Huis de Beerenclaauw in Groessen

Van berkenbosje tot huis met toren

Het huidige Huis de Beerenclaauw na 1899 gebouwd op middeleeuwse fundamenten.

Bij de herkomst van de streeknaam ‘Liemers’ wordt getwijfeld tussen een verwijzing naar de Romeinse grensnaam ‘limes’ of de afwatering van de beek ‘Ly’ via het Duivense broekland, ‘mers’, op de Rijn. Deze tweeslachtigheid betreft ook de geschiedenis van dit deel van de Liemers in de middeleeuwen: een speelbal tussen Gelderse en Kleefse belangen. Ook Huis de Beerenclaauw in Groessen komt afwisselend in Gelderse en Kleefse handen.

Eerst de plaats, dan de naam, daarna de eigenaar

In de dijkbrief van de Liemers worden in 1328 zesentwintig hoven geteld. Eén van de kleinste van deze hoven wordt pas in 1391 tijdens een grondtransactie bij naam genoemd: ‘beerenclaauw’. Deze naam is te verklaren uit het Germaans, waarin ‘birka-lauha’ een berkenbosje op hooggelegen grond betekent. Pas een eeuw later wordt Godert Cloeck als eigenaar vermeld en de familie blijft, ook door vererving via zijtakken, tot 1752 in bezit van de Beerenclaauw.

Eigenaar met geldzorgen

De broers Frederik Hendrik en Andries Hendrik Cloeck besluiten de Beerenclaauw te verkopen aan de Kleefse tolambtenaren Von Leeuwen en diens zwager Von Elsbruch. Zij bezitten het huis twintig jaar. Daarna wordt in 1772 Antonius van Hugenpoth de nieuwe eigenaar. Zijn familie woont dan op Huis Aerdt bij Herwen, maar zelf houdt hij het door financiële problemen niet lang vol en vertrekt in 1777 alleen naar Nederlands-Indië. Daar overlijdt hij een jaar later, ironisch genoeg, in Weltevreden op Java.

Rechtsprocessen

Er komen veel rechtsprocessen aan te pas voordat Van Hugenpoths weduwe en haar kinderen in 1781 erfgenamen worden en op de Beerenclaauw gaan wonen. Er zijn geen middeleeuwse afbeeldingen bewaard van de voormalige havezate, maar kaarten tonen rond 1800 een huis met bijgebouw en een rechthoekige gracht. In 1820 wordt het goed verkocht aan Frederick Johann Tendering, wethouder in de gemeente Duiven, na wiens dood in 1877 zijn erfgenamen de Beerenclaauw verkopen.

Na sloop huis met toren

De familie Van Nispen tot Pannerden komt zo in het bezit van de Beerenclaauw en houdt dit huis een eeuw lang binnen de familie. In 1897 wordt het huis beschadigd door brand, afgebroken en verbouwd tot boerderij, die een jaar later instort. Op de oude kelders wordt na 1898 het huidige huis gebouwd, compleet met een vierkante toren met kantelen om het op een kasteel te laten lijken. In deze toren wordt de trap uit het vroegere huis geplaatst. In 1963 wordt het oude grachtenstelsel gedempt. De familie Van Bethraij, die als pachters het huis al vanaf 1894 bewonen, koopt het rijksmonument de Beerenclaauw in 1978.

Bronnen:

- Jan Vredenburg (eindred.), Kastelen in Gelderland, Uitgeverij Matrijs, Utrecht 2013, p. 213-214.