Boerderijen en woonhuizen aan de Brouwersstraat

Brouwersstraat 1 en 3, Beneden-Leeuwen

Voorkant noordzijde van Brouwersstraat 3

De bebouwing aan de Zandstraat, in feite de as van het dorpsgebied, is voornamelijk afkomstig uit de tweede helft van de negentiende eeuw. De huizen en boerderijen zijn van eenvoudige maar harmonische architectuur, voor zover zij niet door latere wijzigingen zijn aangetast. Kapitale uitzonderingen daarvan vormen de twee statige panden aan de Brouwersstraat 1 en 3.

Deze twee panden, die wij hierna beschrijven, zijn heel wat groter en hebben duidelijke kenmerken van een rijkere en duurdere architectuur die in positieve zin opvalt.

Pand Brouwersstraat 1

Dit pand is gebouwd in 1860 door de brouwersfamilie Van Mook, staat op de gemeentelijke monumentenlijst en is het laatst bewoond door de familie Van de Grift. Daarna is het voorhuis en de achterbouw in gebruik genomen als restaurant en na enkele jaren vervolgens als kantoor van woningstichting De Kernen. In 2014 vestigt zich er een kleine zorginstelling 'Herbergier' om woonruimte te bieden voor mensen met geheugenproblemen. Het is een in de zichtas van de Zandstraat gelegen statig, villa-achtig dwarshuis met korte achterbouw. Het zes traveeën brede voorhuis, is ontstaan uit een naar de linkerkant vergrote, symmetrische aanleg van een travee. De voorgevel bevat een deur en vensters onder gebogen streklagen met afgeronde bovenhoeken. Het huis heeft een met leien bekleed schilddak, hoekschoorstenen en klokkeruiter. De achterbouw van twee venstertraveeën diep onder het lessenaarsdak, sluit aan op het voorhuis.

Pand Brouwersstraat 3

Het statige pand Brouwersstraat 3, gelegen op de hoek Trambaan-Brouwersstraat, heeft een T-vormig grondplan. Het is een huis met een geschiedenis. Ruim tweehonderd jaar geleden werd het in het jaar 1806 gebouwd door Johannes van Mook, telg van een vermogende brouwersfamilie uit Beneden-Leeuwen. Leden van de familie Van Mook hebben er tot de jaren vijftig van de vorige eeuw gewoond. Daarna is het pand een halve eeuw in bezit geweest van de familie Van Gelder. Het huis wordt thans bewoond door het echtpaar Van Duijnhoven. Zij hebben het pand drastisch gerestaureerd in 2005 en de oude luister hersteld, maar wel met oog voor modern comfort. Het is een rijksmonument, een kapitaal voorhuis ter breedte van zeven traveeën met zesruits en vierruits schuiframen onder hanekammen. De toegang heeft een brede paneeldeur en bovenlicht, geplaatst in een inpandig portiek met een korfbogige buitenomlijsting in geprofileerde korfboogvorm met bekronend ornament. Gemetselde, uitgekraagde daklijst met dakgoot op klossen; schilddak met leien bekleed en hoekschoorstenen. Achter het bedrijfsgedeelte bevindt zich de voormalige brouwerij onder zadeldak met topgevels uitgevoerd in siermetselwerk, en met later dichtgemetselde rondbogige deur- en vensteropeningen.

Samensteller tekst: Toon Banken

Bron van de tekst:
A.G. Schulte, Het Land van Maas en Waal, Monumenten van geschiedenis en kunst, Den Haag/Zeist, 1986.