Het Besiendershuis - een laatmiddeleeuws pand in de Benedenstad

Laatgotisch woonhuis

Het Besiendershuis stamt uit 1525 en is een laatgotisch woonhuis. Het dankt de naam aan de verkeerde veronderstelling dat de 'besiender' (inner van tolgeld van passerende schepen) Siebert Losser er woonde. Hij woonde echter aan de overkant - in een pand met vrij uitzicht over de Waal. De naam die uit de bronnen naar voren komt is het 'huis met de drie Colven'.

Sloop dreigt

Het pand is in april 1940 sterk verwaarloosd en sloop dreigt. Maar dan houdt het gemeenteraadslid van de Roomsch-Katholieke Staatspartij (en kunstenaar) Joan Collette een krachtig pleidooi. Spaar het huis toch - en restaureer het. Ook de historisch incorrecte naamgeving kan geen reden zijn het pand te slopen volgens Collette. Hij betoogt: 'Het behoud van dit nagenoeg unieke overblijfsel van een architectuur in grootsen stijl uit sinds lang vervlogen dagen is een culturele plicht. Of de naam van het gebouw al dan niet juist is, is een aangelegenheid van totaal ondergeschikt belang. Men vraagt toch ook niet aan een drenkeling, hoe hij heet, alvorens hem tracht te redden?' 

Restauratie

Collette krijgt gelijk van de gemeenteraad. In 1942, dus midden in de Tweede Wereldoorlog, voert architect ir. J.G. Deur de restauratie uit. Vanaf de jaren vijftig heeft het Besiendershuis doorlopend een culturele functie gehad. Tegenwoordig is het in gebruik als vruchtbare bodem voor uiteenlopende kunst- en cultuurprojecten, waarbij het bovenhuis wordt gebruikt als residentieplek voor kunstenaars.

Deze special is een bewerking van de dubbelexpositie 'De sanering van de Benedenstad. Een Ongekend Nijmeegs verhaal' die in oktober 2022 te zien was in het Regionaal Archief Nijmegen en het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis.

Rechten

Regionaal Archief Nijmegen & Huis van de Nijmeegse Geschiedenis, CC-BY-NC