Getuigen van de oorlog

In deze special zijn zowel verhalen achter voorwerpen uit de oorlogstijd, als de oorlogsverhalen van Gelderlanders zelf verzameld. Lees intro

109 verhalen
Bekijk volledige kaart

In maart 2020 heeft Erfgoed Gelderland samen met Rijnbrink, Omroep Gelderland en de Gelderse bibliotheken een aantal WO2-cafés georganiseerd. Bezoekers konden hier hun voorwerpen uit de oorlogstijd mee naar toe nemen en met elkaar in gesprek gaan. Ook was er ruimte om de oorlogsverhalen aan mijnGelderland te vertellen. Het zijn persoonlijke verhalen, soms gaan ze over de mensen zelf, en soms over een nabij familielid. 

De special is aangevuld met verhalen die buiten de WO2-cafés zijn verzameld, bijvoorbeeld door de Werkgroep Oral History van Erfgoed Gelderland. Daarnaast is het project in maart 2021 als online project, 'WO2-verhaal gezocht', opgepakt nadat het in 2020 voortijdig afgebroken moest worden door de coronamaatregelen. Bekijk ook de filmpjes die Bas Steman maakte bij een aantal bijzondere opgehaalde verhalen.

Wiardus Rengers Hora Siccama (1916-1945). © Isabel van Boetzelaer, cc-by
Wiardus Rengers Hora Siccama (1916-1945)
Wiardus Jacob Hendrik Duco Rengers Hora Siccama werd geboren op 15 maart 1916 te Düsseldorf. Hij studeerde rechten aan de Universiteit van Utrecht, kwam tijdens...
Trudy Rietveld, kinderfoto © Rietveld privé
Ontsnapt aan de dood
De vader van Trudy Rietveld werd in 1941 gearresteerd, bij hen thuis in Arnhem. Hij werd beschuldigd van spionage, ter dood veroordeeld en ontsnapte vervolgens...
Ook het interieur van Kasteel Rosendael raakte beschadigd. © Geldersch Landschap & Kasteelen
Evacué op Kasteel Rosendael - deel 1
Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog moesten de inwoners van Arnhem evacueren. Ria Kateman-Slob (1928-2018) verbleef met haar ouders en haar oudere broer van...
Niet gedateerde foto, Molly Lamb Bobak © Wikipedia Commons/PD
Molly Lamb Bobak (1920-2014)
Ieder jaar viert Apeldoorn op 17 april 1945 haar bevrijding. In 1995 en 2005 onthaalden de Apeldoorners hun bevrijders opnieuw uitbundig. Ook luitenant Molly Lamb...
Cea van Dillen-Janssen © Erfgoed Gelderland CC-BY
Duitse krijgsgevangenen in Wijchen en Alverna
In Wijchen woonden vanaf het najaar van 1944 veel evacués. Zo ook Cea van Dillen-Janssen en haar familie, die vanuit de Ooijpolder naar een veiliger...
Arie van der Wiel bij de Grebbeberg © Archief Miep Bos
Ooggetuige op de Grebbeberg, Arie van der Wiel
Arie van der Wiel, een Haagse jongeman van 24 jaar, tekent in zijn dagboek nuchter en zakelijk op hoe het tijdens die vier meidagen in...
Maty Vroegindewey © privécollectie Maty Romein - CC-BY-SA
Gered door de vijand
Maty Romein-Vroegindewey, die al sinds 1975 in Ede woont, kwam op 5 maart 2020 bij het WO2-café in Ede. Ze vertelde een spannend avontuur toen...
Paviljoen Enghuizen naar prentbriefkaart (1835) © Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, CC BY SA 4.0
Marie Lucassen, slachtoffer van het bombardement op Doetinchem – deel 2
Marie Lucassen uit Kilder was sinds 1940 'in betrekking' bij familie Sachtleven aan de Waterstraat in Doetinchem, toen zij daar bij het bombardement van 21...
Opa Eitinck © Willemien Wolters-Niewhoff
Het verhaal dat verteld moet worden: Harreveld 1940 – 1945
Het kerkdorp Harreveld is in de Tweede Wereldoorlog vrij ongeschonden uit de strijd gekomen. Op vele boerderijen werden onderduikers en evacuees geplaatst. Vaak werden ze...
Zuilichem, met opa Gerrit Kanselaar © Privécollectie Van Wijk-Ermstrang
'Bleekneusjes' in huis in Zuilichem
Na de oorlog werden veel kinderen naar het platteland gestuurd om aan te sterken. Ook de grootouders van Hannie van Wijk – Ermstrang wilden wel...
IJskelder Mariëndaal (2007) © H. Weltje
