Gezegdes uit het boerenleven

Ben je de kluts al kwijt?

Boerderijmuseum De Lebbenbrugge in Borculo is een historisch boerderij en geeft je een kijkje in het boerenleven van de twintigste eeuw. Er zijn allerlei voorwerpen te zien die rond 1900 in iedere boerderij en woning heel gewoon waren. Ook kom je te weten waar huidige spreekwoorden en gezegden vandaan komen.

Met de deur in 't huis vallen

Dit gezegde vindt zijn oorsprong in de koude winterdagen. Als het heeft gesneeuwd en je loopt op klompen buiten, gaan er klonten sneeuw onder de klompen zitten. Als je weer naar binnen gaat en de deur opendoet, kan het gebeuren dat je door de sneeuwklontjes uitglijdt en hierdoor de deur openvliegt en met een klap tegen de muur aangaat. Het gesprek binnen werd stopgezet door de schrik en alle aandacht was op het slachtoffer gevestigd.

De kluts kwijt zijn

Bij het weefgetouw staan drie klosjes waar garen opgewonden werd. Als men aan het opwinden was, draaide het klosje hard in het rond en vloog er hierdoor wel eens af en rolde ergens onder. Men kon er met het verstand niet bij waar het klosje gebleven was en omdat er niet veel licht was, zag je het klosje niet. Hierdoor was je de kluts kwijt.

Tegen de lamp lopen

Bij de haard hing een olielampje; een lampje met twee bakjes. In het bovenste bakje werd olie gedaan, waar gedroogd riet in gedaan werd en dat werd dan aangestoken. Als ze 's avonds naar bed gingen, werd de lamp, die aan een haal hing, voor het vuur gehangen. Als er inbrekers kwamen, liepen die langs het vuur omdat daar de meeste ruimte was. Hierdoor liepen ze de lamp van de haak en viel deze op de stenen vloer. Door het lawaai werd de boer wakker en liepen de inbrekers dus tegen de lamp aan.

Een boom opzetten

Voordat men op een weefgetouw kon gaan weven, moest men eerst een boom met lengtedraden voor het weefsel opzetten. In de regel nam dat veel tijd in beslag. Daarvan komt de uitdrukken: Een boom opzetten, waarmee bedoeld wordt dat degene die een boom opzet, een heel lang verhaal houdt. Het wordt ook wel gezegd bij een discussie waar geen einde aan komt. Op de foto is deze uitspraak te zien.