Oorlogstabak

Handboekje

Zo lucratief dat het ministerie van Landbouw een handboekje uitgeeft over de tabaksteelt. Het boekje wordt ingeleid door tuinbouwinspecteur en tuinbouwonderwijsman, Ir. A.W. van de Plassche. Wat hij schrijft werpt een licht op de heropleving van de tabaksteelt in Maas en Waal en de Veluwezoom. 

"Levensbehoefte geworden"

"Hoewel de laatste jaren de belangstelling voor de binnenlandsche tabak als product van eigen bodem weer toenemende was, zijn toch de oorlogsomstandigheden oorzaak, dat er plotseling zoo sterk de aandacht op wordt gevestigd. Voor velen is het rooken tot een levensbehoefte geworden, waardoor de tabak een zoodanige rol is gaan spelen, dat het verantwoord is er aandacht aan te schenken, ondanks de noodzakelijkheid zooveel mogelijk voedingsgewassen te verbouwen. 

Er is een tijd geweest, dat de tabaksteelt ook in ons land van beteekenis was, doch men is in den loop der jaren de voorkeur gaan geven aan het buitenlandsche product en de smaak der rookers heeft zich daardoor geheel in die richting ontwikkeld. Dit is nog in de hand gewerkt, doordat men zich nooit veel moeite heeft gegeven om de hoedanigheden van het eigen product hierbij aan te passen, dus tot een andere teeltwijze over te gaan, met de bedoeling een edeler product te verkrijgen, dat het buitenlandsche wat meer in smaak nabij komt.

Men is slechts voortgegaan met de oude teeltwijze, waarbij wel groote oogsten worden verkregen, doch een product, dat in het algemeen slechts geschikt is voor verwerking tot snuif en pruimtabak. In het Land van Maas en Waal en op den Veluwezoom is echter bij enkele der oude tabakstelers de liefde voor de teelt gebleven en zij zijn voortgegaan, zoodat toch altijd nog een kleine kern is overgebleven, die de teelt kent en gelukkig oók ontvankelijk is voor het aanbrengen van verbeteringen."

Schuilen

Er is dus nog een kern van tabaksboeren in het land tussen Maas en Waal die stug heeft volgehouden. Zij en anderen zorgen dat er weer meer tabaksvelden komen tussen de rivieren. Die geven tijdens de Tweede Wereldoorlog ook bescherming aan vele onderduikers en mensen uit het verzet. Er zijn diverse verhalen bekend van mannen die in de tabaksvelden schuilen voor razzia’s door de Duitse bezetters en van onderduikers die zijn ondergebracht in schuurtjes die her en der in de velden staan.

Kwaliteit

Tabak is een favoriet ruilmiddel op de zwarte markt in de oorlogsjaren. Maar, zoals Van de Plassche al schrijft, de Nederlandse tabak is van mindere kwaliteit. Als de geallieerden na de bevrijding sigaretten uitdelen, vinden die dan ook gretig aftrek. Als na de oorlog de aanvoerlijnen met gebieden waar de betere tabak vandaan komt herstellen, is het snel afgelopen met de teelt in Nederland. Tabak verdwijnt dan echt helemaal van de Maas en Waalse velden.

Bron:

• Heuvel, Cor van den., Tabak, het vergeten goud, mijnGelderland.  

Rechten

Peter Deurloo, historicus en journalist De Gelderlander, CC-BY-SA