Twaalf dagen schuilen in de IJskelder bij Mariëndaal (Oosterbeek)
Henk Weltje schrijft ons het volgende: ''Mijn moeder Jansje Weltje-Braafhart is in 2013 overleden maar heeft haar verhaal nog wel opgeschreven. Zij woonde met ouders...
Henk en Bertus Klein © Privécollectie familie Klein, via Willem van Norel
De couveuse van Henk en Bertus Klein
Op donderdag 21 december 1944 werd bij het echtpaar Aart Klein (1918-2005) en Maria van ’t Goor (1924-2016) een tweeling geboren. Het jonge echtpaar woonde...
Willy Houterman (met lolly in de mond) en Tineke Houterman © Marion van Espelo - Gieben
Tante Willy 'eat the piepers'
Mijn tante Willy Houterman, een oudere zus van mijn moeder, kon héérlijk vertellen. Ik hing vroeger aan haar lippen als ze vertelde. Ze had ook...
Reconstructie van de verstopplek op Bradaal 49 in Culemborg © Elisabeth Weeshuis Museum, Culemborg
Onderduiken in Culemborg - Bradaal 49
In het boek 'Schuilen - onderduik in Culemborg '40-'45' staan talloze verhalen over de manier waarop Culemborgers onderdak boden aan vervolgde medeburgers. Joden, piloten, studenten,...
Willem Bredewout en Hendrika Geraldina (Riekie) Schoonhoven, zijn vrouw © CC-BY-NC Jan Bredewout
Willem Bredewout tewerkgesteld bij de IJsselbrug
Willem Bredewout uit Wapenveld moest in 1944 helpen bij het graven van loopgraven in de uiterwaarden bij de IJsselbrug bij Zwolle. Hij overleefde aldaar een...
Omslag van 'De Posterenk in oorlogstijd en wederopbouw' © Klaas Smit en familie
De bevrijding van Voorst beleefd vanaf de Posterenk
Aan de Enkweg op de Posterenk (gemeente Voorst) woonde Dirrie ter Mate met haar ouders en broer Ernst op de boerderij, die bereikbaar was via...
Steven Dorrestijn © Jan van de Lagemaat, CC-BY-NC-SA
'We moeten eruit, want anders gaat het niet goed'
Tijdens de luchtlanding van Market Garden landden glijders op het land van de boerderij waar Steven Dorrestijn (1921) opgroeide. Steven vertelt over de eerste drie...
Controlepost aan de demarcatielijn met verbodsbord voor Joden in Duits en Frans © Bundesarchiv, Bild 101I-017-1065-44A, Becker, CC-BY-SA
Engelandvaarder en Spitfirepiloot - deel 1
Als zeventienjarige jongen besloot Leo uit Horn (Limburg) om met enkele vrienden om naar Engeland te gaan en daar als militair in dienst te treden....
Rijkswerkkamp Lievelde, enige bekende foto © Via G. Nijs
Ernst Aron
In 1995 trof Godfried Nijs in het toenmalige archief Lichtenvoorde een dossierdoos aan die tot dan toe over het hoofd was gezien. Op de doos...
In deze ovenkamers vonden twintig gezinnen een veilig onderkomen tijdens de Slag om Arnhem in september 1944
Opvang in Steenfabriek de Panoven
Na een vermoeiende tocht vanuit Angeren bereikte de familie Kleberg uit Arnhem uitgeput een boerderij in Lathum. De familie, bestaande uit zeven personen met een...
De vader van Carry van den Eikhoff Geurts © Privécollectie C. van den Eikhoff Geurts
Kind in de oorlogsjaren in Wageningen
"Twee dagen na mijn zesde verjaardag breekt de oorlog uit. 10 Mei is het oorlog en moeten wij evacueren, de lucht is vol vliegtuigen en...
C. Schook, rechts onder tafel © Privécollectie C. Schook
Cees Schook en de Slag om de Grebbeberg
De vader van Cees Schook vocht bij de Slag om de Grebbeberg binnen het roemruchte Tiende Regiment Infanterie, sectie zware mitrailleurs (van de twaalf man...
Het briefje van Martin Balasanov met zijn gegevens © Kees van der Weyde
Wat ik me nog herinner van de oorlog - Kees van der Weyde
In mei 1942 werd ik geboren in een boerderijtje aan de Grolweg bij het Apeldoorns-Dierens kanaal. Tegen het eind van de oorlog was er een...
Monument voor gefusilleerden tijdens april-mei staking 1943 op de Waterberg in Arnhem © ir. J. Enklaar  (1950), foto Theo Brink, Kunst in de Publieke Ruimte Arnhem CC-BY-NC-ND
