Een aanlokkelijk adresje

“In het dorp kon je overal als kind zomaar binnenlopen. Bij ons in de straat zat bijvoorbeeld een wagenmakerij. Zij maakten vroeger houten boerenwagens die door paarden getrokken werden. De latere wagens waren ook wel van hout, maar met een onderstel van een oude vrachtwagen en luchtbanden. Dat noemden de boeren hier een bandenwagen. Hier in Putten zijn de oorspronkelijke boerenwagens tot het laatste toe gebruikt, bijvoorbeeld met een rouwstoet. Als iemand uit het buitengebied begraven moest worden werd de kist op de boerenwagen gezet en zo naar het dorp gereden.

Rouwstoeten

Die rouwstoeten kwamen altijd bij ons langs. Als kind zag je dat wel. Mensen die vanuit het dorp begraven werden, werden gedragen. De buurt droeg de overledene naar de begraafplaats, dat was burenplicht. Ik kan me nog herinneren dat mijn vader en mijn opa drager waren van de overleden zoon van kennissen uit de buurt. Mijn opa liep vooraan, want dat was een klein mannetje. Mijn vader was iets groter, die liep er tussenin. Dat was altijd zo: de kleinen liepen vooraan, want het gewicht van de draagbaar moest verdeeld worden over acht personen. Dan kun je natuurlijk niet een kleintje tussenin zetten, want die draagt dan niets. Ik kan me dat nog herinneren, maar het is nog maar een vage herinnering, want dit is echt in het midden van de jaren ’50 voor het laatst zo gegaan.

Kruiwagens en gebakjes

De wagenmakers maakten nog ouderwetse kruiwagens. Ze hadden een paar machines om hout te zagen, maar ze werkten ook veel handmatig. Daar mocht je als kind gewoon bij gaan kijken, als je maar niet in de weg ging staan. Het kon ze niets schelen al stond je daar een half uur te kijken. Bij een bakker kon ik ook zo naar binnen lopen. De banketbakker was natuurlijk wel een aanlokkelijk adresje. De bakkersknecht was een hele vriendelijke man. Als ik zo even naar binnen liep en hij stond gebak klaar te maken, dan zei hij: ‘Oh, deze is mislukt. Eet jij die maar op’. Nou, dat paste natuurlijk precies, zo’n lekker gebakje.

Klokkenluiden Putten

In de toren van de Oude Kerk werden de klokken nog met de hand geluid. Dat gaat nu automatisch. Er hing een lang touw onderin de toren en daar werd aan getrokken door de klokkenluider van Putten. Alleen, deze was in de oorlog weggevoerd met de razzia. Zijn vrouw bleef die klok drie maal daags luiden. Ze ging altijd met de fiets naar de toren, ik zie haar nog zo door ons straatje heen fietsen. Haar jongste zoon was een speelkameraadje van mij. We gingen wel eens mee naar binnen als ze de klok ging luiden. We mochten dan ook aan dat touw trekken. Het mooiste was: als je klaar was met luiden dan mocht je het touw nog even vastgrijpen. Door het gewicht van de klok werd je als kind een heel eind mee de lucht in genomen. Steeds een stukje korter natuurlijk, net zolang tot hij stil viel.

Zelf vliegers maken

Op de plek waar wij nu wonen waren in die tijd allemaal korenvelden. Dat was de Putter Eng. Als het koren eraf was mocht je van de boer gewoon het land op lopen. We gingen dan bijvoorbeeld vliegeren. Tegenwoordig ga je een vlieger kopen in de winkel, maar wij moesten deze zelf maken. Dan ging je naar de wagenmaker of de timmerman om te vragen of die een paar vliegerlatjes voor je had. Daarna een klosje touw halen in het touwwinkeltje. Onze volgende stap was naar een winkel hier in Putten die vliegerpapier verkocht. Een soort vet, glimmend papier in diverse kleuren. Je had nog geen kunststof, dat bestond nog helemaal niet. Als we geen lijm hadden om dat papier op de vlieger te plakken, bracht een gekookte aardappel uitkomst. Daarmee werden dan de plakstroken ingesmeerd. Met succes. We waren tijden bezig voordat hij de lucht inging."

Voor Verhaal van Putten vertellen (oud)-inwoners over opgroeien, werken en wonen in Putten. Dit verhaal over Hans van Beek is geschreven door Lian van der Zon, op basis van een oral history-interview, afgenomen op 10 januari 2019.