Hoewel wij kinderen waren van de vijftiger en zestiger jaren, heeft de Tweede Wereldoorlog in onze jeugd een beste rol van betekenis gespeeld. Wij groeiden op in Wageningen, vierden dus in mei van jongs af aan de bevrijding en liepen mee in de capitulatiewandeltocht. Toch zeker om de zondag reden onze ouders met de kleintjes achterin via een beroemde boogbrug in Arnhem naar de Oma’s aan de Sint Annastraat 292 en het bejaardentehuis van de nonnen, Sancta Maria in Hees bij Nijmegen.
Telkens als we die stad binnenreden over die andere brug werden we gewezen op dat indrukwekkende beeld van een man met de vlag over zijn schouder. Door de jaren heen vertelden hun spaarzame opmerkingen en verhalen ons dan, dat die oorlog met name ons moeder, toen nog Bebbel Schulte geheten, niet ongemoeid heeft gelaten.
Beetje bij beetje gingen wij begrijpen dat de familie Schulte in die jaren nauw bevriend was met de familie Van Hoof. Hun zoon 'Jan-van-dat-beeld' kwam regelmatig langs, ook toen de Annastraat gevorderd was door de bezetters en zij huisden aan de Johannaweg en later in het inmiddels verdwenen huis daar achter, de Berg en Dalseweg 478. Als onze vader begin 2007 overleden is, wordt Ma een heel klein beetje spraakzamer over die tijd. Wij begrijpen dat de leeftijdsgenoten Jan van Hoof en Bebbel Schulte een hechte vriendschap hadden. Droomden zij over een gezamenlijke toekomst na de oorlog? We zullen het nooit weten.
Zus Maria schrijft haar broer Nico, die in 'het Zuiden' ondergedoken is geweest en nog altijd niet terug kan: "Donderdag 21 september werden ze bij Van Hoof eerst gewaar dat Jan dood was. Dinsdag 19 September is hij met een paar Amerikanen in een tank in het Kronenburgerpark door de moffen beschoten. De tank vloog in brand, een Amerikaan dood, de andere en Jan staken de handen in de hoogte want er was geen verdediging mogelijk. De Amerikaan werd doodgeschoten en Jan werd gevraagd of hij lid was van Vrij Nederland. 'Ja' zei hij en werd meteen doodgeschoten en met de dooden in een kuil gegooid. We hebben er erg onder te doen dat Jan dood is. Het was zoo’n goeierd, hij kwam zooveel bij ons, was altijd bereid ons met het een en ander te helpen, we missen hem nog heel vaak."
De angstige tijd gaat door tot na de bevrijding van Nijmegen. Ook onze bevrijders hebben recht op een verzetje nu en dan. Meneer pastoor verzoekt meisjes van goede huize om naar dansavonden te komen, zoals er die donderdagavond 16 november een gehouden wordt in het voormalige vakantieoord voor NSB-kinderen, de Westerhelling bij Berg en Dal.
Maria schrijft later: "Het belangrijkste is dat Bebbel op het ogenblik in het ziekenhuis ligt met een doorgeschoten buik (7 perforaties van de darmen). Het gebeurde vorige week donderdag rond een 9 ½ uur. (Andere zus, red.) Siny en Bebbel gingen met een majoor van het Canadese leger voor een gezellige avond naar de Westerhelling. De soldaat die op wacht stond, schoot per ongeluk z’n geweer af. De kogel ketste op de grond en daarna door Bebbel heen. Ze voelde eerst niet veel maar ze is direct gaan liggen. De Canadeesche ambulance heeft haar eerst geholpen. Binnen een uur was ze in het ziekenhuis. Bij de Canadezen heeft Bebbel eerst overgegeven. Bebbel was steeds goed bij. Van de Canadeesche dokter kreeg ze nog een morphine inspuiting. In het ziekenhuis heeft ze direct naar (Chirurg, red.) Goemans gevraagd (deze is het beste bekend). Ze is direct geopereerd. Om 2 ¼ uur was het klaar. Siny en de majoor hadden gewacht. De volgende morgen zag ik haar. Ik schrok enorm. Ze was doodsbleek en had al 1 x een bloedtransfusie gehad + een glucose druppeling. De volgende dag (zaterdag) heeft ze nog eens bloed gehad. Ze zag toen hoog rood. Zondag zag ze er weer normaal uit. Tot woensdag heeft ze inspuitingen gehad en moest ze sibasol slikken. Vandaag was ze koortsvrij. Vanmorgen kreeg ze een kuur met 2 beschuiten. Je begrijpt wel dat ze veel bezoek krijgt, soms komen er 9 - 10 doktoren per dag. Veel pijn heeft ze niet. Er is tegen haar gezegd dat de kogel vlak langs de baarmoeder is gegaan en dat daarom kinderen krijgen misschien niet mogelijk zal zijn."
Zeven jaar later baart Ma mij aan de Sint Annastraat 292 en later volgen er in Wageningen nog vier zonen. Is onze moeder als jonge huisarts een medisch wonder? In elk geval dringt zich bij ons langzaam de ongemakkelijke gedachte op, dat wij Huurmannen ter wereld gekomen zijn, niet alleen ondanks, maar ook dankzij de oorlog.
Met veel dank aan Rense Havinga van het Vrijheidsmuseum en vooral mijn neef Bert Schulte, die op indrukwekkende wijze de dagboeken van zijn vader Nico heeft bewerkt. Wie meer kan vertellen over de band tussen de families Van Hoof en Schulte destijds, kan mij bereiken via jaaphuurman[@]hotmail.com.
Dit verhaal is ingestuurd door Jaap Huurman in het kader van het project ‘WO2-verhaal gezocht’. Lees de andere ingestuurde oorlogsverhalen in de special 'Getuigen van de Oorlog'.
Jaap Huurman (Velp, 5 april 2021), CC-BY-NC
Tweede Wereldoorlog
1900-1950
Nijmegen
Rijk van Nijmegen
Getuigen van de oorlog