April-meistakingen 1943
Van 29 april 1943 tot en met 3 mei 1943 hebben 500.000 Nederlanders het werk neergelegd uit protest tegen de Arbeitseinsatz. De staking begon bij...
Het monument in kwestie, goed onderhouden © Dick Breedijk
Een aanpassing van het monument bij Katerveer?
Dick Breedijk schrijft ons over het oorlogsmonument bij Katerveer. 'Er staat bij de Geldersedijk te Hattem, tussen de Zuiderzeestraatweg en de A28, op de driehoek...
Frans Rouwen in zijn woonkamer, 2021 © Ina Brethouwer
De aanslag op landbouwgemachtigde F. Posthuma in Vorden
Het gezin Rouwen woonde vanaf begin 1945 op 'den Halfweg' (Vorden) en heeft in de oorlog rondom NSB-ers als buren. Het katholieke gezin telt...
Piet Jansen © privécollectie kinderen Jansen
Vaker naar huis met een vervalst stempel
In mei 2020 verschijnt een boek gemaakt door het Comité 4 en 5 mei Ewijk. Een van de verhalen in het boek gaat over Piet...
Het dagboek van Idelette Bech © Via A. Boswijk
‘You speak your English perfect’
Dit is een fragment uit het oorlogsdagboek van Idelette Bech uit Wolfheze, daterend van 14 september 1944 – januari 1945. Ze beschrijft hoe zij het...
Victor Ritschie © Privé V. Ritschie
Hoe ik aan de dood ontsnapte, maar Annie het leven liet
De heer Victor (Vic) Ritschie stuurde ons zijn herinneringen, over de gebeurtenissen rond het bombardement op NIjmegen. 'Kun je als zesjarig jongentje al verliefd zijn?...
Warnsveld, Monument Canadese Militairen. © Pacobobo cc-by-sa 3.0
Gevallen in Warnsveld
Bij het monument aan de Kerkhofweg in Warnsveld staat een monument met daarop 36 namen. 35 namen van Canadese soldaten en een naam van...
Nico Wulterkens, krantenknipsel © Via Moniek Bloks, CC BY
Het opblazen van de Rijnbrug op 10 mei 1940
Op 10 mei 1940 rond 5 uur ‘s ochtends werd de Rijnbrug in Arnhem opgeblazen door de Nederlandse genie om de Duitse invasie tegen te...
Boerderij Struikjesveen. © Privécollectie familie Garritsen, cc-by
Herinneringen aan de laatste oorlogsfase
Op 11 april 1945 steken Canadese troepen ter hoogte van de Wilpse Klei de IJssel over en trekken richting Loenen en Beekbergen. Drie dagen later...
Bennie Polman © Privécollectie familie Polman
De laatste dagen van Bennie Polman, 13 – 17 november 1944
In de Achterhoek was een kleine groep van Jehovah’s Getuigen actief. Ze wilden Hitler Duitsland niet ondersteunen maar ze gingen ook niet in verzet. De...
De parachute, in Cultura Ede © Erfgoed Gelderland, CC-BY-NC-SA
Een bijzondere parachute
Na de luchtlandingen op de Ginkelse Heide op 18 september 1944 vond de opa van Remco Methorst een intacte parachute. De meeste parachutes werden in...
Tekening vanuit de telefoonpaal, plakboek Johan Hartgers. © A. Hartgers, CC-BY-NC-SA
De oorlog van Johan Hartgers - deel twee
Johan Hartgers (1918) kwam met een aantal mede-PTT’ers op 10 juni 1943 aan in Kreuzburg. Ze waren gedwongen in dienst bij de Duitsers. De Duitsers...
Defilé van de bevrijders © Maker onbekend, collectie Stadsmuseum Doetinchem
De opluchting van de bevrijding op alle fronten
Ton Smits vertelt ons: '10 mei 1940. Ik was vijf toen de oorlog uitbrak. Door het keukenraam zag ik die morgen druk pratende buurtbewoners die...
Het Nieuwe Weeshuis ('Burgerweeshuis') in Arnhem, aan het Roermondsplein. © Gelders Archief CC BY 1.0
Herinneringen van een twaalfjarig weesmeisje
DIt verhaal behelst de herinneringen van Janny Dorissen-Glas, in 1944 wonende in het Nieuwe Weeshuis in Arnhem. Het verhaal is ingestuurd door Annelies van Anholt,...
Identiteitsbewijs van de moeder van Frans Rozendal, koerierster voor het verzet in Zutphen © CC BY
Koerierster voor het Zutphense verzet
Frans Rozendal uit Zutphen vertelt voor het project 'WO2-verhaal Gezocht' over de oorlogsgeschiedenis van zijn familie. Zijn moeder was koerierster voor het verzet. Ze bracht...
