenburg
"Vroeger hadden de mensen niet de mogelijkheid Oud en Nieuw te vieren, dus gingen ze kaarten. Als ze een borreltje hadden, bijvoorbeeld jenever, dan praatten...
Sinterklaas in Heerde
"Eerst komt Sinterklaas aan bij het gemeentehuis in Heerde met een wit paard. De sinterklaas wordt opgehaald door de fanfare en een klein rondje bij...
Kerst in Herwijnen
"Wij woonden in een grote boerderij en de blauwe keuken, waar ik het net met sinterklaas ook al over had, die werd eigenlijk alleen maar...
Kerst in Opheusden
"Nou ja kerstbomen in Opheusden lag altijd een beetje gevoelig, wij hebben het altijd wel gehad, een kerstboom. En mijn oma had altijd een heel...
Kermis in Didam
"Kermis was bij ons in het dorp. Wij hebben dan in Didam een uitzonderingspositie, dat wij twee keer per jaar kermis hebben in mei en...
Geboorte in Putten
"Op de dag zelf gebeurde er niet zoveel bijzonders. Wel de dagen daarna dan kwam er familie die kwamen naar het kind kijken. En dan...
Over overlijden in Nunspeet
"Als iemand overleden was deed de familie de ogen dicht wanneer ze open waren en legden er een munt op. Ze deden de mond dicht...
Sinterklaas in Didam
"En de cadeautjes waren allemaal veel simpeler dan hoe je dat nu zelf voor de kinderen doet. Kinderen krijgen tegenwoordig grote cadeaus en wij waren...
Geboorte in Emst
"Voordat het kind geboren werd, ging de vader de buurt in en ging de vroedvrouw ophalen en dat noemden ze die gingen met de rapklomp....
Kerst in Nunspeet
"Vanuit de kerk gingen de kinderen in Nunspeet mee met oma mee naar huis en bleven daar eten. Als toetje kregen we ieder jaar aardbeien...
Kermis in Gendringen
"De kermis begon altijd met een mis in de kerk, na de mis kon het feest beginnen. Vogelschieten voor de mannen en vogels knuppelen voor...
Over overlijden in Echteld
"De directe buren waren vrienden, de directe buren, maar vier aan weerzijden werden verplicht om de kist te dragen, dat waren de dragers. Maar de...
Over overlijden in Heerde
"Voor het begraven had je vroeger de buurt nodig. Begrafenisondernemers waren er niet dus alles moest door de buurt gedaan worden. Het afleggen van de...
Geboorte in Deest
"Een doctor erbij, tenminste bij de eerste bij ons thuis hadden ze er een doctor bij en toen was 't nog '52 en die is...
Geboorte in Gaanderen
"Ja, wat ik er me van kan herinneren, dat heb ik ook van verhalen, dat je vroeger voordat het kind geboren werd niets klaar mocht...
Oud en Nieuw in Ingen
"En ik heb ook wel eens horen zeggen, dat ze in Lienden met oudjaarsavond liepen ze met de rommelspot. Op andere plekken, zoals in de...
Oud en Nieuw in Emst
"We kregen bij iedereen wel een oliebol of een appelflap en het drinken varieerde nogal. Vaak iets uit de weck, dat was dan ingemaakt fruit,...
Kermis in Oldebroek
"Alleen een dag per jaar hebben we hier de zogenaamde schapenmarkt en die heette vroeger de Broek kermis. De naam kermis valt in Oldebroek niet...
Kerst in Brummen
"Op de avond voor de eerste kerstdag begon het eigenlijk al. Het was dan kerstavond. Dat vierden wij met pelpinda's, appels, peren en zelfgebakken krentenbrood....
Kermis in Nijmegen
"Als kind ging ik met mijn vader en moeder een keer in de week naar de kermis. Ik herinner me nog wel de mooie muziek...
Sinterklaas in Beltrum
"En dan weet ik 's avonds ging je met elkaar de kamer in en dan werd de klomp neergezet een bord en wortel erbij, want...