Mars 8e depotbataljon door Bussum, voorjaar 1940. Met Gerard Alofs als 4e in de rij rechts © Gerard Alofs
Dienstplichtig soldaat Alofs uit Wehl
Gerard Alofs uit Wehl had net zijn onderwijzersexamen afgerond aan de Sint Ludgeruskweekschool te Hilversum, toen hij op 28 augustus 1939 op het raam van...
Frans Rouwen in zijn woonkamer, 2021 © Ina Brethouwer
Frans Rouwen uit Kranenburg (Vorden) ziet in mei 1940 het nazileger langsmarcheren
Frans Rouwen is begin 1935 geboren op de Kranenburg achter café-kruidenier-zaal Schoenaker aan de Ruurloseweg. Het katholieke gezin Rouwen telt negen kinderen en Frans is...
EXODUS-monument in Arnhem-Zuid (Martien van Hemmen, 2010) © Theo Brink, CC-BY-NC-ND
Oorlogsvluchtelingen in Gelderland - deel 2
Jaap Dieckmann werd in 1932 geboren in Elden in de Klapstraat nr. 64 (nu nr. 68). Hij was acht jaar oud toen zijn familie op...
Henny Meulebeek-Gunsing © Jan van de Lagemaat, CC-BY-NC-SA
'Blijven jullie maar, want we zijn zo weg'
Henny Meulebeek-Gunsing (1924) vertelt over haar ervaringen tijdens operatie Market Garden in september 1944. Met haar gezin schuilt zij in de Kleikamp, een van de...
Het dagboek van de vader van J. van Zutphen, p.1 © Privécollectie Jacolien van Zutphen
Gedicht 'De Helm'
Jacolien van Zutphen vertelt ons over haar vader W.J. van Zutphen, geboren te Wageningen: 'dit gedicht is tevoorschijn gekomen uit dagboekje van mijn vader van...
Agnes Welling-Augustin vertelt over de evacuatie uit Arnhem © Jelle van de Graaf CC-BY-SA-NC
Evacueren naar Groningen: het verhaal van een Arnhems meisje - deel 1
Als elfjarig meisje maakte Agnes Welling-Augustin (geb. 1933) in september 1944 de evacuatie uit Arnhem mee. Na de oorlog werd er soms in de familie...
Marie Lucassen © Gerard Alofs
Marie Lucassen, slachtoffer van het bombardement op Doetinchem – deel 1
Marie Lucassen uit Kilder was sinds 1940 ‘in betrekking’ bij familie Sachtleven aan de Waterstraat in Doetinchem, toen zij daar bij het bombardement van 21...
Ma Huurman, zoals geschilderd door haar Wageningse vriendin, Moemie van den Bergh -  van den Velden, kort nadat zij haar vijfde zoon gebaard had. © Jaap Huurman
Mijn moeder, een medisch wonder
Hoewel wij kinderen waren van de vijftiger en zestiger jaren, heeft de Tweede Wereldoorlog in onze jeugd een beste rol van betekenis gespeeld. Wij groeiden...
Vader van Diny van der Sandt, centraal in dit verhaal. © Privé Diny van der Sandt, CC BY NC
Vanaf Didam weer naar huis na de bevrijding
Diny van der Sandt uit Doetinchem vertelt ons het oorlogsverhaal van haar vader: M.J.H. Martien (Teng) Dirckx (geboren 22-10-1908). In het eerste deel van...
Grafmonument voor Wiardus Rengers Hora Siccama. © Bert-Jan Dierink, cc-by
Wiardus Rengers Hora Siccama (1916-1945)
Nadat Nederland zich overgeeft aan Duitsland in 1940, moet Wiardus Rengers Hora Siccama zich melden voor krijgsgevangenschap. Hij duikt onder en komt in Putten terecht....
Jan Kreijenbroek © Jan van de Lagemaat CC BY NC SA
Bombardement binnenstad Zutphen 1944
Op 14 oktober 1944 werd een deel van de Zutphense binnenstad verwoest. Het stationsgebouw werd zwaar beschadigd. Het was de bedoeling van geallieerde bommenwerpers de...
Derk Jan Pardijs © Privécollectie familie Pardijs
Derk Jan Pardijs uit Leesten (1880 – 1945)
Landbouwer Derk Jan Pardijs stamt uit een al eeuwenlang in de Graafschap gevestigde familie. Met vrouw Tonia en de kinderen woont hij op 'de Boggelaar'...

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

info@mijngelderland.nl

Inschrijven nieuwsbrief

mijnGelderland Sociale media

erfgoed gelderland

Contactgegevens

Erfgoed Gelderland
Team mijnGelderland
Westervoortsedijk 67-D
6827 AT Arnhem

E info@mijngelderland.nl