Kerst in Ingen
"Het mooiste vond ik altijd kerst van de zondagschool, dan hadden we ook altijd een hele grote boom, hadden we voor in de kerk staan....
Koninginnedag in Culemborg
"'s Middags was er altijd ringrijden op de markt, dan kwamen de boeren van buitenaf. En dan zat de vrouw daar keurig op de bok...
Oud en Nieuw in Nijmegen
"Oud en Nieuw vierden we weer allemaal samen, vaak toch wel bij ons thuis met alle kinderen, vader en moeder erbij. Heel bijzonder was dat...
Sinterklaas in Oldebroek
"Op sinterklaasavond zetten we de klomp onder de schoorsteen met wat voer voor het paard. Nou en moeder zei dan vandaag is het echte sinterklaasfeest...
Oud en Nieuw in Hattem
"Oudejaarsdag was een beetje een rommelige dag, 's ochtends begon mijn moeder met het klaarmaken van het beslag voor de poffertjes. Nee, dat zijn niet...
Kermis in Putten
"En dat was een soort kermis, zou je kunnen stellen. De ossenmarkt was de jaarmarkt is een heel oude traditie en dat is ergens ontstaan...
Sinterklaas in Ingen
"En je ging geen schoen zetten, maar de klomp zetten, dat mocht je ook bij opa en oma doen en ook thuis. Ja en dat...
Over overlijden in Dreumel
"Nou als er iemand dood ging, dan gingen ze eerst in de buurt langs en dan gingen ze dat zeggen en de buurlui kwamen dan...
Geboorte in Wezep
"Als het zover was, werd de vrouw opgehaald door de vader. Later kwam er telefoon en werd ze opgebeld. 't Zal niet makkelijk geweest zijn...
Geboorte in Harreveld
"Als het zover was, zoals ze dat vroeger noemden, werden de kinderen bij de buren of ooms en tantes gebracht. En dan kwam je 's...
Kermis in Nunspeet
"Ik wilde het hebben over de meidenmarkt in Nunspeet. Vanaf de jaren '20 werd er een zogenaamde meidenmarkt gehouden. Op paasmaandag, hemelvaartsdag en pinkstermaandag. Dat...
Kerst in Emst
"Versieren was er ook bijna niet bij, want je had bijna geen spullen. D'r werden dan hooguit koekjes met een gat erin in de boom...
Geboorte in Culemborg
"En d'r was dan vroeger niemand bij, net wat Jan Pronk zegt, gewoon mijn vader en de baker. En ze hadden voor mij ook geen...
Koninginnedag in Didam
"Koninginnedag daar wordt in Didam niet veel aan gedaan tenminste in mijn beleving. Spectaculair nu zijn de rommelmarkten voor de kinderen die had je toen...
Koninginnedag in Putten
"Koninginnedag, wat moet je ervoor doen, je moet je fiets versieren als je dat wilde. Dan werd er, als het zover was, de vlag gehesen...
Kerst in Culemborg
"Bij ons werd er ieder jaar een nieuw kribbetje getimmerd waar Jezus inlag. Want mijn broer had de wildste ideeën altijd en maakte de mooiste...
Oud en Nieuw in Herwijnen
"Bij ons was het eerst naar de kerk met oudjaarsavond en dan ging je naar huis om een kopje koffie te drinken en als je...
Kermis in 's Heerenberg
"En kermis was dan ook weer het traditiegetrouwe brood kneden en laten bakken en van wie dan de kinderen buiten de stad woonden die kwamen...
Kerst in Gaanderen
"Dan werd er een groot zeil gelegd, dan werd de boom erop gezet. Dan kwamen de echte kaarsen erin, die mochten mooi rechtop staan. En...
Over overlijden in Gendringen
"Het lijk werd opgehaald door een lijkkoets, gestrokken door een paard. Iedereen die je onderweg tegenkwam stopte, nam de hoed af en bleef staan tot...
